Fiillerde Kip Nedir?-Kip Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Fiillerde Kip Nedir?-Kip Hakkında

Fiillerde zaman

şahıs veya dilek bildiren

ek almış biçimlerine KİP denir

Dilimizde fiil kipleri ikiye ayrılır: A Haber Kipleri: Haber kipleri işin

oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir

Bunlara BİLDİRME KİPLERİ de denir

1 Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemin sözün söylendiği andan

önceden yapıldığını

söyleyenin kesin inancıyla tam anlatır:
Fiillerde bulunan "-di

-du

-dü

-tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler

Öğretmenimiz sınıfa geldi Bütün çocuklar bahçeye koştu
2 Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak

kesinlik yoktur

Söyleyen kendisi duyup görmemiş

işitmiştir

Bu kip masallara yakışır

Fiillerde bulunan "-muş

-mış

-miş

-müş" ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler

Okul bahçesinde üç tur koşmuş Havalar soğuyunca üşütmüş
3 Şimdiki Zaman Kipi: Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır Ders çalışıyorum Alış veriş yapıyorum
Şimdiki zaman kipinin eki "-yor" fiillere hiç değişikliğe uğramadan eklenir

4 Gelecek Zaman Kipi: Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır
Aynur tiyatroya gidecek Birlikte eğleneceğiz
Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre "-ecek -acak" tır
5 Geniş Zaman Kipi: Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır
Akşamları trene binerim Her gece oyun oynarım

Gelecek zaman kipinin ekleri "-ar -er -ır -ir -or -ör ur -ür -r" dir

B Dilek Kipleri: Bir eylemin yapılması ya da bir oluşun meydana gelmesini dilek anlamı vererek anlatan kiplerdir

Dörde ayrılır:
1 Gereklilik Kipi: Bir iş

oluş veya hareketin gerekliliğini anlatır

Ekleri ses uyumuna göre "-meli -malı" dır

Haftada bir kitap okumalıyım
Kestikten sonra affımı istirham etmelisin
2 İstek Kipi: Bir iş

oluş veya hareketin yapılmasının

olmasının istendiğini belirten kiptir

Ekleri ses uyumuna göre "-e -a" dır
Şimdi affını yazayım
İstirhamım kabul olunmazsa kendi başımın kesilmesini isteyeyim
3 Dilek Şart Kipi: Bir dilek ve şartın anlamı bulunmaktadır

İş veya oluşun

hareketin meydan gelmesi bir şarta bağlıdır

Ekleri ses uyumuna göre "-se -sa" dır

Babam gelirse gideceğiz
Okusa da babası gibi adam olsa
4 Emir Kipi: Bir iş

oluş veya hareketin olmasını

yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır

Hayır bey hayır! Padişahın emrinden çıkma Beni kes Kestikten sonra affımı istirham et
İnsan kendine emir veremeyeceğinden bu kipin birinci tekil ve çoğul şahısları yoktur

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Fiillerde Kip Nedir?-Kip Hakkında Fiillerde Kip Nedir?-Kip Hakkında Fiillerde zaman şahıs veya dilek bildiren ek almış biçimlerine KİP denir Dilimizde fiil kipleri ikiye ayrılır: A Haber Kipleri: Haber kipleri işin oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir Bunlara BİLDİRME KİPLERİ de denir 1 Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemin sözün söylendiği andan önceden yapıldığını söyleyenin kesin inancıyla tam anlatır: Fiillerde bulunan "-di -du -dü -tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler Öğretmenimiz sınıfa geldi Bütün çocuklar bahçeye koştu 2 Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi: Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak kesinlik yoktur Söyleyen kendisi duyup görmemiş işitmiştir Bu kip masallara yakışır Fiillerde bulunan "-muş -mış -miş -müş" ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler Okul bahçesinde üç tur koşmuş Havalar soğuyunca üşütmüş 3 Şimdiki Zaman Kipi: Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır Ders çalışıyorum Alış veriş yapıyorum Şimdiki zaman kipinin eki "-yor" fiillere hiç değişikliğe uğramadan eklenir 4 Gelecek Zaman Kipi: Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır Aynur tiyatroya gidecek Birlikte eğleneceğiz Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre "-ecek -acak" tır 5 Geniş Zaman Kipi: Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır Akşamları trene binerim Her gece oyun oynarım Gelecek zaman kipinin ekleri "-ar -er -ır -ir -or -ör ur -ür -r" dir B Dilek Kipleri: Bir eylemin yapılması ya da bir oluşun meydana gelmesini dilek anlamı vererek anlatan kiplerdir Dörde ayrılır: 1 Gereklilik Kipi: Bir iş oluş veya hareketin gerekliliğini anlatır Ekleri ses uyumuna göre "-meli -malı" dır Haftada bir kitap okumalıyım Kestikten sonra affımı istirham etmelisin 2 İstek Kipi: Bir iş oluş veya hareketin yapılmasının olmasının istendiğini belirten kiptir Ekleri ses uyumuna göre "-e -a" dır Şimdi affını yazayım İstirhamım kabul olunmazsa kendi başımın kesilmesini isteyeyim 3 Dilek Şart Kipi: Bir dilek ve şartın anlamı bulunmaktadır İş veya oluşun hareketin meydan gelmesi bir şarta bağlıdır Ekleri ses uyumuna göre "-se -sa" dır Babam gelirse gideceğiz Okusa da babası gibi adam olsa 4 Emir Kipi: Bir iş oluş veya hareketin olmasını yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır Hayır bey hayır! Padişahın emrinden çıkma Beni kes Kestikten sonra affımı istirham et İnsan kendine emir veremeyeceğinden bu kipin birinci tekil ve çoğul şahısları yoktur