Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi

Tasavvuf edebiyatı

Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" türü 12’nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başlamıştır

Konusu Allah'a ulaşmanın yolları

ahlak ve nefsin terbiyesidir

Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre’dir

Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynamıştır

Tasavvuf edebiyatı şairleri

yalın bir dille

hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar

Tasavvuf şiirinin genel adı

özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre değişik isimlerle anılan ilahilerdi

Nazım birimi dörtlüktü

Ama gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır

Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri

efsaneler

masallar

fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluşturur

Eserler dörtlük birimiyle yazılmıştır

Genellikle yarım uyak kullanılır

En büyük şairleri Yunus Emre

Hacı Bektaşi Veli

Pir Sultan Abdal

Abdal Musa

Abdû Furkan gibi önemli şairleri vardır

Bu şairler tarihin ve günümüzün en önemli şairleridir

Tasavvuf felsefesine göre kainatın yaratılış sebebi tanrının kendi güzelliğini görmek ve bilinmek istemesidir

Tanrının "ol" emri ile kainat yaratılmıştır

Varlıklar tanrıdan kopma bir parçadır

Dolayısıyla Tanrı "vahded-i Vucut" yani tek varlıktır

Dolayısıyla evrendeki varlıklar asıl varlığa dönmek ister

Varlığın kendi varlığını tanrı varlığında yok etmesi tasavvufta en son aşamadır

Dini görüşler ve bunların işlenişi bakımından arap ve iran edebiyatı ile etkileşim sözkonusudur

Fakat bu etkileşimin boyutu divan edebiyatındaki kadar büyük değildir

Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır

İslâmiyet'in kökleşip yayılmasında büyük etkisi olan tasavvuf

zamanla edebî eserlerde de işlenmiş

din ve tasavvuf

edebiyat aracılığıyla yayılmaya çalışılmıştır

Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatına Tekke edebiyatı da denir

Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatında asıl olan sanat yapmak değil

dinî-tasavvufi düşünceyi yaymaktır

Tekke şairlerinin çoğu tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir

Tekke şiiri

halk şiirinden de divan şiirinden de nazım şekilleri almıştır

Tasavvufçu olmak için nefsi kontrol etme

kendine terbiye etme

acı çekme gibi bazı şartları vardı

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi Tasavvuf edebiyatı Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" türü 12’nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başlamıştır Konusu Allah'a ulaşmanın yolları ahlak ve nefsin terbiyesidir Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre’dir Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynamıştır Tasavvuf edebiyatı şairleri yalın bir dille hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar Tasavvuf şiirinin genel adı özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre değişik isimlerle anılan ilahilerdi Nazım birimi dörtlüktü Ama gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri efsaneler masallar fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluşturur Eserler dörtlük birimiyle yazılmıştır Genellikle yarım uyak kullanılır En büyük şairleri Yunus Emre Hacı Bektaşi Veli Pir Sultan Abdal Abdal Musa Abdû Furkan gibi önemli şairleri vardır Bu şairler tarihin ve günümüzün en önemli şairleridir Tasavvuf felsefesine göre kainatın yaratılış sebebi tanrının kendi güzelliğini görmek ve bilinmek istemesidir Tanrının "ol" emri ile kainat yaratılmıştır Varlıklar tanrıdan kopma bir parçadır Dolayısıyla Tanrı "vahded-i Vucut" yani tek varlıktır Dolayısıyla evrendeki varlıklar asıl varlığa dönmek ister Varlığın kendi varlığını tanrı varlığında yok etmesi tasavvufta en son aşamadır Dini görüşler ve bunların işlenişi bakımından arap ve iran edebiyatı ile etkileşim sözkonusudur Fakat bu etkileşimin boyutu divan edebiyatındaki kadar büyük değildir Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır İslâmiyet'in kökleşip yayılmasında büyük etkisi olan tasavvuf zamanla edebî eserlerde de işlenmiş din ve tasavvuf edebiyat aracılığıyla yayılmaya çalışılmıştır Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatına Tekke edebiyatı da denir Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatında asıl olan sanat yapmak değil dinî-tasavvufi düşünceyi yaymaktır Tekke şairlerinin çoğu tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir Tekke şiiri halk şiirinden de divan şiirinden de nazım şekilleri almıştırTasavvufçu olmak için nefsi kontrol etme kendine terbiye etmeacı çekme gibi bazı şartları vardı