Reşat Nuri Güntekin Damga Kitabı

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Reşat Nuri Güntekin Damga Kitabı

İffet hep abisinden farklı olmak ister

Bunu ilk anlayan Mahmut Efendi İffet’I hep Muzaffer’den ayrı sever

İffet

Kamiyap Kalfa sayesinde haftada iki gün Paşa babasından habersiz mahalle okuluna gider

oradaki çocuklarla arkadaşlık eder

Yazları ise Karamürsel’de Damlacık Çiftliğinde oturan Hatice halasında geçirir

Burada geçirdiği iki ay onun için çok farklıdır

Özellikle halasının anlattığı hayaletli değirmen öyküsünden çok etkilenir

Bu hikayede; “birbirini çok seven Fatma ve İsmail

İsmail’inaskere gitmesiyle ayrılırlar

Fatma İsmail’I iki yıl bekler ama çevresi ndekiler İ smail’in Yemen’e gittiğini ve oraya gidenin yaşama ihtimalinin çok az olduğunu söyleyerek Fatma’yı Gaffar Ağa’ya verirler

Aradan zaman geçtikten sonra İsmail Yemen ‘de n döner ve Fatma ‘nın evlendiğini öğrenir

Yalnız ikisi de hala birbirlerini çok sever

Bunun üzerine geceleri değirmende buluşmaya başlarlar

Birgün basılmak üzereyken İsmail

Fatma’nın namusunu kurtarmak için değirmenden kendisini soğuk sulara atar ve ceseti bile bulunamaz

” İffet bu masaldan çok etkilenir ve bu masal ona seevilen kadın için kendini feda etmeği öğretir

İffet büyür

abisi hünkar yaveri olur ve sırma kordonlar takar

İffet’ babası idadi mektebe verir

İffet’in mektepte hürriyetçi ve meşrutiyetçi bir Celal Abisi vardır

Celal’I çok seviyor ve duygularını saklamayıp açıklıkla savunduğu için saygı duyar

Yalnız okulda ki bir öğretmeninin ihtilal ve meşrutiyetten söz etmesi üzerine tevkif edilmesi İffet’i’ okuldan ayrılmasına neden olur

Kısa bir zaman sonra Meşrutiyet ilan edilir ve İffet’in abbası Halis Paşa görevden atılır

Midilli’ye sürgün edilir

İffet’te babasıyla iki buçuk yıl Midilli’de yaşar

Babasının vefatından sonra İstanbul’a dönerve muallim olarak bir evde çalışır

Evin sessiz ve güzel hanımı olan Vedia Hanım ile arasında bir ilişki doğar

Geceleri deniz kenarında buluşurlar

İffet her gece kayıkhane harabesinde Vedia’yı bekler

Vedia onbeş yaşında ki kız çocukları gibi ihtiyatsız davranırve bir gün yakalanma ihtimali bile akıllarına gelmez

İffet Vedia’a “Damlacık”taki su değirmeninin masalını anlatır

Bir köy delikanlısının sevdiğini ele vermemek için yaptığı fedakarlığınıbir gün kendisinin de yapabileceğini söylerdi

Bir gün yine ihtiyatsızca davranırken basılırlar ve İffet aynen değirmende ki masalda ki gibi sevdiği kadının namusunu kurtarmak için hırsız damgası yapar

Değirmendeki nasal en sonunda İffet’in başına gelir

Sevdiği kadın uğruna kendisi hayatı boyuncahırsız damgasına vurulur

Zorla haneye tecavüz ve hırsızlık suçlarından dolayı altı ay hapse mahkum olur

Celal’in sayesinde iyi bir koğuşa verilir

Bir mayıs günü Vasif Efendi ile hapisten çıkar

İffet dışarıda kendini iyi hissetmez

Ne yapacağını şaşırır

Bir kaç gün tanıdıklarında kaldıktan sonra ucuz bir oda kiralar

Hapisten çıktıktan sonra Celal

İffet için yalnız bir arkadaş değil

adeta bir baba olmuştur

İffet’in Hatice Halası kadar çok sevdiği bir Fahriye Yengesi vardır

Bir gün Muzaffer’den yengesinin durumunun iyi olmadığını haber alır ve zorunlu olarak Fahriye Yengesi’ni görmeye gider

