Talebelerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

İlim öğrenmek isteyen talebelerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardırBu ilim yolu çok dikkat isteyen yeri gelince zor, meşekkatli ama bir o kadarda mübarek bir yoldur

Talebe şu sözü hiç unutmamalıdır:
-İlmin başı soğandan acı, sonu ise baldan tatlıdır-

İlim tahsil ederken Niyet
İlim öğrenmek isteyen kimse, tahsile başladığı zaman niyet etmesi lazımdırÇünkü niyet bütün amellerde esastır
Talebenin niyeti dünya ile ilgili bir menfaat elde etmek yahut devlet kadrolarında yer almak, devlet adamlarına yakın olmak düşüncesine dayalı olmamalıdırİlim öğrenmekle insanların kendisine yönelmelerini, değer vermelerini, tazim etmelerini düşünmemelidir
Talebenin maksadı; Allah rızasını kazanmak, ahiret yurdunu elde etmek, önce kendisinden-sonra başkalarından cahilliği gidermek, islam dinini yaşatmak ve kıyamete kadar devamını sağlamak olmalıdır

İmamı Hammad b İbrahim, talebesi olan İmamı Azam Ebu Hanife'ye öğretimin gayesi konusunda şu şiiri yazdırmıştır:
''Kim ilmi, ahireti kazanmak için öğrenirse doğru yolda kurtuluşa erer
İnsanlar nazarında değer kazanmak için tahsil görenlere ise yazıklar olsun''

İyiliği emretmek, kötülükten sakındırma, hakkı geçerli kılmak, kendi nefsani arzularını değilde, dini yüceltmek için bir makama talip olmakta sakınca yoktur
Talebe bunu iyi düşünmelidirÇünkü o ilimi çok meşakkat ile elde etmiştirO ilmi değeri az olan, fani ve hakir olan dünya için sarfetmemelidir

Eğer Mümkünse Hocasını Seçmelidir
Talebe ilme başlamadan, ilmi seviyesi yüksek olan bir hocayı seçmelidirSeçeceği hoca, insanların Allah'tan en çok korkanı ve tecrübeli olanı olmalıdırİlim öğrenmek en güç en önemli işlerdendirÖğreneceği ilim onun hayatı boyunca sermayesi olacaktırBu sebeple çok dikkat etmelidir
-Düşünmeden, araştırmadan yanlış bir alimin peşine takılırsan yanlış bilgiler alabileceğin gibi ömrünüde zayi etmiş olursun-

Bir Hocada Sonuna Kadar Sabretmek
Hoca seçimi öyle olmalıdır ki hoca; vereceği ilimleri tam olarak tahsil etmiş ve mümkünse tecrübeli olmalıdırÇünkü ilmin bereketi devamlılıktadırNakıs olan bir hocada devam edebilmek mümkün olamaycağından veya eksik olacağından her iki durumda da talebe zararlı çıkacaktır
Sabır ve sebat bütün işlerin üzerine bina edildiği büyük bir temeldir fakat bulunması azdır
Talebe bir hocanın ders halakasında sonuna kadar sabır ve sebat etmesi, bir kitabı sonuna kadar okuyup noksan bırakmaması, ilim dallarından birini iyi bir şekilde öğrenmeden, diğer bir ilmin öğrenimine geçmemesi, bir belde de ilim tahsilini bitirmeden başka bir beldeye gitmemesi gerekir
Zira alıncak bilgileri tamamladan başka bir hocaya geçmek, bir kitabı bitirmeden başka bir kitaba geçmek, bir ilim dalını mükemmel bir şekilde bitirmeden başka bir ilim dalına geçmek öğrenmenin gayesini dağıtır, kalbi meşgul eder, vakitlerin zayi olmasına sebep olur

Öğrenim Esnasında İyi Arkadaş Edinmek
Talebenin arkadaşlık edeceği kişide şu özellikler bulunmalıdr
1-Çalışkan arkadaş
2-Takva sahibi, Allah'tan korkan arkadaş,
3-Güzel huylu arkadaş
4-Anlayışlı arkadaş
5-Tenbel olmayan ve zamanını boşa harcamayan arkadaş,
6-Çok konuşup gevezelik yapmayan arkadaş,
7-Fitne ve fesad olmayan arkadaş

