Fecr-İ Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir?

Temsilcileri

Fecr-i Ati Şiiri
24 Temmuz 1908′de ilan edilen II

Meşrutiyet’ten sonra ülkede canlı ve hareketli bir edebiyat hayatı başlamıştır

Edebiyatta ki bu canlılık aslında ülkede II

Meşrutiyet’in getirdiği özgürlük ortamı içinde her türlü fikrin serbestçe tartışılabilir hale gelmiş olmasındandır

II

Meşrutiyet’in ilanından sonraki devirde edebiyatımız biraz da Abdülhamid’in baskılı rejiminden kurtularak imparatorluğu çepeçevre saran siyasi olayların içine girmiştir

Bu yılların edebiyat ortamında edebiyata hevesli İstanbul gençlerinden bir grup 1909 da Fecr-i Ati adında bir topluluk kurarlar

Ülküleri Servet-i Fünun topluluğuna benzeyen fakat onlardan daha ileri bir edebiyat topluluğu meydana getirmektir

Bunlarda tıpkı Edebiyatı Cedideciler gibi Servet-i Fünun dergisini kendi eser ve görüşlerini yazacak bir organ saymışlar

edebiyatta yapmak istediklerini de bir bildiri ile açıklamışlardır

Bu bildiride yeni görüşün hangi prensiplere sahip olduğu ve çizilmiş bir hedefe benzer hususlar yoktur

Edebi bir görüşün belirtilmesinden çok

genç edebiyatçıların birlikte hareket edecekleri ve topluca çalışıp yazacakları açıklanmıştır

Önemli bir prensip ortaya koyamayan ve Servet-i Fünuncular kadar etkili bir ekol olamayan Fecri Ati topluluğunun daha sonraları ortaya çıkan gaye ve prensibi şöyle özetlenebilir: “Sanat

şahsi ve muhteremdir

”
Ne var ki topluluğun üyelerinin hem yaş olarak çok genç olmaları

hem kültür yönünden oldukça zayıf bulunmaları

hem de edebiyatımızda yeni bir çığır açacak önemli prensipler ortaya koyamamış bulunmaları yüzünden Milli Edebiyat Hareketi’ni savunanlarca çok kolay bertaraf edilmişlerdir

Zaten Fecri Ati topluluğu varlıklarını gösterebilmek için sık sık kendilerinden öncekileri hırpalayan eleştiriler kaleme almaktan

Edebiyatı Cedideciler’in dil anlayışlarını sürdürüp bazı batı örnekleri teklifinden başka önemli bir rol oynayamamışlardır

Ali Canip Yöntem’in o zaman Selanik‘te topluluğun muhabir azası olmasına rağmen

onların fikirlerini de eleştirmesi belli bir edebi görüş birliğinin Kurulmamış olduğunu gösterir

Bu yüzden Fecri Aticiler daha fazla dayanamayıp iki yıl sonra Balkan Savaşı içinde dağılmışlardır

Fecri Ati topluluğunun yazarları şunlardır: Celal Sahir

Ahmet Haşim

Emin Bülent

Mehmet Fuat

Tahsin Nahit

Mehmet Behçet

Faik Ali

Refik Halit

Yakup Kadri

Hamdullah Suphi

Fazıl Ahmet

Şahabettin Süleyman…
Sonuç olarak bu topluluktan edebiyat tarihimize önemli bir ekol değil

bir kaç tane isim kalmıştır

Yakup Kadri

Refik Halit

Ahmet Haşim ve Fuat Köprülü

Bunlardan Ahmet Haşim dışında diğerleri Milli Edebiyat akımının önemli ölçüde etkisi altında kalarak

yazı hayatına devam etmişlerdir

Bilhassa Fuat Köprülü

daha sonraları yaptığı ilmi araştırmalarla Milli Edebiyat hareketinin aydınlanıp yayılmasına önemli katkılarda bulunmuştur

Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri
- 20 Mart 1909′da Hilal Matbaası’nda toplanan Şahabettin Süleyman

