İmam Rabbânî -Adette Bidat-

1 cilt 231 MEKTUP

Bu mektûb, mîr Muhammed Nu’mâna “kuddise sirruh” yazılmışdır Yüksek sesle zikrin bid’at olması sebebi açıklanmakdadır:

Allahü teâlâya hamd ederiz Onun sevgili Peygamberine “sallü teâlâ aleyhi ve sellem” ve Âline ve Eshâbına salât ve selâm ederiz! Birinci mektûb, her ne kadar sıkıntılı idi ise de, ikincisi yumuşak ve uygun yazılmış idi ve çalışdığınızı bildiriyordu

Sevgili Kardeşim! Mîr Sa’deddîn yola çıkarken mektûb istedi O günlerde, gönlümde darlık vardı Aklım başımda değildi Birşey yazamadım Mevlânâ yâr Muhammed Cedîde, yazmasını söylemişdim Aklım başımda olmadığı o zemânda, eğer uygunsuz bir kelime yazılmış ise, kusûra bakmayınız Bununla berâber, az birşey sizi incitmemelidir İşinizi karışdırmamalıdır Allahü teâlâ göstermesin aramızda hiçbir kırıklık yokdur Kırılmış, üzülmüş olarak birşey yazılmış değildir Nasîhat olarak bir şey yazılmış ise, sevinmek lâzım gelir İkinci mektûbunuza çok sevindik Her işde ateşli olmalıdır Soğukluk ve gevşeklik düşmanlara olsun!

Süâl: Husûl ile vüsûl arasındaki fark nedir?

Cevâb: Kardeşim! Husûlde uzaklık vardır Vüsûl ise çok gücdür Ankâ kuşunu, kendimize göre bir şekl vererek düşünürsek, hâfızamızda Ankâ hâsıl oldu denebilir Fekat, Ankâya vâsıl olunmamışdır Çünki birşeyin zılli, ya’nî ikinci bir mertebede görünmesi, hâsıl olmasına mâni’ olmaz Fekat, vâsıl olmak için, zılden kurtulmak lâzımdır

Süâl: Peygamberlerin “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” mebde-i te’ayyünleri olan ismler, Evliyânın da, mebde-i te’ayyünleri midirler? Böyle ise, aralarındaki fark nedir?

Cevâb: Peygamberlerin “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât”, mebde-i te’ayyünleri, Allahü teâlânın ismlerinin bütünüdür Evliyânın mebde-i te’ayyünleri ise, bu ismlerin parçalarıdır Bu parçalar, o bütünlerin altındadır Parçalarıdır demek, yalnız bir bakımdan düşünülmekdedir demekdir Meselâ, bütün irâde ile, yalnız birşeyi irâde gibidir Evliyâ “rahmetullahi aleyhim ecma’în” Peygamberlere “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” uymakla yükselebildikleri için, o bir bakımı, ortadan kaldırarak, bütüne kavuşabilirler Bu ayrılığı, birkaç mektûbumda açıklamışdım Düşününce hâtırlarsınız

Süâl: Yüksek sesle zikr bid’at olduğu için yasak ediliyor Hâlbuki, böyle zikr etmek tatlı oluyor İnsan bırakmak istemiyor Cübbe, kuşak, don ve pantalon ve birçok başka şeyler de, Resûlullahın “sallü aleyhi ve sellem” zemânında yokdu Onları niçin yasak etmiyorlar?

Cevâb:

Yavrum! Resûlullahın “sallü aleyhi ve sellem” kullandığı şeyler, yapdığı işler, iki dürlü idi:

Biri ibâdet olarak yapdığı işler idi

İkincisi, âdet olarak yapdıkları idi

İbâdet olarak yapdığı işlerin tersi, (Bid’at) olur Böyle uygunsuz işleri yasak ederiz Bunlar, dinde reform, değişiklik olur ki, buna hiç izn yokdur


Bir şehrin, bulunduğu memleketin âdetine uyarak yapdığı işlerin tersine, bu işlerin aksine olan şeyler bid’at olmaz Bunları yasak etmeyiz Böyle işlerin dinle ilgisi yokdur Âdet olunca yapılır, âdet olmazsa yapılmazlar Din ve ibâdet olarak yapılmazlar Çünki, her memleketin âdetleri başkadır Birbirlerine uymaz Bir memleketin âdetleri bile, zemânla değişir

Böyle olmakla berâber, âdetlerde de sünnete uymak fâideli olur Se’âdetlere yol açar Allahü teâlâ bizi ve sizi, Peygamberlerin efendisinin yolunda bulundursun “aleyhi ve aleyhim ve alâ tâbi’i küllin minessalevâti efdalühâ ve minetteslîmâti ekmelühâ” Vesselâm