Tartışmacı Anlatım Biçimi Nedir?-Tartışmacı Anlatım Biçimi Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Tartışmacı Anlatım Biçimi Nedir?-Tartışmacı Anlatım Biçimi Hakkında

Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen davranış ve düşünce biçimine yöneltmek amacıyla başvurulan bir anlatım biçimidir

Bu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin değiştirilmesi amaçlanır

Yani amaç düşünce ve konularda değişiklik yapmaktır

Yazarın

bir düşüncenin

bir önerinin doğru olmadığını ortaya koymak amacıyla hazırladığı yazılarda başvurduğu bir yöntemdir

Yazar okuyucuyla sohbet ediyormuş gibi bir üslupla yazısını oluşturur

Devrik cümlelerle

soru ve cevaplarla yazısına akıcılık kazandırır

Sonuçta burada da bilgi ortaya konmuş olabilir; ancak bir görüşün başka bir görüşe karşı savunuculuğunun yapılması onu açıklamadan ayırır

Yazar

görüşlerini inandırıcı kılmak için kanıtlama yoluna başvurur

Kanı niteliği taşıyan yargılardan kaçınır

nesnel olmaya çalışır

Bir yargıyı

bir düşünceyi ya da öneriyi çürütme

değiştirme amacıyla yazılan yazılarda kullanılan anlatım biçimine tartışmacı anlatım denir

Yazı ve yazınsal yaratılarda yer alan önemli anlatım biçimidir

Bu anlatım biçiminde üzerinde durulan düşünce

yargı ya da öneri ortaya konur

Sonra da düşüncenin neden doğru olmadığı

geçersiz olduğu tartışılır

Doğal olarak tartışmanın amacı okurların belli bir konudaki kökleşmiş yargı ve kanılarını değiştirmek; onların da kendimiz gibi düşünmesini sağlamaktır

Bu anlatımda önce

ele alınan

ispatlanmak veya çürütülmek istenen düşünce açıklanır

Sonra bunun neden doğru olduğu veya olmadığı gerekçeleriyle tartışılır

Yazar bunları yaptıktan sonra kendi görüşünün haklı olduğunu ispata çalışır

Bazen sorular sorar ve bu sorulara cevaplar arar

Tartışmada örneklendirme

karşılaştırma

tanımlama

tanık gösterme gibi yollara başvurulur

Tartışmada “düşünce ve kanıları değiştirme” amacı güdüldüğü için bu anlatım biçimiyle fikirsel ağırlıklı yazı türleri (deneme

eleştiri

sohbet

fıkra

makale… vb) ele alınır

Örnek: Edebiyat metninin dili günlük iletişim dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizde

İstiareli

aktarmalı

doğallıktan uzak bir dil olarak düşünülmüştür hep

Edebiyat sözcüğü;süslü püslü

özentili

abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzden

Bunu da

edebiyat dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabiliriz

Oysa edebiyat dili günlük dilden tümüyle kopuk bir dil değildir

Gündelik dilin güzel

duygusal bir doku içinde yeniden düzenlenimidir bir bakıma

Örnek: “… Politika “ahkâk kesmek” olsaydı

bunu becerebilecek o kadar çok insan bulunurdu ki Türkiye’de

Üniversite kürsüsünün yüksekliğinde ahkâm kesmek

üniforma zırhının gerisinde ahkâm kesmek gazete sütununun açıklığında ahkâm kesmek

büyük memur masasında ahkâm kesmek çok kolay

Hatta oralarda kesilen ahkâmın politikacılardaki düşüncelerden de parlak olduğu söylenebilir

Ama

onlarınki kadar gerçekçi ve yığınlarla bağlantılı olduğu söylenebilir mi? Parçada “ahkâm kesmek” ile ilgili görüşler tartışmacı bir anlatımla ele alınmıştır
Örnek: Eskiden Türk hafif müziği

şimdilerde Türk pop müziği denilen şarkılar bir yanıyla müzik

öbür yanıyla şiir olması gereken yapıtlar değil midir? Bu şarkılara söz yazanlar

hak edilmemiş şöhretlere ulaşmanın yanı sıra

Türkçe’den milyonlar

milyarlar vururken biraz daha özen gösteremezler mi? Üstelik bunu söylerken herkesçe alay konusu edilen “Kıl oldum abi”leri

“Bandıra bandıra ye beni”leri kast etmiyorum… Bu parçalarda konuya tek taraflı yaklaşıldığı görülmektedir Yani ileriye sürülen düşüncelere karşı çıkılabilir Bu nedenle bir tartışma konusu olabilecek konularda görüş açıklandığından bunlar tartışmacı anlatıma örnek oluştururlar

