Benzeşme Nedir?-Benzeşme Nasıl Yapılır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Benzeşme Nedir?-Benzeşme Nasıl Yapılır?

Kelime içinde bir araya gelen seslerden birinin diğer sesi kendisine benzetmesi demek olan benzeşme

Türkçede çok görülen ses olaylarından biridir

Benzeşme

yan yana gelen sesler arasında olabileceği gibi uzakta olan sesler arasında da mümkündür

Türkçenin ses kurallarının çoğu

benzeşmeyle yakından ilgilidir

Bunlardan en önemlileri ses uyumlarıdır

(Ses uyumları konusu yukarıda anlatıldığı için burada tekrar edilmeyecektir

)
Benzeşme

çeşitli şekillerde görülür:
a) İlerleyici benzeşme
Önceki ünsüzün

sonraki ünsüzü kendine benzettiği benzeşmedir: anlamak > annamak bunlar> bunnar karanlık > karannık nişanlı > nişannı samanlık > samannık yazsınlar > yazsınnar
b) Gerileyici benzeşme
Sonraki ünsüzün

önceki ünsüzü kendine benzetmesi olayıdır:birlikte > billikte gözsüz > gössüz kalmazsa > kalmassa tarla > talla terli > telli türlü> tüllü
c) Oluşum noktası benzeşmesi
Kelime içinde yan yana bulunan ünsüzlerden birinin diğerini kendi oluşum noktasına çekmesi olayıdır: Anbar onbaşı çarşanba penbe perşenbe kelimelerindeki b dudak ünsüzü yanındaki n’yi kendi oluşum noktasındaki bir diğer dudak ünsüzü olan m’ye çevirerek kelimelerin ambar ombaşı çarşamba pembe perşembe şekline dönüşmesine sebep olmuştur

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Benzeşme Nedir?-Benzeşme Nasıl Yapılır? Benzeşme Nedir?-Benzeşme Nasıl Yapılır? Kelime içinde bir araya gelen seslerden birinin diğer sesi kendisine benzetmesi demek olan benzeşme Türkçede çok görülen ses olaylarından biridir Benzeşme yan yana gelen sesler arasında olabileceği gibi uzakta olan sesler arasında da mümkündür Türkçenin ses kurallarının çoğu benzeşmeyle yakından ilgilidir Bunlardan en önemlileri ses uyumlarıdır (Ses uyumları konusu yukarıda anlatıldığı için burada tekrar edilmeyecektir) Benzeşme çeşitli şekillerde görülür: *a) İlerleyici benzeşme* Önceki ünsüzün sonraki ünsüzü kendine benzettiği benzeşmedir: anlamak > annamak bunlar> bunnar karanlık > karannık nişanlı > nişannı samanlık > samannık yazsınlar > yazsınnar *b) Gerileyici benzeşme* Sonraki ünsüzün önceki ünsüzü kendine benzetmesi olayıdır:birlikte > billikte gözsüz > gössüz kalmazsa > kalmassa tarla > talla terli > telli türlü> tüllü *c) Oluşum noktası benzeşmesi* Kelime içinde yan yana bulunan ünsüzlerden birinin diğerini kendi oluşum noktasına çekmesi olayıdır: Anbar onbaşı çarşanba penbe perşenbe kelimelerindeki b dudak ünsüzü yanındaki n’yi kendi oluşum noktasındaki bir diğer dudak ünsüzü olan m’ye çevirerek kelimelerin ambar ombaşı çarşamba pembe perşembe şekline dönüşmesine sebep olmuştur