Kısaltmaların Yazılması Nasıldır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Kısaltmaların Yazılması Nasıldır?

Kısaltma; bir kelime

terim veya özel adın içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve sembolleştirilmesidir

Yapılan kısaltmaların benimsenmesi

yaygınlaşması ve herkes tarafından anlaşılması gerekir

AA

AB

ABD

age

AGİK

AIDS

aids

AKM

Alb

Alm

anat

AOÇ

AP

APS

Apt

Ar

Gör

ark

Asb

ASELSAN

Asist

ASKİ

AŞTİ

AT

Atğm

ATO

AÜ

Av

B (batı)

B

(bay)

bağ

BAĞ-KUR

BBC

BCG

BDT

bk

(bakınız)

BM

Bn

(bayan)

BOTAŞ

Bşk

C

(cilt)

DGM

dm

EKG

ed

(edebiyat)

FIFA

Fr

g

GAP

gr

HABITAT

Hz

İETT

KBB

km

l

m

Mah

MKE

No

veya Nu

öl

sn (saniye)

TIR

TL

yy

zool

- Kurum

kuruluş

müessese

makam

üniversite adlarının kısaltmalarında bütün harfler büyüktür

Harfler arasına nokta koymaya gerek yoktur

TRT

TBMM

İTÜ

DSİ

TDK

TTK

MEB

AÜ DTCF

DAÜ

D

B

K

G

KB

GB

KD

GD (son sekizi yön adı)
Bu kısaltmalardan sonra gelen çekim ekleri kesme ile ayrılır

Ekler son harfin okunuşuna göre belirlenir; kelimenin uzun şeklinin okunuşuna göre değil:
MEB’e

TBMM’nin

DTCD’ne değil DTCF’ye

İTÜ’nden değil İTÜ’den
]Bazı kısaltmalar da kelime gibi oluşturulmuştur

ASELSAN

BOTAŞ

İLESAM

SEKA

TÖMER

TEDAŞ
Bunlara getirilen ekler de düz okunuşa göre belirlenir:
ASELSAN’da

BOTAŞ’a

İLESAM’ın

SEKA’nın

TÖMER’den

TEDAŞ’ta
]Nokta kullanılan kısaltmalar da vardır

Bunlardan sonra getirilen ekler kesmeyle ayrılmaz:
K

K

M

Ö

M

S

P

K

T

C

- Özel isim veya unvan olan bir kelime birkaç harfle kısaltılıyorsa yalnız ilk harf büyük yazılır

Prof

İst

Doç

Dr

Av

Alb

Gen

Alm

(Almanca)

İng

Kocatepe Mah

Güniz Sok

Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz:
İst

da

Alm

yı

İng

ye
- Özel isim olmayan kelimelerin kısaltması küçük harfle başlar

C

(cilt)

s

(sayfa)

bkz

(bakınız)

vb

(ve benzeri)

vs

(ve saire)

is

(isim)

sf

(sıfat)

hz

(hazırlayan)

çev

(çeviren)

ed

(edebiyat)

fiz

(fizik)

kim

(kimya)
Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz:
vb

leri

vs

den

is

ler

sf

lar

hz

da

çev

e

ed

ı

fiz

le

kim

da
-Elementlerin ve ölçülerin kısaltmalarında nokta kullanılmaz:
C

Ca

Fe

m

mm

cm

km

g

kg

l

mg…
Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler nokta kullanılmadığı için kesmeyle ayrılır:
m’ye

mm’de

cm’yi

km’ye

g’dan

kg’dan

l’de

mg’ı
-Sert sessizle biten kısaltmalara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde okunuşta sondaki sert ünsüz yumuşamaz:
AGİK’in (agiğin değil agikin)

TÜBİTAK’a (tübitağa değil tübitaka)
Ancak “birlik” kelimesiyle kurulan kısaltmalarda yumuşama görülür:
ÇUKOBİRLİK’e (çukobirliğe)
Birkaç kelimeden oluşan kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları yapılırken araya nokta konmaz

*TBMM *PTT *THY *TEK *KKTC *MTA *DSİ
Cümle içerisine kısaltmalara bir ek getirileceği zaman kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır

*Kardeşim THY’da çalışıyor

(yanlış)
*Kardeşim THY’de çalışıyor

(doğru)
*Aç bakalım TV’da ne var? (yanlış)
*Aç bakalım TV’de ne var? (doğru)
Tek bir sözcüğün kısaltması yapılıyorsa kısaltmanın sonuna nokta konur:
*Dr

*Prof

* c

* s

* bk

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kısaltmaların Yazılması Nasıldır? Kısaltmaların Yazılması Nasıldır? Kısaltma; bir kelime terim veya özel adın içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve sembolleştirilmesidir Yapılan kısaltmaların benimsenmesi yaygınlaşması ve herkes tarafından anlaşılması gerekir AA AB ABD age AGİK AIDS aids AKM Alb Alm anat AOÇ AP APS Apt Ar Ar Gör ark Asb ASELSAN Asist ASKİ AŞTİ AT Atğm ATO AÜ AÜ AÜ Av B (batı) B (bay) bağ BAĞ-KUR BBC BCG BDT bk (bakınız) BM Bn (bayan) BOTAŞ Bşk C (cilt) DGM dm EKG ed (edebiyat) FIFA Fr g GAP gr HABITAT Hz İETT KBB km l m Mah MKE No veya Nu öl sn (saniye) TIR TL yy zool - Kurum kuruluş müessese makam üniversite adlarının kısaltmalarında bütün harfler büyüktür Harfler arasına nokta koymaya gerek yoktur TRT TBMM İTÜ DSİ TDK TTK MEB AÜ DTCF DAÜ D B K G KB GB KD GD (son sekizi yön adı) Bu kısaltmalardan sonra gelen çekim ekleri kesme ile ayrılır Ekler son harfin okunuşuna göre belirlenir; kelimenin uzun şeklinin okunuşuna göre değil: MEB’e TBMM’nin DTCD’ne değil DTCF’ye İTÜ’nden değil İTÜ’den ]Bazı kısaltmalar da kelime gibi oluşturulmuştur ASELSAN BOTAŞ İLESAM SEKA TÖMER TEDAŞ Bunlara getirilen ekler de düz okunuşa göre belirlenir: ASELSAN’da BOTAŞ’a İLESAM’ın SEKA’nın TÖMER’den TEDAŞ’ta ]Nokta kullanılan kısaltmalar da vardır Bunlardan sonra getirilen ekler kesmeyle ayrılmaz: KKK MÖ MS PK TC - Özel isim veya unvan olan bir kelime birkaç harfle kısaltılıyorsa yalnız ilk harf büyük yazılır Prof İst Doç Dr Av Alb Gen Alm (Almanca) İng Kocatepe Mah Güniz Sok Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz: İstda Almyı İngye - Özel isim olmayan kelimelerin kısaltması küçük harfle başlar C (cilt) s (sayfa) bkz(bakınız) vb (ve benzeri) vs (ve saire) is (isim) sf (sıfat) hz (hazırlayan) çev (çeviren) ed (edebiyat) fiz (fizik) kim (kimya) Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz: vbleri vsden isler sflar hzda çeve edı fizle kimda -Elementlerin ve ölçülerin kısaltmalarında nokta kullanılmaz: C Ca Fe m mm cm km g kg l mg… Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler nokta kullanılmadığı için kesmeyle ayrılır: m’ye mm’de cm’yi km’ye g’dan kg’dan l’de mg’ı -Sert sessizle biten kısaltmalara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde okunuşta sondaki sert ünsüz yumuşamaz: AGİK’in (agiğin değil agikin) TÜBİTAK’a (tübitağa değil tübitaka) Ancak “birlik” kelimesiyle kurulan kısaltmalarda yumuşama görülür: ÇUKOBİRLİK’e (çukobirliğe) Birkaç kelimeden oluşan kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları yapılırken araya nokta konmaz TBMM PTT THY TEK KKTC MTA DSİ Cümle içerisine kısaltmalara bir ek getirileceği zaman kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır Kardeşim THY’da çalışıyor(yanlış) Kardeşim THY’de çalışıyor(doğru) Aç bakalım TV’da ne var? (yanlış) Aç bakalım TV’de ne var? (doğru) Tek bir sözcüğün kısaltması yapılıyorsa kısaltmanın sonuna nokta konur: Dr Prof c * s * bk