Serveti Fünun Edebiyatında Hikaye Ve Roman

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Serveti Fünun Edebiyatında Hikaye ve Roman Özellikleri

1

Bu edebî tür

daha Tanzimat yıllarında bile

yeni şiirin gördüğü ölçüde itiraz görmemiş

bünyesindeki Avrupaî yenilikleri Türk hayat ve edebiyatına daha kolay kabul ettirmiştir

Bunun başlıca sebebi

gazeteciliğin kuruluşundan beri edebiyatta nesrin daha geniş bir rağbet görmesi

nazmın ise hemen yalnız şiirde kullanılan bir ifade vasıtası haline gelmesidir

2

Roman

Türk edebiyatında âdeta yepyeni bir edebî tür diye karşılanmış

onun

eski ve manzum Şark hikâyelerinin yerini aldığı

muhafazakârlarca fark edilmemiştir

Bu sebeple

önce tercüme eserlerle başlayan Avrupaî Türk romanı

kısa zamanda telif eserlerin yazılmasını teşvik eden

geniş bir rağbet görmüştür

3

Servet-i Fünûn romancıları arasında ilk öğrenimlerinden beri

Avrupa dillerini ve edebiyatlarını öğrenmiş bulunanlar vardı

Bunlar

roman zevkini ya doğrudan doğruya Batı edebiyatından

yahut yine Batı tesiri altında gelişen Tanzimat romanından almış bulunuyorlardı

Yeni romancılar

eski Türk edebiyatına zevk

şekil ve edebî anlayış bakımından bağlı bulunmadıkları için

Türkiye'de A*rupaî roman ve hikâyenin gelişmesi yolunda tam bir cesaretle ve geriye bakmadan çalışabilmişlerdir

4

Tanzimat'ın hikâye ve romanı

Fransız romantiklerinden biraz da realistlerden örnek almıştı

Servet-i Fünûn romancılarına örnek olanlar da

genel olarak realist ve natüralist Fransız edebiyatıyle

yine Fransa'da bir psikolojik roman çığırı açan yazarlardır

5

Batı'ya dönüşün kuvvetli oluşu ve eski Doğu'dan hatıra taşımayışı yüzünden

Servet-i Fünûn romanının yalnız roman mimarîsi değil

hayatı ve kahramanları da biraz Avrupaîdir

Bununla beraber

Edebiyat-ı Cedîde romancılarının roman dünyamıza içinde bulundukları sosyal hayattan bazı kuvvetli tipler ve sahneler getirdikleri inkâr olunamaz

Halid Ziya'nın Mai ve Siyah romanındaki Ahmet Cemil tipi

Aşk-ı Memnu'daki Firdevs Hanım

Nihâl ve Bihter

o devir İstanbul'unda yaşamışlardı

6

Servet-i Fünûn'un küçük hikâyesi

daha çok

Sami Paşazade Sezaî'nin ulaştığı merhaleden harekete geçmiş durumdadır

Servet-i Fünûn yazarlarının kitaplar dolusu küçük hikâyeler yazmaları çok önemlidir

Bu yazarların yaşadıkları çağlar

Türkiye'de küçük hikâye edebiyatının altın devri sayılır

Küçük hikâyenin

yazarlar ve okuyanlar arasında gördüğü rağbet

Servet-i Fünûn'dan sonra da yeni birtakım küçük hikâyecilerin yetişmesini sağlamıştır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Serveti Fünun Edebiyatında Hikaye Ve Roman Serveti Fünun Edebiyatında Hikaye ve Roman Özellikleri 1 Bu edebî tür daha Tanzimat yıllarında bile yeni şiirin gördüğü ölçüde itiraz görmemiş bünyesindeki Avrupaî yenilikleri Türk hayat ve edebiyatına daha kolay kabul ettirmiştir Bunun başlıca sebebi gazeteciliğin kuruluşundan beri edebiyatta nesrin daha geniş bir rağbet görmesi nazmın ise hemen yalnız şiirde kullanılan bir ifade vasıtası haline gelmesidir 2 Roman Türk edebiyatında âdeta yepyeni bir edebî tür diye karşılanmış onun eski ve manzum Şark hikâyelerinin yerini aldığı muhafazakârlarca fark edilmemiştir Bu sebeple önce tercüme eserlerle başlayan Avrupaî Türk romanı kısa zamanda telif eserlerin yazılmasını teşvik eden geniş bir rağbet görmüştür 3 Servet-i Fünûn romancıları arasında ilk öğrenimlerinden beri Avrupa dillerini ve edebiyatlarını öğrenmiş bulunanlar vardı Bunlar roman zevkini ya doğrudan doğruya Batı edebiyatından yahut yine Batı tesiri altında gelişen Tanzimat romanından almış bulunuyorlardı Yeni romancılar eski Türk edebiyatına zevk şekil ve edebî anlayış bakımından bağlı bulunmadıkları için Türkiye'de A*rupaî roman ve hikâyenin gelişmesi yolunda tam bir cesaretle ve geriye bakmadan çalışabilmişlerdir 4Tanzimat'ın hikâye ve romanı Fransız romantiklerinden biraz da realistlerden örnek almıştı Servet-i Fünûn romancılarına örnek olanlar da genel olarak realist ve natüralist Fransız edebiyatıyle yine Fransa'da bir psikolojik roman çığırı açan yazarlardır 5 Batı'ya dönüşün kuvvetli oluşu ve eski Doğu'dan hatıra taşımayışı yüzünden Servet-i Fünûn romanının yalnız roman mimarîsi değil hayatı ve kahramanları da biraz Avrupaîdir Bununla beraber Edebiyat-ı Cedîde romancılarının roman dünyamıza içinde bulundukları sosyal hayattan bazı kuvvetli tipler ve sahneler getirdikleri inkâr olunamaz Halid Ziya'nın Mai ve Siyah romanındaki Ahmet Cemil tipi Aşk-ı Memnu'daki Firdevs Hanım Nihâl ve Bihter o devir İstanbul'unda yaşamışlardı 6 Servet-i Fünûn'un küçük hikâyesi daha çok Sami Paşazade Sezaî'nin ulaştığı merhaleden harekete geçmiş durumdadır Servet-i Fünûn yazarlarının kitaplar dolusu küçük hikâyeler yazmaları çok önemlidir Bu yazarların yaşadıkları çağlar Türkiye'de küçük hikâye edebiyatının altın devri sayılır Küçük hikâyenin yazarlar ve okuyanlar arasında gördüğü rağbet Servet-i Fünûn'dan sonra da yeni birtakım küçük hikâyecilerin yetişmesini sağlamıştır