Bir kimsenin iyi veya kötü olduğunu sorma arkadaşına bakZira arkadaş arkadaşa uyar
Tenbel kişiler ile arkadaş olma, nice iyi kimseler vardır ki arkadaşının kötülüğü ile bozulur
Ahmak kimsenin ahmaklığı, zeki ve akıllı kimselere süratle geçer

Ayrıca talebeler karşılıklı olarak birbirlerine saygı göstermelidirlerBirbirlerinin haklarını gözetmelidirlerBirbirlerine hoşgörülü olmalıdırlarHakka tecavüzden sakınmalıdırlar

İlim ve İlim Ehline Saygı Göstermek
Şu bir gerçektir ki, talebe ilme ve ilim adamlarına ve hocalarına saygı göstermedikçe ilme ulaşamazUlaşsada elde ettiği bilgiden faydalanamaz
İlim taleb edip maksadına ulaşanlar ancak saygı ile ulaşmışlardır

Talebenin Hocasına Saygı Adabı
Hocaya saygı ilme saygı göstermek demektirÇünkü hocanın ilmi karşısında diz çökülür ve ondan ilmi taleb edilirİmam Şirazi Hazretleri şöyle buyurdu;
''Hocalarımız buyurdular ki; oğlunun alim olmasını isteyen kimse, garip kalmış alimleri gözetmeli, onlara ikram etmeli, saygı gösterip malı ile desteklemelidirBöyle yaparsa o kişinin oğlu veya torunu veya daha sonra gelecek olan nesli alim olur''

Talebenin Hoca Karşısındaki Tavırları
1-Saygı gereği hocasının önünden yürümemelidir
2-Hocasının yerine, makamına oturmamalıdır
3-İzin verilmedikçe hocasının yanında konuşmamalıdır
4-İzin verilince çok konuşup sözü uzatmamalıdır
5-Bıkkınlık zamanlarında hocaya bir şey sormamalı, müsait bir zaman gözetmelidir
6-Derse vaktinde girmelidir
7-Hocanın gönlünü kazanmalıi hoşlanmadığı işlerden sakınmalıdır
8-Allah'a isyanı gerektirmeyen işlerde, emirlerini yerine getirmelidirAncak Allah'a isyan söz konusu olduğu yerlerde kula itaat yoktur
9-Hocasına saygısı nedeniyle hocanın akrabaların da iyi davranmalıdır

Kadı İmam Fahrudiin Ersebendi Mevr şehrindeki alimlerin reisi idiDevrinin sultanı kendisine son derece saygı gösterirdiKendisi bunun sebebini şöyle açıklıyordu:
''Bu şerefe hocama saygı göstermem sebebiyle ulaşımZira hocamın hizmetinde bulunur, yemeğini pişirir, fakat bu pişirdiğim yemekten yemezdimBunu sadece ona olan saygımdan ötürü yapardım''
Hocasını gücendiren talebe öğrendiği ilmin bereketinden mahrum olurBu ilimden çok az faydalanır

Talebenin Kitaba Karşı Olan Saygısı
Kitaba karşı saygılı olmakta ilme saygının gereğidirTalebe abdestsz olarak kitaplarını eline almamalıdırÇünkü ilim nurdur, abdest de nurdurAbdest sebebiyle ilmin nuru daha da artar
Talebe kitablara karşı ayak uzatmamalıdırTefsir kitablarını diğer kitabların üzerine koymalıdırKitap üzerine ise başka bir şey koymamalıdır
Talebe kitaba ve mürekkebe karşı edep gözeterek notlarını güzel yazı ile almalıdırİnce yazı yazmamalı, ince yazılar üzerine de not almamalıdırAyrıca notlarını biraz büyük harfler ile almalıdır ki yaşlanıp gözlerinin feri kaybolduğunda okuyabilsin

