Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Özellikleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Özellikleri Nelerdir?

TANZİMAT EDEBİYATI
* Tanzimat Fermanının ilanından sonra bu edebiyatın tohumları serpilmeye başlamıştır

* Batılı tarzda ilk eserler bu dönemde verilmeye başlanmıştır

* Hak

adalet

özgürlük

vatan kelimeleri bu dönemde ilk defa kullanılmaya başlanmıştır

* Tanzimat edebiyatı kendi arasında ikiye ayrılır

(Birinci-ikinci dönem)
* Yazı dilini halkın anlayacağı dile yakınlaştırmaya çalışmışlardır

* Tiyatroyu halkı aydınlatma aracı olarak görmüşlerdir

* Toplumcu bir çizgi tutmaya çalışmışlardır

* Divan edebiyatındaki “bölüm güzelliğine” karşın “konu bütünlüğüne

güzelliğine” önem vermişlerdir

* Tanzimat birinci dönem sanatçıları(Şinasi

Namık Kemal

Ziya Paşa

Ahmet Mithat Efendi) ikinci dönem sanatçılarına göre daha halkçı olmuşlardır

BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI (1860-1876)
* Divan edebiyatını eleştirmelerine rağmen onun etkisinden kurtulamamışlardır

* Vatan millet

hak adalet

özgürlük gibi kavramlar ilk defa bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır

* Batılı anlamda ilk esereler bu dönemde verilmeye başlanmıştır

* Toplumu bilinçlendirmek için edebiyatı bir araç olarak görmüşlerdir

* Dilin sadeleşmesi gerektiğini söylemişler ancak pek başarılı olamamışlardır bu konuda

* Roman

modern hikâye

tiyatro

gazete

eleştiri

anı bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır

* Bu dönemin sanatçıları aynı zamanda devlet adamı sıfatı da taşıyorlardı

* Klasizim (Şinasi

Ahmet Vefik Paşa) romantizm (Namık Kemal

Ahmet Mithat) den etkilenmişlerdir

Not: Sanatçılarla ilgili daha detaylı bilgilere sanatçı ismi üzerinden ulaşabilirsiniz

BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI SANATÇILARI
ŞİNASİ (1826-1871)
* Edebiyatımıza birçok yeniliğin yerleşmesini sağlamıştır

* Asıl adı İbrahim’dir

* İlklerin yazarıdır: İlk tiyatro

ilk şiir çevirisi

Batılı anlamda ilk fabl

ilk özel gazete

ilk makale

ilk noktalama işaretini kullanan kişidir

* Halk için sanat görüşünü benimsemiştir

* İlk tiyatro eserimizi: ŞAİR EVLENMESİ ni yazdı

* İlk makaleyi yazdı: TERCÜMAN-I AHVAL MUKADDİMESİ
* İlk özel gazetesi çıkardı: TERCÜMAN- I AHVAL
* Eserleri: Durub u Emsalı Osmaniyye (Osmanlı Atasözleri Kitabı)
Tercüme i Manzume (Çeviriler)
Müntehabat -ı Eşar(şiirleri)
Divan-ı Şinasi
Tasvir i Efkâr
NAMIK KEMAL (1840-1888)
* Vatan şairimizdir

* Toplumcu bir sanat çizgisindedir

* Vatan

millet

özgürlük kelimelerini edebiyatta ilk kullanan kişidir

* Tiyatroları oldukça ses getirmiştir

Tiyatroyu bir eğlence ve halkı bilinçlendirme aracı olarak görmüştür

* Romantizmin etkisindedir

* Eserleri: ilk tarihi romanımız; CEZMİ
İlk edebi romanımız ;İNTİBAH
Tiyatroları : Vatan yahut Silistre

Zavallı Çocuk

Gülnihal

Kara Bela

Celalettin Harzermşah
Eleştiri eserleri: Renan Müdafenamesi

Tahrib-i Harabat (Ziya Paşa’ya karşı)
İrfan Paşa’ya Mektup

Takip
Diğer eserleri: Kanije

Silistre Muhasarası

Osmanlı Tarihi

Büyük İslam Tarihi

Evrak-ı Perişan
ZİYA PAŞA (1825-1880)
* İlk edebiyat tarihi taslağı sayılan “Harabat”eserini yazmıştır