Fahriye Yenge onu çok iyi karşılar ve bir istekte bulunur:”400 bin lirasını bankaya yatırmasını ister”İffet çok şaşırır

Çünkü

kendi abisinin bile kendisine güveni kalmamıştır

İffet bu parayı çaldırma korkusuyla bankaya yatırır

Böylelikle İffet’in kendine güveni gelmeye başlar

Celal

İffet’e iş bulur

Görüşmek iççin giden İffet ilk iş görüşmesinde büyük bir ümitsizliğe kapılır

Kendisinden istenen gümrükten

eşya çıkarmasıydı

”Yarın gelirim “diye mağazadan ayrılır

Ama bu olayın tesiri günlerce üstünden atamaz

namuslu bir iş bulmakta ki ümidi giderek azalır

Yaz bitiyorduve İffet hala iş bulamaz

Elinde ne varsa satar

bazı geceler aç yatardı

Ev kirasını ödemek için en son babasının yadigarı olan altın saati bile satar

En sonunda Celal

İffet’e Hukuk-I Milliye gazetesinde iş bulur

İffet bundan çok mutlu olur ve yorulmadan çalışmaya başlar

Çevresindekiler artık rahatsız olmaz çok kısa zaman sonra gazete bütün İffet ve arkadaşlarıTelgraf Gazetesi ‘nde çalışmaya başlar

Fakat kısa zaman sonra Telgraf gazetesinden de ayrılır

yine aç ve açıktadır

Celal geçinemeyip Konya’ya gider

İffet ayda bir Muzaffer abisinin gönderdiği parayla ev kirasını öder

Birgün sokakta yürürken Celal’e rastlar

Celal Konya’da avukatlık görevinden ayrılıp

ticarete başlar ve İffet’e de kendi şirketinde bir iş verirBundan sonra İffet’in işi şehirler arası yolculuklarda mal taşımaktır

İffet yeni yüzler

yeni insanlar tanıdıkça hayata bağlılığı artmakta yaptığı işten memnun kalmaktadır

Yolda gördüğü insanlara yardım etmekte ve ihtiyaçlarını karşılar

Yine kötü hava şartlarında İzmir’den İstanbul’a hareket eder

Tren Afyon’da hareket edemez duruma gelir

Dışarı çıkar ve kendisinden hasta annesi için yardım isteyen Rana ‘ya yardım eder

Rana masum ve çocuksu bir kızdır

İffet Rana’dan çok hoşlanır

yalnıuz yediği damga yüzünden Rana’dan uzaklaşır

İffet uzun süre sonra Hocası Mahmut Efendi’yi görmeye gider

Mahmut Efendi’nin eşi ölmüş kendisine gelini bakar

Mahmut Efendi ile uzun uzun konuşurlar

eski hatıraları anarlar

Gece Mahmut Efendi’den ayrıldıktan sonra sokakta kavga eden bir kadın ve erkekle karşılaşır

Adam kadını hırsızlıkla suçlarve polise götürmekle tehdit eder

İffet

bu kadını görünce Rana aklına gelir ve bu kadının masum olduğunu

kendisi gibi damga yediğini düşünerek

onu kendi himayesi altına almayı düşünür

Adama para vererek kızı kurtarır

Yalnız kadın hiç düşündüğü gibi çıkmaz

Bir geceyi beraber geçirdikten sonra kadın ayrılır ve İffet’in duyguları yine incinir