İlim Öğrenmede ki Diğer Prensipler
*Yaltaklanmak kötü bir ahlaktır ancak talebe faydalanabilmek için hocasına yaltaklanmalı gerekirse ayaklarına kapanmalıdır
*İlim ve hikmet öğrenecek talebe, bir meseleyi veya kelimeyi hocasından bin kere duysa bile yine onu saygı ile dinlemelidir
*Talebe zaruret olmadıkça derste hocasına yakın oturmamalıdırBilakis hoca ile talebe arasında belli bir mesafe bulunmalıdırÇünkü böyle bir mesafenin bulunması saygılı olmaya daha yakındır
*Talebe dini yönden kötü sayılan huylardanve davranışlardan sakınmalıdır
*İlim taleb eden kişi kibirden ve kendini beğenmekten uzak durmalıdır
*Talebe gücünün yettiği ölçüde dünya işleri ile ilgisini azaltmalıdırİlim adamları bu sebepten ötürü daima insanlardan ayrı bulunmayı tercih etmişlerdir
*Talebe uykudan feragat etmelidirBu hususta şöyle denmiştir: Yüksek makamlar, çekilen sıkıntılar ölçüsünde elde edilirYükseklik isteyen kişi gece uykusuz kalmalıdırHem yücelik istiyorsun hem de gece uyuyorsun; İnci arayan denize dalmalıdır
*Herkes nefsini hayırlı işler ile meşgul etmelidir ki nefsi kendi işleri meşgul olmasın!
*Talebe kötü zandan da kaçınmalıdırZira bu düşmanlığın kaynağıdırVe helal değildir
*İlim taleb eden bir kişi anne ve babasını razı etmeli, onların hayır dualarını almalıdır
*Talebe dünyadaki en cahil kişinin kendisi olduğu hükmü ile hareket etmelidir
*Talebe öğrendiği ilimler için Allah'a şükretmeli ve bu ilmin kendisine bir emanet olduğunun şuurunda olmalıdır

Kürt olarak akşamladım, Arap olarak sabahladım
Ebu Abdullah el-Müştehir Hazretleri, Şirazlı bir kürt taifesindendirCenab-ı Allah ona ilmi ledun bahşetmek istemiş
Bir gün Şiraz medreselerinden birine geldiMedrese de talebeler ilim mevzuunda konuşmalar yapıyorlar, bazı hususlarda tartışıyorlardıTalebelerin ilim öğrenmek için geyret etmeleri çok hoşuna gitti ve bir meseleyi öğrenmek için sorduOnun bu safça yani basit bir şeyi sormasına talebeler gülüştülerO da:
''Bende sizin öğrendiğiniz ilimlerden bir ilim öğrenmek isterim, bana bir yol gösterin'' dediTalebeler alay edercesine on şöyle dediler:
''Eğer alim olmak istersen evinin tavanına bir ip bağla, ayağını ipe sıkıca bağlayıp kendini baş aşağı sallandırVe her sallanışta 'sarı renkli demir' veya 'aslan yelesi' deBöylece ilim kapıları sana açılır'' dediler
Ebu Abdullah Müştehir Hazretleri talebelerin kendisiyle alay ettiklerini hiç aklına bile getirmeden doğru eve gittiOnların dediklerini aynen yaptı ve her sallanışta onların dedikleri şeyi söyledi
İyi niyetle onun bu şekilde yapması Allah'ın hoşuna gitti ki, seher vakti olduğunda ilim kapıları kendisine açıldıZahir ve batın bütün ilimler ona malum olduBir çok alimin halletmekte zorluk çektiği meselelerde o hiç zorlanmdan hüküm veriyordu
İşte ''Emseytu kürdiyyen, esbahtu arabiyyen'' Kürt olarak akşamladım, arap olarak sabahladım sözünü bu hadiseden sonra söylediği rivayet olunur

