Ses Türemesi Nedir?-Ses Türemesi Nasıl Yapılır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Ses Türemesi Nedir?-Ses Türemesi Nasıl Yapılır?

Sözcüğün aslında olmadığı halde

ek geldiğinde ortaya çıkan seslerdir

genç - cik > gencecik
bir - cik > biricik
az - cık > azıcık

örneklerinde ünlü türemesi görülmektedir

Buna benzer bazı sözcükler de vardır

Bunlar “öpücük

gülücük” gibi fiilden türeyen sözcüklerdir

Ancak “-cik”" eki isim soylu sözcüklerden yeni sözcükler türetebilir

Fiilden türeyen bu sözcüklerin “öpüşcük

gülüş - cük” gibi sözcüklerden “ş” sesinin düşmesiyle oluştuğunu söylemek daha mantıklı olacaktır

Dolayısıyla bir ünlü türemesinin olduğunu söylemek bu sözcükler için pek doğru olmaz

Not: Bazen sözcüklerde ünsüz de türeyebilir

Arapçadan dilimize geçen his

af

zan gibi sözcükler ek ya da yardımcı fiil aldıklarında

sonlarındaki sessizler çiftleşir

his - etmek > hissetmek
af - etmek > affetmek
zan - etmek > zannetmek

örneklerinde bu görülüyor

Burada aslında bir ses türemesinden çok sözcüğün Arapçadaki aslında bulunan şeklinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz

Ancak sözcükler Türkçe kurallara göre incelendiğinden

bu

türeme olarak alınagelmiştir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ses Türemesi Nedir?-Ses Türemesi Nasıl Yapılır? Ses Türemesi Nedir?-Ses Türemesi Nasıl Yapılır? Sözcüğün aslında olmadığı halde ek geldiğinde ortaya çıkan seslerdir genç - cik > gencecik bir - cik > biricik az - cık > azıcık örneklerinde ünlü türemesi görülmektedir Buna benzer bazı sözcükler de vardır Bunlar “öpücük gülücük” gibi fiilden türeyen sözcüklerdir Ancak “-cik”" eki isim soylu sözcüklerden yeni sözcükler türetebilir Fiilden türeyen bu sözcüklerin “öpüşcük gülüş - cük” gibi sözcüklerden “ş” sesinin düşmesiyle oluştuğunu söylemek daha mantıklı olacaktır Dolayısıyla bir ünlü türemesinin olduğunu söylemek bu sözcükler için pek doğru olmaz Not: Bazen sözcüklerde ünsüz de türeyebilir Arapçadan dilimize geçen his af zan gibi sözcükler ek ya da yardımcı fiil aldıklarında sonlarındaki sessizler çiftleşir his - etmek > hissetmek af - etmek > affetmek zan - etmek > zannetmek örneklerinde bu görülüyor Burada aslında bir ses türemesinden çok sözcüğün Arapçadaki aslında bulunan şeklinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz Ancak sözcükler Türkçe kurallara göre incelendiğinden bu türeme olarak alınagelmiştir