Yakup Kadri

Refik Halit

Cemil Süleyman

Köprülüzade Mehmet Fuat

Tahsin Nahit

Emin Bülent

Ali Süha

Faik Ali ve Müfit Ratib gibi yeni bir hareket başlatmayı planlar

Ahmet Haşim de bu harekete katılır

Böylece Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi

24 Şubat 1910′da yayımlanır

Fecr-i Ati edebiyatı

II

Meşrutiyet’in ilanından sonra Servet-i Fünûn dergisinde yayımlanan bir bildiriyle başlar

- Edebiyatımızda ilk edebi bildiriyi (manifesto/ beyanname) yayımlayan topluluktur

- Edebiyatımızda ilk edebî topluluktur

-Servet-i Fünûn edebiyatına tepki olarak doğmuştur

- “Sanat şahsi ve muhteremdir

” (Sanat kişisel ve saygıya değerdir) görüşüne bağlıdırlar

- “Edebiyat ciddi ve önemli bir iştir

bunun halka anlatılması lazımdır

” görüşüne sahiptirler

- Batıdaki benzerleri gibi dil

edebiyat ve sanatın gelişmesine

ilerlemesine hizmet etmek; gençleri bir araya getirmek; seviyeli fikir münakaşalarıyla halkı aydınlatmak; değerli ve önemli yabancı eserleri Türkçeye kazandırmak; Batıdaki benzer topuluklarla temas kurmak

böylece Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak

Batı edebiyatını Türk edebiyatına tanıtmak amacındadırlar

- Servet-i Fünûn’a bir tepki olarak ortaya çıkmasına rağmen

şiir sahasında bu edebiyatın özelliklerini sürdürürler

- Şiirlerinde işledikleri başlıca temalar tabiat ve aşktır

- Tabiat tasvirleri gerçekten uzak ve subjektiftir

- Dil bakımından Servet-i Fünûn’un devamıdır

Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla dolu

günlük dilden uzak ve kapalı bir şiir dili oluşturmuşlardır

- Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da geliştirmişlerdir

- Fecr-i Aticiler tiyatro ile yakından ilgilenmişlerdir

- Şiirde özellikle Sembolizmin etkisi söz konusudur

Hikâyede Maupassant

tiyatroda ise Henrich İbsen örnek alınır

- Belli bir sanat anlayışında

belli değer ölçüleri etrafında birleşmeyi değil

ferdi hürriyeti ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savundukları için kısa sürede dağılmışlardır

- Dağılmalarında özellikle Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp‘in çıkardıkları Genç Kalemler dergisi etkilidir

Yani Milli Edebiyat hareketinin başlaması Fecr-i Ati’yi bitirir

- Fecr-i Ati

Edebiyat-ı Cedide ile Milli Edebiyat arasında bir köprü görevi görür

-Fecr-i Ati’nin en önemli temsilcisi Ahmet Haşim’dir

- Fecr-i Ati Beyannamesine imza atanlar: Ahmet Haşim

Ahmet Samim

Emin Bülent (Serdaroğlu)

Emin Lami

Tahsin Nahit

Celal Sahir (Erozan)

Doktor Cemil Süleyman

Hamdullah Suphi (Tanrıöver)

Refik Halit (Karay)

Şahabettin Süleyman

Abdülhak Hayri

İzzet Melih (Devrim)

Ali Canip (Yöntem)

Ali Süha (Delibaşı)

Faik Ali (Ozansoy)

Fazıl Ahmet (Aykaç)

Mehmet Behçet (Yazar)

Mehmet Rüştü

Mehmet Fuat (Köprülü)

Müfit Ratib

Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)

İbrahim Alaattin

- Milli Edebiyat’ın başlamasıyla Hamdullah Suphi

Ali Canib ve Celal Sahir’in bu harekete katılmalarıyla topluluk 1912′de dağılmıştır

Yalnızca Ahmet Haşim Fecr-i Ati edebiyatının temel ilkelerine bağlı kalmış ve Milli edebiyat hareketine katılmamıştır