Talebelerin hürmetine rızıklanıyoruz
Enes (radıyu anh) anlatıyor:Resulullah Efendimizin zamanında iki kardeş vardıBunlardan birisi ailesinin geçimini temin ederdi, diğeri de Resulullah ( aleyhi ve sellem)'in yanından ayrılmayarak bir şeyler öğrenmeye çalışırdıAilesinin geçimini temin eden, kerdeşini Rasulullah'a şikayet ettiEfendimiz ( aleyhi ve sellem) ona:
''Ne malum onun yüzü suyu hürmetine geçiminizi temin etmediğiniz'' buyurdu

ismailağainfo

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Talebelerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar İlim öğrenmek isteyen talebelerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardırBu ilim yolu çok dikkat isteyen yeri gelince zor, meşekkatli ama bir o kadarda mübarek bir yoldur Talebe şu sözü hiç unutmamalıdır: -İlmin başı soğandan acı, sonu ise baldan tatlıdır- İlim tahsil ederken Niyet İlim öğrenmek isteyen kimse, tahsile başladığı zaman niyet etmesi lazımdırÇünkü niyet bütün amellerde esastır Talebenin niyeti dünya ile ilgili bir menfaat elde etmek yahut devlet kadrolarında yer almak, devlet adamlarına yakın olmak düşüncesine dayalı olmamalıdırİlim öğrenmekle insanların kendisine yönelmelerini, değer vermelerini, tazim etmelerini düşünmemelidir Talebenin maksadı; Allah rızasını kazanmak, ahiret yurdunu elde etmek, önce kendisinden-sonra başkalarından cahilliği gidermek, islam dinini yaşatmak ve kıyamete kadar devamını sağlamak olmalıdır İmamı Hammad b İbrahim, talebesi olan İmamı Azam Ebu Hanife'ye öğretimin gayesi konusunda şu şiiri yazdırmıştır: ''Kim ilmi, ahireti kazanmak için öğrenirse doğru yolda kurtuluşa erer İnsanlar nazarında değer kazanmak için tahsil görenlere ise yazıklar olsun'' İyiliği emretmek, kötülükten sakındırma, hakkı geçerli kılmak, kendi nefsani arzularını değilde, dini yüceltmek için bir makama talip olmakta sakınca yoktur Talebe bunu iyi düşünmelidirÇünkü o ilimi çok meşakkat ile elde etmiştirO ilmi değeri az olan, fani ve hakir olan dünya için sarfetmemelidir Eğer Mümkünse Hocasını Seçmelidir Talebe ilme başlamadan, ilmi seviyesi yüksek olan bir hocayı seçmelidirSeçeceği hoca, insanların Allah'tan en çok korkanı ve tecrübeli olanı olmalıdırİlim öğrenmek en güç en önemli işlerdendirÖğreneceği ilim onun hayatı boyunca sermayesi olacaktırBu sebeple çok dikkat etmelidir -Düşünmeden, araştırmadan yanlış bir alimin peşine takılırsan yanlış bilgiler alabileceğin gibi ömrünüde zayi etmiş olursun- Bir Hocada Sonuna Kadar Sabretmek Hoca seçimi öyle olmalıdır ki hoca; vereceği ilimleri tam olarak tahsil etmiş ve mümkünse tecrübeli olmalıdırÇünkü ilmin bereketi devamlılıktadırNakıs olan bir hocada devam edebilmek mümkün olamaycağından veya eksik olacağından her iki durumda da talebe zararlı çıkacaktır Sabır ve sebat bütün işlerin üzerine bina edildiği büyük bir temeldir fakat bulunması azdır Talebe bir hocanın ders halakasında sonuna kadar sabır ve sebat etmesi, bir kitabı sonuna kadar okuyup noksan bırakmaması, ilim dallarından birini iyi bir şekilde öğrenmeden, diğer bir ilmin öğrenimine geçmemesi, bir belde de ilim tahsilini bitirmeden başka bir beldeye gitmemesi gerekir Zira alıncak bilgileri tamamladan başka bir hocaya geçmek, bir kitabı bitirmeden başka bir kitaba geçmek, bir ilim dalını mükemmel bir