Telmih Nedir?-Telmih Sabatı Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Telmih Nedir?-Telmih Sabatı Hakkında

Söz sırasında

herkesçe bilinen bir olayı geçmişteki bir olaya

ünlü bir kişiye

bir inanca… işaret etmeye

onu anımsatmaya telmih denir

Çağrışıma dayanan bu sanatta anımsatılan şey uzun uzadıya açıklanmayıp
bir iki sözcükle ifade edilir

Telmihte

anlatılan duygu ile işaret edilen olay
arasında gizli bir benzetme söz konusudur

ÖRNEKLER
* "İnsanız

en şerefli mahlukuz / Deyip de pek fazla
Övünmemiz haksız / Atamız elma çaldı cennetten
Biz o hırsızların çocuklarıyız

"
Şair

"Atamız elma çaldı cennetten" dizesiyle okuyucuya Adem ile Havva'nın cennetten kovulmasına neden olan olayı anımsatmakta ve telmih sanatına başvurmaktadır

* "Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhid'i
Bedr'in aslanları ancak bu kadar şanlı idi

"
Şair

Çanakkale şehitleri için yazdığı bu dizelerde

düşmanla savaşan Mehmetçikleri Bedir Savaşı'ndaki Hz

Peygamberimizin askerlerine benzetiyor ve bu olayı anlatırken geçmişteki bir olaydan yararlanıyor

* "Ey dost senin yoluna / Canım vereyim Mevlâ
Aşkını komayayım / Od'o gireyim Mevlâ"
Son dizedeki "ateş" anlamına gelen "od" sözcüğü

Hz

İbrahim'in
ateşe atılmasına ve ateşin gül bahçesine dönmesine telmih vardır

* "Gökyüzünde Îsâ ile / Tûr dağında Mûsâ ile
Elindeki âsâ ile / Çağırayım Mevlâm seni"
Birinci dizede "Hz

Îsâ'nın göğe çıktığı inancı"na

ikinci dizede
"Hz

Mûsâ'nın Tûr-ı Sinâ dağında Allah ile konuşması " olayına ve
üçüncü dizede de yine "Hz

Mûsâ'nın yere atınca yılan olan âsâsıyla
gösterdiği mucizelere telmih vardır

Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:
1- "Şuh Şirin'ler yüzünden dağ delen Ferhat'lar
Aslıhan'lardan yanan Âşık Kerem'ler görmüşüz

"
2- "Sultan Süleyman'a kalmayan dünya
Bu dağlar yerinden ayrılır bir gün

"
3- "Ekmek Leylâ oldu dostlarım / Mecnûn oldum peşi sıra giderim

"
4- "Vahdetün şarabından / Bir cur'a nûş edeyin
Enel-Hak çağıruban / Dâra gireyin Mevlâ"
5- "Sabâ Mesîh- dem olub bahârdan bu gece
Hıtâ'ya benzedi gülşen nigârdan bu gece
SABÂ

hafif ve tatlı esen rüzgâr

MESÎH :Îsâ peygamberin lakabı
HITÂ : Çin'in kuzeyinde ceylanları dolayısıyla mis gibi kokan ülke
(Misk

ceylanların göbeğinden çıkarılan güzel bir kokudur

)
GÜLŞEN :gül bahçesi
NOT: Bu beyitteki diğer söz sanatlarını da inceleyiniz

(Teşbih

tenasüp

kapalı istiare

hüsn-i talil )

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Telmih Nedir?-Telmih Sabatı Hakkında Telmih Nedir?-Telmih Sabatı Hakkında Söz sırasında herkesçe bilinen bir olayı geçmişteki bir olaya ünlü bir kişiye bir inanca… işaret etmeye onu anımsatmaya telmih denir Çağrışıma dayanan bu sanatta anımsatılan şey uzun uzadıya açıklanmayıp bir iki sözcükle ifade edilirTelmihte anlatılan duygu ile işaret edilen olay arasında gizli bir benzetme söz konusudur ÖRNEKLER * "İnsanız en şerefli mahlukuz / Deyip de pek fazla Övünmemiz haksız / Atamız elma çaldı cennetten Biz o hırsızların çocuklarıyız" Şair "Atamız elma çaldı cennetten" dizesiyle okuyucuya Adem ile Havva'nın cennetten kovulmasına neden olan olayı anımsatmakta ve telmih sanatına başvurmaktadır * "Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhid'i Bedr'in aslanları ancak bu kadar şanlı idi" Şair Çanakkale şehitleri için yazdığı bu dizelerde düşmanla savaşan Mehmetçikleri Bedir Savaşı'ndaki Hz Peygamberimizin askerlerine benzetiyor ve bu olayı anlatırken geçmişteki bir olaydan yararlanıyor * "Ey dost senin yoluna / Canım vereyim Mevlâ Aşkını komayayım / Od'o gireyim Mevlâ" Son dizedeki "ateş" anlamına gelen "od" sözcüğü Hz İbrahim'in ateşe atılmasına ve ateşin gül bahçesine dönmesine telmih vardır * "Gökyüzünde Îsâ ile / Tûr dağında Mûsâ ile Elindeki âsâ ile / Çağırayım Mevlâm seni" Birinci dizede "HzÎsâ'nın göğe çıktığı inancı"na ikinci dizede "Hz Mûsâ'nın Tûr-ı Sinâ dağında Allah ile konuşması " olayına ve üçüncü dizede de yine "Hz Mûsâ'nın yere atınca yılan olan âsâsıyla gösterdiği mucizelere telmih vardır Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz: 1- "Şuh Şirin'ler yüzünden dağ delen Ferhat'lar Aslıhan'lardan yanan Âşık Kerem'ler görmüşüz" 2- "Sultan Süleyman'a kalmayan dünya Bu dağlar yerinden ayrılır bir gün" 3- "Ekmek Leylâ oldu dostlarım / Mecnûn oldum peşi sıra giderim" 4- "Vahdetün şarabından / Bir cur'a nûş edeyin Enel-Hak çağıruban / Dâra gireyin Mevlâ" 5- "Sabâ Mesîh- dem olub bahârdan bu gece Hıtâ'ya benzedi gülşen nigârdan bu gece SABÂ hafif ve tatlı esen rüzgâr MESÎH :Îsâ peygamberin lakabı HITÂ : Çin'in kuzeyinde ceylanları dolayısıyla mis gibi kokan ülke (Miskceylanların göbeğinden çıkarılan güzel bir kokudur) GÜLŞEN :gül bahçesi NOT: Bu beyitteki diğer söz sanatlarını da inceleyiniz(Teşbihtenasüp kapalı istiare hüsn-i talil )