Düzeltme İşaretinin Kullanılacağı Yerler Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Düzeltme işaretinin kullanılacağı yerler nelerdir?

1

Yazılışları bir

anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için

okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk)

âdem (insan); adet (sayı)

âdet (gelenek

alışkanlık); alem (bayrak)

âlem (dünya

evren); alim (her şeyi bilen)

âlim (bilgin); aşık (eklem kemiği)

âşık (vurgun

tutkun); hakim (hikmet sahibi)

hâkim (yargıç); hal (pazar yeri)

hâl (durum

vaziyet); hala (babanın kız kardeşi)

hâlâ (henüz); şura (şu yer)

şûra (danışma kurulu)

UYARI : Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır

2

Arapça ve Farsçadan dilimize giren birtakım kelime ve eklerle özel adlarda bulunan ince g

k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur: dergâh

gâvur

ordugâh

tezgâh

yadigâr

Nigâr; dükkân

hikâye

kâfir

kâğıt

Hakkâri

Kâzım

mahkûm

mekân

mezkûr

sükûn

sükût

Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri de düzeltme işareti ile yazılır: Halûk

Lâle

Nalân; Balâ

Elâzığ

İslâhiye

Lâdik

Lâpseki

3

Nispet i’sinin belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır

Böylece (Türk) askeri ve askerî (okul)

(İslam) dini ve dinî (bilgiler)

(fizik) ilmi ve ilmî (tartışmalar)

(Atatürk’ün) resmi ve resmî (kuruluşlar) gibi anlamları farklı kelimelerin karıştırılması da önlenmiş olur

Nispet i’si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek

millîlik

resmîleştirmek

resmîlik

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Düzeltme İşaretinin Kullanılacağı Yerler Nelerdir? Düzeltme işaretinin kullanılacağı yerler nelerdir? 1 Yazılışları bir anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk) âdem (insan); adet (sayı) âdet (gelenek alışkanlık); alem (bayrak) âlem (dünya evren); alim (her şeyi bilen) âlim (bilgin); aşık (eklem kemiği) âşık (vurgun tutkun); hakim (hikmet sahibi) hâkim (yargıç); hal (pazar yeri) hâl (durum vaziyet); hala (babanın kız kardeşi) hâlâ (henüz); şura (şu yer) şûra (danışma kurulu) UYARI : Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır 2 Arapça ve Farsçadan dilimize giren birtakım kelime ve eklerle özel adlarda bulunan ince g k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur: dergâh gâvur ordugâh tezgâh yadigâr Nigâr; dükkân hikâye kâfir kâğıt Hakkâri Kâzım mahkûm mekân mezkûr sükûn sükût Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri de düzeltme işareti ile yazılır: Halûk Lâle Nalân; Balâ Elâzığ İslâhiye Lâdik Lâpseki 3 Nispet i’sinin belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır Böylece (Türk) askeri ve askerî (okul) (İslam) dini ve dinî (bilgiler) (fizik) ilmi ve ilmî (tartışmalar) (Atatürk’ün) resmi ve resmî (kuruluşlar) gibi anlamları farklı kelimelerin karıştırılması da önlenmiş olur Nispet i’si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek millîlik resmîleştirmek resmîlik