şekilde bitirmeden başka bir ilim dalına geçmek öğrenmenin gayesini dağıtır, kalbi meşgul eder, vakitlerin zayi olmasına sebep olur Öğrenim Esnasında İyi Arkadaş Edinmek Talebenin arkadaşlık edeceği kişide şu özellikler bulunmalıdr 1-Çalışkan arkadaş 2-Takva sahibi, Allah'tan korkan arkadaş, 3-Güzel huylu arkadaş 4-Anlayışlı arkadaş 5-Tenbel olmayan ve zamanını boşa harcamayan arkadaş, 6-Çok konuşup gevezelik yapmayan arkadaş, 7-Fitne ve fesad olmayan arkadaş Bir kimsenin iyi veya kötü olduğunu sorma arkadaşına bakZira arkadaş arkadaşa uyar Tenbel kişiler ile arkadaş olma, nice iyi kimseler vardır ki arkadaşının kötülüğü ile bozulur Ahmak kimsenin ahmaklığı, zeki ve akıllı kimselere süratle geçer Ayrıca talebeler karşılıklı olarak birbirlerine saygı göstermelidirlerBirbirlerinin haklarını gözetmelidirlerBirbirlerine hoşgörülü olmalıdırlarHakka tecavüzden sakınmalıdırlar İlim ve İlim Ehline Saygı Göstermek Şu bir gerçektir ki, talebe ilme ve ilim adamlarına ve hocalarına saygı göstermedikçe ilme ulaşamazUlaşsada elde ettiği bilgiden faydalanamaz İlim taleb edip maksadına ulaşanlar ancak saygı ile ulaşmışlardır Talebenin Hocasına Saygı Adabı Hocaya saygı ilme saygı göstermek demektirÇünkü hocanın ilmi karşısında diz çökülür ve ondan ilmi taleb edilirİmam Şirazi Hazretleri şöyle buyurdu; ''Hocalarımız buyurdular ki; oğlunun alim olmasını isteyen kimse, garip kalmış alimleri gözetmeli, onlara ikram etmeli, saygı gösterip malı ile desteklemelidirBöyle yaparsa o kişinin oğlu veya torunu veya daha sonra gelecek olan nesli alim olur'' Talebenin Hoca Karşısındaki Tavırları 1-Saygı gereği hocasının önünden yürümemelidir 2-Hocasının yerine, makamına oturmamalıdır 3-İzin verilmedikçe hocasının yanında konuşmamalıdır 4-İzin verilince çok konuşup sözü uzatmamalıdır 5-Bıkkınlık zamanlarında hocaya bir şey sormamalı, müsait bir zaman gözetmelidir 6-Derse vaktinde girmelidir 7-Hocanın gönlünü kazanmalıi hoşlanmadığı işlerden sakınmalıdır 8-Allah'a isyanı gerektirmeyen işlerde, emirlerini yerine getirmelidirAncak Allah'a isyan söz konusu olduğu yerlerde kula itaat yoktur 9-Hocasına saygısı nedeniyle hocanın akrabaların da iyi davranmalıdır Kadı İmam Fahrudiin Ersebendi Mevr şehrindeki alimlerin reisi idiDevrinin sultanı kendisine son derece saygı gösterirdiKendisi bunun sebebini şöyle açıklıyordu: ''Bu şerefe hocama saygı göstermem sebebiyle ulaşımZira hocamın hizmetinde bulunur, yemeğini pişirir, fakat bu pişirdiğim yemekten yemezdimBunu sadece ona olan saygımdan ötürü yapardım'' Hocasını gücendiren talebe öğrendiği ilmin bereketinden mahrum olurBu ilimden çok az faydalanır Talebenin Kitaba Karşı Olan Saygısı Kitaba karşı saygılı olmakta ilme saygının gereğidirTalebe abdestsz olarak kitaplarını eline almamalıdırÇünkü ilim nurdur, abdest de nurdurAbdest sebebiyle ilmin nuru daha da artar Talebe kitablara karşı ayak uzatmamalıdırTefsir kitablarını diğer kitabların üzerine koymalıdırKitap üzerine ise başka bir şey koymamalıdır Talebe kitaba ve mürekkebe karşı edep gözeterek notlarını güzel yazı ile almalıdırİnce yazı yazmamalı, ince yazılar üzerine de not almamalıdırAyrıca notlarını biraz büyük harfler ile almalıdır ki yaşlanıp gözlerinin feri kaybolduğunda okuyabilsin İlim Öğrenmede ki Diğer Prensipler Yaltaklanmak