* Halk şiirinin ve dilinin gerçek edebiyatımız olduğunu belirten “Şiir ve İnşa”adlı makalesini yazmasına rağmen kendisi böyle davranmamıştır

* Biçimce eski içerikçe yeni olmaya gayret göstermiştir

* Terkib-i bent

terci i bent’leri meşhurdur

* Bir çok dizesi halk arasında atasözü gibi kullanılmıştır

* Eserleri: Zafername

Harabat

Eş’ar-ı Ziya

Defter-i Amal

Terkib-i Bent

Terci-i Bent
AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912)
* Halk için roman geleneğini benimsemiştir

* Halkın anlayacağı bir dilde ve onları ilgilendiren konularda eserler vermiştir

* İlk hikâye örneklerimizden biri sayılan :”Letaif-i Rivayet”i yazmıştır

* Romantizmden etkilenmiştir

* En üretken yazarımız odur

“Yazı makinesi” olarak da bilinir

36′sı roman olmak üzere 200′e yakın eseri vardır

* Eserlerinden bazıları: Hasan Mellah

Hüseyin Fellah

Felatun Bey ve Rakım Efendi

Yer Yüzünde Bir Melek

Henüz On Yedi Yaşında…
ŞEMSETTİN SAMİ ( 1850-1904 )
* Devrinin en büyük dil bilgini sayılmıştır