- Fecri Ati’nin görüşlerini

Yakup Kadri

Celal Sahir

Ahmet Haşim

Müfit Ratip

Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adlı dergide; Mehmet Rauf

Hüseyin Suat ve Raif Necdet de eleştirilere Servet-i Fünûn’da cevap verdiler

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Fecr-İ Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir? Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir? Temsilcileri Fecr-i Ati Şiiri 24 Temmuz 1908′de ilan edilen II Meşrutiyet’ten sonra ülkede canlı ve hareketli bir edebiyat hayatı başlamıştır Edebiyatta ki bu canlılık aslında ülkede IIMeşrutiyet’in getirdiği özgürlük ortamı içinde her türlü fikrin serbestçe tartışılabilir hale gelmiş olmasındandır IIMeşrutiyet’in ilanından sonraki devirde edebiyatımız biraz da Abdülhamid’in baskılı rejiminden kurtularak imparatorluğu çepeçevre saran siyasi olayların içine girmiştir Bu yılların edebiyat ortamında edebiyata hevesli İstanbul gençlerinden bir grup 1909 da Fecr-i Ati adında bir topluluk kurarlar Ülküleri Servet-i Fünun topluluğuna benzeyen fakat onlardan daha ileri bir edebiyat topluluğu meydana getirmektir Bunlarda tıpkı Edebiyatı Cedideciler gibi Servet-i Fünun dergisini kendi eser ve görüşlerini yazacak bir organ saymışlaredebiyatta yapmak istediklerini de bir bildiri ile açıklamışlardır Bu bildiride yeni görüşün hangi prensiplere sahip olduğu ve çizilmiş bir hedefe benzer hususlar yoktur Edebi bir görüşün belirtilmesinden çokgenç edebiyatçıların birlikte hareket edecekleri ve topluca çalışıp yazacakları açıklanmıştırÖnemli bir prensip ortaya koyamayan ve Servet-i Fünuncular kadar etkili bir ekol olamayan Fecri Ati topluluğunun daha sonraları ortaya çıkan gaye ve prensibi şöyle özetlenebilir: “Sanatşahsi ve muhteremdir” Ne var ki topluluğun üyelerinin hem yaş olarak çok genç olmalarıhem kültür yönünden oldukça zayıf bulunmalarıhem de edebiyatımızda yeni bir çığır açacak önemli prensipler ortaya koyamamış bulunmaları yüzünden Milli Edebiyat Hareketi’ni savunanlarca çok kolay bertaraf edilmişlerdirZaten Fecri Ati topluluğu varlıklarını gösterebilmek için sık sık kendilerinden öncekileri hırpalayan eleştiriler kaleme almaktan Edebiyatı Cedideciler’in dil anlayışlarını sürdürüp bazı batı örnekleri teklifinden başka önemli bir rol oynayamamışlardır Ali Canip Yöntem’in o zaman Selanik‘te topluluğun muhabir azası olmasına rağmen onların fikirlerini de eleştirmesi belli bir edebi görüş birliğinin Kurulmamış olduğunu gösterirBu yüzden Fecri Aticiler daha fazla dayanamayıp iki yıl sonra Balkan Savaşı içinde dağılmışlardır Fecri Ati topluluğunun yazarları şunlardır: Celal Sahir Ahmet Haşim Emin Bülent Mehmet Fuat Tahsin Nahit Mehmet Behçet Faik Ali Refik HalitYakup Kadri Hamdullah Suphi Fazıl Ahmet Şahabettin Süleyman… Sonuç olarak bu topluluktan edebiyat tarihimize önemli bir ekol değil bir kaç tane isim kalmıştır Yakup Kadri Refik Halit Ahmet Haşim ve Fuat KöprülüBunlardan Ahmet Haşim dışında diğerleri Milli Edebiyat akımının önemli ölçüde etkisi altında kalarak yazı hayatına devam etmişlerdir Bilhassa Fuat Köprülü daha sonraları yaptığı ilmi araştırmalarla Milli Edebiyat hareketinin aydınlanıp yayılmasına önemli katkılarda bulunmuştur Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri - 20 Mart 1909′da Hilal Matbaası’nda