Meşveretin Dinde Yeri Nedir?

Üstadımız “Asyanın bahtının miftahı meşveret ve şuradır” diyor Meşveretin dinde yeri nedir?


Meşveret, yapılacak işler hususunda, ehil olan kişilere danışmak, onlardan görüş almaktır

Meşverette, hakkı bulmak, en iyiye ulaşmak hedef olarak seçilmelidir
Şûra ve İstişare kelimeleri aynı anlamda kullanılır Hz Peygamber (asm), kendi görüşlerini dikte ettiren biri değildi Hemen her hususta ashabıyla meşveret eder, onların görüşlerini alırdı Ebu Hüreyre, Resulullah'ın bu yönüyle ilgili olarak şu tesbitte bulunur: "Ben, Resulullah'tan daha fazla arkadaşlarıyla meşveret eden birini görmedim" Bedir, Uhud, Hendek Savaşları öncesi, ashabına danışmış, onların fikirlerini almış, ona göre hareket etmiştir

Mesela, Bedir Savaşı öncesi, orduya yerleşme emri verdiğinde, ashabtan Hubab bin Münzir söyle der: "Ya Resulullah, buraya yerleşmemiz, Allah'tan bir vahiyle midir ? Yoksa, sizin düşünceniz midir ? Resulullah, kendi düşüncesi olduğunu söyleyince, Hubab, su olan bir yere yerleşmenin daha uygun olacağını ifade eder Resulullah, bu görüşten memnun kalır ve o doğrultuda hareket emri verir Burada, görülmektedir ki, ashab, Resulullah'ın peygamberlik yönüyle, insaniyet yönünü birbirinden ayırmaktadır

Risalet yönünü ilgilendiren hususlarda, ashaba düşen görüş beyan etmek değil, itaat etmektir Ama, vahiy gelmeyen hususlarda, onların da görüş beyan etme hak ve hürriyetleri vardır

Meşveret, hak ve hakikati ortaya koyma ve mevcut şartlar içinde yapılması gerekeni en isabeli şekilde belirleme imkanı verir Meşveret edilenlere değer verildiğini gösterir Onların kalblerini hoşnut eder, işin beraberce yürütülmesini sağlar

Hz Peygambere, Uhud mağlubiyeti neticesinde "Onlarla meşveret et" (Al-i İmran Sûresi, 159) emrinin gelmesi de manidardır Zira esasen Resulullah savaş öncesi meşveret etmiş, "şehirde müdafaa savaşı yapılması" şeklinde görüş belirtmişti Çoğunluk, meydan savaşı isteyince, onların görüşüne göre hareket emri verdi İsteseydi, şûranın bu kararını lağvederdi Fakat O, bunun arkasındaki elem, zarar ve savaş kurbanlarını az-çok bilmekle beraber, bu kararı uyguladı Çünkü meşveret esasının yerleşmesi, İslam cemaatinin talimi ve ümmetin terbiyesi, geçici zararlardan çok daha önemliydi

Meşveret emrinin peşine "Kesin karar verdiğinde ise, Allah'a dayan" (Al-i İmran Sûresi, 159) denilmesi, işin uygulama yönüyle alakalıdır Karar verilmişse, artık hemen uygulama safhasına geçilmelidir Tereddüt olmamalı, emin ve kararlı bir şekilde, meşveret kararları uygulanmalıdır Uhud Savaşı öncesi, meşveretten "meydan savaşı" kararı çıkınca Resulullah, evine gider, zırhını giyer "Meydan savaşı" diyenlerin bir kısmı gelip, görüşlerinden vazgeçtiklerini söylerler Resulullah: "Bir peygambere, zırhını giydiğinde, artık geriye dönmesi yakışmaz" buyurur

(alıntıdır)