* İlk romanımız olan: Taaşşuk-u Talat ve Fitnat adlı eseri yazmıştır

* Kamus u Türkî adlı sözlüğü yazmış

* Kamus u Fransevi ve Kamus-ı Alam’ı yazmıştır

AHMET VEFİK PAŞA (1829-1892)
* Tiyatromuzun en büyük kilometre taşı sayılır

* Bursa‘da kendi adıyla tiyatro kurmuştur

* Halkın tiyatroyu sevmesi için özellikle Moliere’den çeviriler yapmıştır

* İnfiali Aşk

Dudu Kuşlar

Zor Nikâh

Zoraki Tabip

Kadınlar Mektebi

Şecere-i Türk eserlerinden bazılarıdır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Özellikleri Nelerdir? Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Özellikleri Nelerdir? TANZİMAT EDEBİYATI * Tanzimat Fermanının ilanından sonra bu edebiyatın tohumları serpilmeye başlamıştır * Batılı tarzda ilk eserler bu dönemde verilmeye başlanmıştır * Hak adalet özgürlük vatan kelimeleri bu dönemde ilk defa kullanılmaya başlanmıştır * Tanzimat edebiyatı kendi arasında ikiye ayrılır(Birinci-ikinci dönem) * Yazı dilini halkın anlayacağı dile yakınlaştırmaya çalışmışlardır * Tiyatroyu halkı aydınlatma aracı olarak görmüşlerdir * Toplumcu bir çizgi tutmaya çalışmışlardır * Divan edebiyatındaki “bölüm güzelliğine” karşın “konu bütünlüğüne güzelliğine” önem vermişlerdir * Tanzimat birinci dönem sanatçıları(Şinasi Namık Kemal Ziya Paşa Ahmet Mithat Efendi) ikinci dönem sanatçılarına göre daha halkçı olmuşlardır BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI (1860-1876) * Divan edebiyatını eleştirmelerine rağmen onun etkisinden kurtulamamışlardır * Vatan millet hak adalet özgürlük gibi kavramlar ilk defa bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır * Batılı anlamda ilk esereler bu dönemde verilmeye başlanmıştır * Toplumu bilinçlendirmek için edebiyatı bir araç olarak görmüşlerdir * Dilin sadeleşmesi gerektiğini söylemişler ancak pek başarılı olamamışlardır bu konuda * Roman modern hikâye tiyatro gazete eleştiri anı bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır * Bu dönemin sanatçıları aynı zamanda devlet adamı sıfatı da taşıyorlardı * Klasizim (Şinasi Ahmet Vefik Paşa) romantizm (Namık Kemal Ahmet Mithat) den etkilenmişlerdir Not: Sanatçılarla ilgili daha detaylı bilgilere sanatçı ismi üzerinden ulaşabilirsiniz BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI SANATÇILARI ŞİNASİ (1826-1871) * Edebiyatımıza birçok yeniliğin yerleşmesini sağlamıştır * Asıl adı İbrahim’dir * İlklerin yazarıdır: İlk tiyatro ilk şiir çevirisi Batılı anlamda ilk fabl ilk özel gazete ilk makale ilk noktalama işaretini kullanan kişidir * Halk için sanat görüşünü benimsemiştir * İlk tiyatro eserimizi: ŞAİR EVLENMESİ ni yazdı * İlk makaleyi yazdı: TERCÜMAN-I AHVAL MUKADDİMESİ * İlk özel gazetesi çıkardı: TERCÜMAN- I AHVAL * Eserleri: Durub u Emsalı Osmaniyye (Osmanlı Atasözleri Kitabı) Tercüme i Manzume (Çeviriler) Müntehabat -ı Eşar(şiirleri) Divan-ı Şinasi Tasvir i Efkâr NAMIK KEMAL (1840-1888) * Vatan şairimizdir * Toplumcu bir sanat çizgisindedir * Vatan millet özgürlük kelimelerini edebiyatta ilk kullanan kişidir * Tiyatroları oldukça ses getirmiştir Tiyatroyu bir eğlence ve halkı bilinçlendirme aracı olarak görmüştür * Romantizmin etkisindedir * Eserleri: ilk tarihi romanımız; CEZMİ İlk edebi romanımız ;İNTİBAH Tiyatroları : Vatan yahut Silistre Zavallı Çocuk Gülnihal Kara BelaCelalettin Harzermşah Eleştiri eserleri: Renan Müdafenamesi Tahrib-i Harabat (Ziya Paşa’ya karşı) İrfan Paşa’ya Mektup Takip Diğer eserleri: Kanije Silistre Muhasarası Osmanlı Tarihi Büyük İslam Tarihi Evrak-ı Perişan ZİYA PAŞA (1825-1880) * İlk edebiyat tarihi taslağı sayılan “Harabat”eserini yazmıştır * Halk şiirinin ve dilinin gerçek edebiyatımız olduğunu belirten “Şiir ve İnşa”adlı makalesini yazmasına rağmen kendisi böyle davranmamıştır * Biçimce eski içerikçe yeni olmaya gayret göstermiştir * Terkib-i bent terci i bent’leri meşhurdur * Bir çok dizesi halk arasında atasözü gibi kullanılmıştır * Eserleri: Zafername Harabat Eş’ar-ı Ziya Defter-i Amal Terkib-i Bent Terci-i Bent AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912) * Halk için roman geleneğini benimsemiştir * Halkın anlayacağı bir dilde ve onları ilgilendiren konularda eserler vermiştir * İlk hikâye örneklerimizden biri sayılan :”Letaif-i Rivayet”i yazmıştır * Romantizmden etkilenmiştir * En üretken yazarımız odur “Yazı makinesi” olarak da bilinir 36′sı roman olmak üzere 200′e yakın eseri vardır * Eserlerinden bazıları: Hasan Mellah Hüseyin Fellah Felatun Bey ve Rakım Efendi Yer Yüzünde Bir Melek Henüz On Yedi Yaşında… ŞEMSETTİN SAMİ ( 1850-1904 ) * Devrinin en büyük dil bilgini sayılmıştır * İlk romanımız olan: Taaşşuk-u Talat ve Fitnat adlı eseri yazmıştır * Kamus u Türkî adlı sözlüğü yazmış * Kamus u Fransevi ve Kamus-ı Alam’ı yazmıştır AHMET VEFİK PAŞA (1829-1892) * Tiyatromuzun en büyük kilometre taşı sayılır * Bursa‘da kendi adıyla tiyatro kurmuştur * Halkın tiyatroyu sevmesi için özellikle Moliere’den çeviriler yapmıştır * İnfiali Aşk Dudu Kuşlar Zor Nikâh Zoraki Tabip Kadınlar Mektebi Şecere-i Türk eserlerinden bazılarıdır