toplanan Şahabettin Süleyman Yakup Kadri Refik Halit Cemil Süleyman Köprülüzade Mehmet Fuat Tahsin Nahit Emin Bülent Ali Süha Faik Ali ve Müfit Ratib gibi yeni bir hareket başlatmayı planlar Ahmet Haşim de bu harekete katılır Böylece Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi 24 Şubat 1910′da yayımlanır Fecr-i Ati edebiyatı II Meşrutiyet’in ilanından sonra Servet-i Fünûn dergisinde yayımlanan bir bildiriyle başlar - Edebiyatımızda ilk edebi bildiriyi (manifesto/ beyanname) yayımlayan topluluktur - Edebiyatımızda ilk edebî topluluktur -Servet-i Fünûn edebiyatına tepki olarak doğmuştur - “Sanat şahsi ve muhteremdir” (Sanat kişisel ve saygıya değerdir) görüşüne bağlıdırlar - “Edebiyat ciddi ve önemli bir iştir bunun halka anlatılması lazımdır” görüşüne sahiptirler - Batıdaki benzerleri gibi dil edebiyat ve sanatın gelişmesine ilerlemesine hizmet etmek; gençleri bir araya getirmek; seviyeli fikir münakaşalarıyla halkı aydınlatmak; değerli ve önemli yabancı eserleri Türkçeye kazandırmak; Batıdaki benzer topuluklarla temas kurmak böylece Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak Batı edebiyatını Türk edebiyatına tanıtmak amacındadırlar- Servet-i Fünûn’a bir tepki olarak ortaya çıkmasına rağmen şiir sahasında bu edebiyatın özelliklerini sürdürürler - Şiirlerinde işledikleri başlıca temalar tabiat ve aşktır - Tabiat tasvirleri gerçekten uzak ve subjektiftir - Dil bakımından Servet-i Fünûn’un devamıdır Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla dolu günlük dilden uzak ve kapalı bir şiir dili oluşturmuşlardır - Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da geliştirmişlerdir - Fecr-i Aticiler tiyatro ile yakından ilgilenmişlerdir - Şiirde özellikle Sembolizmin etkisi söz konusudur Hikâyede Maupassant tiyatroda ise Henrich İbsen örnek alınır - Belli bir sanat anlayışında belli değer ölçüleri etrafında birleşmeyi değil ferdi hürriyeti ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savundukları için kısa sürede dağılmışlardır - Dağılmalarında özellikle Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp‘in çıkardıkları Genç Kalemler dergisi etkilidir Yani Milli Edebiyat hareketinin başlaması Fecr-i Ati’yi bitirir - Fecr-i Ati Edebiyat-ı Cedide ile Milli Edebiyat arasında bir köprü görevi görür -Fecr-i Ati’nin en önemli temsilcisi Ahmet Haşim’dir - Fecr-i Ati Beyannamesine imza atanlar: Ahmet Haşim Ahmet Samim Emin Bülent (Serdaroğlu) Emin Lami Tahsin Nahit Celal Sahir (Erozan) Doktor Cemil Süleyman Hamdullah Suphi (Tanrıöver) Refik Halit (Karay) Şahabettin Süleyman Abdülhak Hayri İzzet Melih (Devrim) Ali Canip (Yöntem) Ali Süha (Delibaşı) Faik Ali (Ozansoy) Fazıl Ahmet (Aykaç) Mehmet Behçet (Yazar) Mehmet Rüştü Mehmet Fuat (Köprülü) Müfit Ratib Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) İbrahim Alaattin - Milli Edebiyat’ın başlamasıyla Hamdullah Suphi Ali Canib ve Celal Sahir’in bu harekete katılmalarıyla topluluk 1912′de dağılmıştır Yalnızca Ahmet Haşim Fecr-i Ati edebiyatının temel ilkelerine bağlı kalmış ve Milli edebiyat hareketine katılmamıştır - Fecri Ati’nin görüşlerini Yakup Kadri Celal Sahir Ahmet Haşim Müfit Ratip Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adlı dergide; Mehmet Rauf Hüseyin Suat ve Raif Necdet de eleştirilere Servet-i Fünûn’da cevap verdiler