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tartışmacı Anlatım Biçimi Nedir?-Tartışmacı Anlatım Biçimi Hakkında Tartışmacı Anlatım Biçimi Nedir?-Tartışmacı Anlatım Biçimi Hakkında Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen davranış ve düşünce biçimine yöneltmek amacıyla başvurulan bir anlatım biçimidirBu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin değiştirilmesi amaçlanır Yani amaç düşünce ve konularda değişiklik yapmaktır Yazarın bir düşüncenin bir önerinin doğru olmadığını ortaya koymak amacıyla hazırladığı yazılarda başvurduğu bir yöntemdir Yazar okuyucuyla sohbet ediyormuş gibi bir üslupla yazısını oluşturur Devrik cümlelerle soru ve cevaplarla yazısına akıcılık kazandırır Sonuçta burada da bilgi ortaya konmuş olabilir; ancak bir görüşün başka bir görüşe karşı savunuculuğunun yapılması onu açıklamadan ayırır Yazar görüşlerini inandırıcı kılmak için kanıtlama yoluna başvurur Kanı niteliği taşıyan yargılardan kaçınır nesnel olmaya çalışır Bir yargıyı bir düşünceyi ya da öneriyi çürütme değiştirme amacıyla yazılan yazılarda kullanılan anlatım biçimine tartışmacı anlatım denir Yazı ve yazınsal yaratılarda yer alan önemli anlatım biçimidir Bu anlatım biçiminde üzerinde durulan düşünce yargı ya da öneri ortaya konur Sonra da düşüncenin neden doğru olmadığı geçersiz olduğu tartışılır Doğal olarak tartışmanın amacı okurların belli bir konudaki kökleşmiş yargı ve kanılarını değiştirmek; onların da kendimiz gibi düşünmesini sağlamaktır Bu anlatımda önce ele alınan ispatlanmak veya çürütülmek istenen düşünce açıklanır Sonra bunun neden doğru olduğu veya olmadığı gerekçeleriyle tartışılır Yazar bunları yaptıktan sonra kendi görüşünün haklı olduğunu ispata çalışır Bazen sorular sorar ve bu sorulara cevaplar arar Tartışmada örneklendirme karşılaştırma tanımlama tanık gösterme gibi yollara başvurulur Tartışmada “düşünce ve kanıları değiştirme” amacı güdüldüğü için bu anlatım biçimiyle fikirsel ağırlıklı yazı türleri (deneme eleştiri sohbet fıkra makale… vb) ele alınır Örnek: Edebiyat metninin dili günlük iletişim dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizdeİstiareli aktarmalı doğallıktan uzak bir dil olarak düşünülmüştür hepEdebiyat sözcüğü;süslü püslü özentili abartmalı ve boş sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzdenBunu daedebiyat dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabilirizOysa edebiyat dili günlük dilden tümüyle kopuk bir dil değildirGündelik dilin güzel duygusal bir doku içinde yeniden düzenlenimidir bir bakıma Örnek: “… Politika “ahkâk kesmek” olsaydı bunu becerebilecek o kadar çok insan bulunurdu ki Türkiye’de Üniversite kürsüsünün yüksekliğinde ahkâm kesmek üniforma zırhının gerisinde ahkâm kesmek gazete sütununun açıklığında ahkâm kesmek büyük memur masasında ahkâm kesmek çok kolay Hatta oralarda kesilen ahkâmın politikacılardaki düşüncelerden de parlak olduğu söylenebilir Ama onlarınki kadar gerçekçi ve yığınlarla bağlantılı olduğu söylenebilir mi? Parçada “ahkâm kesmek” ile ilgili görüşler tartışmacı bir anlatımla ele alınmıştır Örnek: Eskiden Türk hafif müziği şimdilerde Türk pop müziği denilen şarkılar bir yanıyla müzik öbür yanıyla şiir olması gereken yapıtlar değil midir? Bu şarkılara söz yazanlar hak edilmemiş şöhretlere ulaşmanın yanı sıra Türkçe’den milyonlar milyarlar vururken biraz daha özen gösteremezler mi? Üstelik bunu söylerken herkesçe alay konusu edilen “Kıl oldum abi”leri “Bandıra bandıra ye beni”leri kast etmiyorum… Bu parçalarda konuya tek taraflı yaklaşıldığı görülmektedir Yani ileriye sürülen düşüncelere karşı çıkılabilir Bu nedenle bir tartışma konusu olabilecek konularda görüş açıklandığından bunlar tartışmacı anlatıma örnek oluştururlar