kötü bir ahlaktır ancak talebe faydalanabilmek için hocasına yaltaklanmalı gerekirse ayaklarına kapanmalıdır İlim ve hikmet öğrenecek talebe, bir meseleyi veya kelimeyi hocasından bin kere duysa bile yine onu saygı ile dinlemelidir Talebe zaruret olmadıkça derste hocasına yakın oturmamalıdırBilakis hoca ile talebe arasında belli bir mesafe bulunmalıdırÇünkü böyle bir mesafenin bulunması saygılı olmaya daha yakındır Talebe dini yönden kötü sayılan huylardanve davranışlardan sakınmalıdır İlim taleb eden kişi kibirden ve kendini beğenmekten uzak durmalıdır Talebe gücünün yettiği ölçüde dünya işleri ile ilgisini azaltmalıdırİlim adamları bu sebepten ötürü daima insanlardan ayrı bulunmayı tercih etmişlerdir Talebe uykudan feragat etmelidirBu hususta şöyle denmiştir: Yüksek makamlar, çekilen sıkıntılar ölçüsünde elde edilirYükseklik isteyen kişi gece uykusuz kalmalıdırHem yücelik istiyorsun hem de gece uyuyorsun; İnci arayan denize dalmalıdır Herkes nefsini hayırlı işler ile meşgul etmelidir ki nefsi kendi işleri meşgul olmasın! Talebe kötü zandan da kaçınmalıdırZira bu düşmanlığın kaynağıdırVe helal değildir İlim taleb eden bir kişi anne ve babasını razı etmeli, onların hayır dualarını almalıdır Talebe dünyadaki en cahil kişinin kendisi olduğu hükmü ile hareket etmelidir Talebe öğrendiği ilimler için Allah'a şükretmeli ve bu ilmin kendisine bir emanet olduğunun şuurunda olmalıdır Kürt olarak akşamladım, Arap olarak sabahladım Ebu Abdullah el-Müştehir Hazretleri, Şirazlı bir kürt taifesindendirCenab-ı Allah ona ilmi ledun bahşetmek istemiş Bir gün Şiraz medreselerinden birine geldiMedrese de talebeler ilim mevzuunda konuşmalar yapıyorlar, bazı hususlarda tartışıyorlardıTalebelerin ilim öğrenmek için geyret etmeleri çok hoşuna gitti ve bir meseleyi öğrenmek için sorduOnun bu safça yani basit bir şeyi sormasına talebeler gülüştülerO da: ''Bende sizin öğrendiğiniz ilimlerden bir ilim öğrenmek isterim, bana bir yol gösterin'' dediTalebeler alay edercesine on şöyle dediler: ''Eğer alim olmak istersen evinin tavanına bir ip bağla, ayağını ipe sıkıca bağlayıp kendini baş aşağı sallandırVe her sallanışta 'sarı renkli demir' veya 'aslan yelesi' deBöylece ilim kapıları sana açılır'' dediler Ebu Abdullah Müştehir Hazretleri talebelerin kendisiyle alay ettiklerini hiç aklına bile getirmeden doğru eve gittiOnların dediklerini aynen yaptı ve her sallanışta onların dedikleri şeyi söyledi İyi niyetle onun bu şekilde yapması Allah'ın hoşuna gitti ki, seher vakti olduğunda ilim kapıları kendisine açıldıZahir ve batın bütün ilimler ona malum olduBir çok alimin halletmekte zorluk çektiği meselelerde o hiç zorlanmdan hüküm veriyordu İşte ''Emseytu kürdiyyen, esbahtu arabiyyen'' Kürt olarak akşamladım, arap olarak sabahladım sözünü bu hadiseden sonra söylediği rivayet olunur Talebelerin hürmetine rızıklanıyoruz Enes (radıyu anh) anlatıyor:Resulullah Efendimizin zamanında iki kardeş vardıBunlardan birisi ailesinin geçimini temin ederdi, diğeri de Resulullah ( aleyhi ve sellem)'in yanından ayrılmayarak bir şeyler öğrenmeye çalışırdıAilesinin geçimini temin eden, kerdeşini Rasulullah'a şikayet ettiEfendimiz ( aleyhi ve sellem) ona: ''Ne malum onun yüzü suyu hürmetine geçiminizi temin etmediğiniz'' buyurdu ismailağainfo