Muzaffer Ağabeyinden gelen telgraf İffet’in moralini yükseltir

Telgrafta ev ve yatırımlar hakkında ki mahkemeyi kazandıkları yazar

İffet İstanbul’a döner ve eline epeyce para geçer

İstanbulda iyi bir malikane alır

Yanınada Mahmut Efendi öldükten sonra tek başına kalan gelini ve torununu allır

Eline para geçtikten sonra eski akrabaları ile tekrar görüşmeye başlar

Birgün İffet Beyoğlu’nda dolaşırken Vedia’ya rastlar

Hiçbir şey olmamış gibi iki çift karşılıklı konuşurlar

İffet tekrardan Vedia’ya karşı duygular hisseder

Yalnız Vedia tekrardan İffet’le olmak istemez

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Reşat Nuri Güntekin Damga Kitabı Reşat Nuri Güntekin Damga Kitabı İffet hep abisinden farklı olmak ister Bunu ilk anlayan Mahmut Efendi İffet’I hep Muzaffer’den ayrı sever İffet Kamiyap Kalfa sayesinde haftada iki gün Paşa babasından habersiz mahalle okuluna gider oradaki çocuklarla arkadaşlık eder Yazları ise Karamürsel’de Damlacık Çiftliğinde oturan Hatice halasında geçirir Burada geçirdiği iki ay onun için çok farklıdır Özellikle halasının anlattığı hayaletli değirmen öyküsünden çok etkilenir Bu hikayede; “birbirini çok seven Fatma ve İsmail İsmail’inaskere gitmesiyle ayrılırlar Fatma İsmail’I iki yıl bekler ama çevresi ndekiler İ smail’in Yemen’e gittiğini ve oraya gidenin yaşama ihtimalinin çok az olduğunu söyleyerek Fatma’yı Gaffar Ağa’ya verirler Aradan zaman geçtikten sonra İsmail Yemen ‘de n döner ve Fatma ‘nın evlendiğini öğrenir Yalnız ikisi de hala birbirlerini çok sever Bunun üzerine geceleri değirmende buluşmaya başlarlar Birgün basılmak üzereyken İsmail Fatma’nın namusunu kurtarmak için değirmenden kendisini soğuk sulara atar ve ceseti bile bulunamaz ” İffet bu masaldan çok etkilenir ve bu masal ona seevilen kadın için kendini feda etmeği öğretir İffet büyür abisi hünkar yaveri olur ve sırma kordonlar takar İffet’ babası idadi mektebe verir İffet’in mektepte hürriyetçi ve meşrutiyetçi bir Celal Abisi vardır Celal’I çok seviyor ve duygularını saklamayıp açıklıkla savunduğu için saygı duyar Yalnız okulda ki bir öğretmeninin ihtilal ve meşrutiyetten söz etmesi üzerine tevkif edilmesi İffet’i’ okuldan ayrılmasına neden olur Kısa bir zaman sonra Meşrutiyet ilan edilir ve İffet’in abbası Halis Paşa görevden atılır Midilli’ye sürgün edilir İffet’te babasıyla iki buçuk yıl Midilli’de yaşar Babasının vefatından sonra İstanbul’a dönerve muallim olarak bir evde çalışır Evin sessiz ve güzel hanımı olan Vedia Hanım ile arasında bir ilişki doğar Geceleri deniz kenarında buluşurlar İffet her gece kayıkhane harabesinde Vedia’yı bekler Vedia onbeş yaşında ki kız çocukları gibi ihtiyatsız davranırve bir gün yakalanma ihtimali bile akıllarına gelmez İffet Vedia’a “Damlacık”taki su değirmeninin masalını anlatır Bir köy delikanlısının sevdiğini ele vermemek için yaptığı fedakarlığınıbir gün kendisinin de yapabileceğini söylerdi Bir gün yine ihtiyatsızca davranırken basılırlar ve İffet aynen değirmende ki masalda ki gibi sevdiği kadının namusunu kurtarmak için hırsız damgası yapar Değirmendeki nasal en sonunda İffet’in başına gelir Sevdiği kadın uğruna kendisi hayatı boyuncahırsız damgasına vurulur Zorla haneye tecavüz ve hırsızlık suçlarından dolayı altı ay hapse mahkum olur Celal’in sayesinde iyi bir koğuşa verilir Bir mayıs günü Vasif Efendi ile hapisten çıkar İffet dışarıda kendini iyi hissetmez Ne yapacağını