Ünlü Türemesi,Ses Türemesi,Harf Türemesi Nedir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Ünlü Türemesi

ses türemesi

harf türemesi nedir?

Ünlü Türemesi:
Küçültme eki (-cık

-cik) nin tek heceli ve son harfi sessiz olan sözcüğe gelmesiyle oluşur

Örn:
Genç-cik > gencecik
Az-cık > azıcık
Bir-cik > biricik
Ünsüz Türemesi:
Yardımcı eylemlerle yapılan birleşik eylemlerde:
Örn:
Af-etmek > affetmek
His-etmek > hissetmek
Zan-etmek > zannetmek vb

Sözcükler kimi eklerle birleşirken zaman zaman araya başka yeni sesler girer

Türkçe’de ses türemesi olayına fazla rastlanmaz

ses türemesine neden olan başlıca durumlar;
Ünlüyle biten sözcüklere

ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde

Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelemeyeceği için bu ünlülerin arasına “y

ş

s

n” ünsüzlerinden uygun olan biri gelir

Bu ses türemesine kaynaştırma da denir

Örnek :
Oku-y-an okuyan
Baba-s-ı babası
Yedi-ş-er yedişer
Elma-n-ın elmanın
-Yardımcı eylemle yapılan bileşik eylemlerde ad soylu sözcükte ses türemesi görülür

Örnek:
his etmek hissetmek
Red etmek reddetmek
-Bu sözcüklere ünlüyle başlayan bir ek (bilgi yelpazesi) getirildiğinde sözcüklerde aynı türeme ortaya çıkar

Örnek:
Af-ı affı
Had-i haddi
-Kimi sözcükler pekiştirilirken ses türemesi meydana gelir

Örnek:
Yalnız yap-a-yalnız
Sağlam sap-a-sağlam
Dar-a-cık daracık
Bir-i-cik biricik

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ünlü Türemesi,Ses Türemesi,Harf Türemesi Nedir? Ünlü Türemesises türemesiharf türemesi nedir? Ünlü Türemesi: Küçültme eki (-cık-cik) nin tek heceli ve son harfi sessiz olan sözcüğe gelmesiyle oluşur Örn: Genç-cik > gencecik Az-cık > azıcık Bir-cik > biricik Ünsüz Türemesi: Yardımcı eylemlerle yapılan birleşik eylemlerde: Örn: Af-etmek > affetmek His-etmek > hissetmek Zan-etmek > zannetmek vb Sözcükler kimi eklerle birleşirken zaman zaman araya başka yeni sesler girer Türkçe’de ses türemesi olayına fazla rastlanmaz ses türemesine neden olan başlıca durumlar; Ünlüyle biten sözcüklere ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelemeyeceği için bu ünlülerin arasına “yşsn” ünsüzlerinden uygun olan biri gelir Bu ses türemesine kaynaştırma da denir Örnek : Oku-y-an okuyan Baba-s-ı babası Yedi-ş-er yedişer Elma-n-ın elmanın -Yardımcı eylemle yapılan bileşik eylemlerde ad soylu sözcükte ses türemesi görülür Örnek: his etmek hissetmek Red etmek reddetmek -Bu sözcüklere ünlüyle başlayan bir ek (bilgi yelpazesi) getirildiğinde sözcüklerde aynı türeme ortaya çıkar Örnek: Af-ı affı Had-i haddi -Kimi sözcükler pekiştirilirken ses türemesi meydana gelir Örnek: Yalnız yap-a-yalnız Sağlam sap-a-sağlam Dar-a-cık daracık Bir-i-cik biricik