şaşırır Bir kaç gün tanıdıklarında kaldıktan sonra ucuz bir oda kiralar Hapisten çıktıktan sonra Celal İffet için yalnız bir arkadaş değil adeta bir baba olmuştur İffet’in Hatice Halası kadar çok sevdiği bir Fahriye Yengesi vardır Bir gün Muzaffer’den yengesinin durumunun iyi olmadığını haber alır ve zorunlu olarak Fahriye Yengesi’ni görmeye gider Fahriye Yenge onu çok iyi karşılar ve bir istekte bulunur:”400 bin lirasını bankaya yatırmasını ister”İffet çok şaşırır Çünkü kendi abisinin bile kendisine güveni kalmamıştır İffet bu parayı çaldırma korkusuyla bankaya yatırır Böylelikle İffet’in kendine güveni gelmeye başlar Celal İffet’e iş bulur Görüşmek iççin giden İffet ilk iş görüşmesinde büyük bir ümitsizliğe kapılır Kendisinden istenen gümrükten eşya çıkarmasıydı ”Yarın gelirim “diye mağazadan ayrılır Ama bu olayın tesiri günlerce üstünden atamaz namuslu bir iş bulmakta ki ümidi giderek azalır Yaz bitiyorduve İffet hala iş bulamaz Elinde ne varsa satar bazı geceler aç yatardı Ev kirasını ödemek için en son babasının yadigarı olan altın saati bile satar En sonunda Celal İffet’e Hukuk-I Milliye gazetesinde iş bulur İffet bundan çok mutlu olur ve yorulmadan çalışmaya başlar Çevresindekiler artık rahatsız olmaz çok kısa zaman sonra gazete bütün İffet ve arkadaşlarıTelgraf Gazetesi ‘nde çalışmaya başlar Fakat kısa zaman sonra Telgraf gazetesinden de ayrılır yine aç ve açıktadır Celal geçinemeyip Konya’ya gider İffet ayda bir Muzaffer abisinin gönderdiği parayla ev kirasını öder Birgün sokakta yürürken Celal’e rastlar Celal Konya’da avukatlık görevinden ayrılıp ticarete başlar ve İffet’e de kendi şirketinde bir iş verirBundan sonra İffet’in işi şehirler arası yolculuklarda mal taşımaktır İffet yeni yüzler yeni insanlar tanıdıkça hayata bağlılığı artmakta yaptığı işten memnun kalmaktadır Yolda gördüğü insanlara yardım etmekte ve ihtiyaçlarını karşılar Yine kötü hava şartlarında İzmir’den İstanbul’a hareket eder Tren Afyon’da hareket edemez duruma gelir Dışarı çıkar ve kendisinden hasta annesi için yardım isteyen Rana ‘ya yardım eder Rana masum ve çocuksu bir kızdır İffet Rana’dan çok hoşlanır yalnıuz yediği damga yüzünden Rana’dan uzaklaşır İffet uzun süre sonra Hocası Mahmut Efendi’yi görmeye gider Mahmut Efendi’nin eşi ölmüş kendisine gelini bakar Mahmut Efendi ile uzun uzun konuşurlar eski hatıraları anarlar Gece Mahmut Efendi’den ayrıldıktan sonra sokakta kavga eden bir kadın ve erkekle karşılaşır Adam kadını hırsızlıkla suçlarve polise götürmekle tehdit eder İffet bu kadını görünce Rana aklına gelir ve bu kadının masum olduğunu kendisi gibi damga yediğini düşünerek onu kendi himayesi altına almayı düşünür Adama para vererek kızı kurtarır Yalnız kadın hiç düşündüğü gibi çıkmaz Bir geceyi beraber geçirdikten sonra kadın ayrılır ve İffet’in duyguları yine incinir Muzaffer Ağabeyinden gelen telgraf İffet’in moralini yükseltir Telgrafta ev ve yatırımlar hakkında ki mahkemeyi kazandıkları yazar İffet İstanbul’a döner ve eline epeyce para geçer İstanbulda iyi bir malikane alır Yanınada Mahmut Efendi öldükten sonra tek başına kalan gelini ve torununu allır Eline para geçtikten sonra eski akrabaları ile tekrar görüşmeye başlar Birgün İffet Beyoğlu’nda dolaşırken Vedia’ya rastlar Hiçbir şey olmamış gibi iki çift karşılıklı konuşurlar İffet tekrardan Vedia’ya karşı duygular hisseder Yalnız Vedia tekrardan İffet’le olmak istemez