Osmanlıda Doktorların Vasıfları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

Hürrem Sultan tarafından 1550'de Mimar Sinan'a yaptırılan Haseki Darüşşifası'nın ve Nurbanü Sultan tarafından 1570'li yıllarda yine Mimar Sinan'a yaptırılan Üsküdar Atik Valide Darüşşifası'nın vakfiyesinde doktorlarda aranan vasıflar şöyledir:
"Hastahanede istihdam edilecek doktorlar, mesleğinin en ince kaide ve esaslarını fevkalade kavramış, firaset sahibi, tıp ve hikmet kanunlarının sır ve inceliklerine vakıf olup, gönüllerini hikmetle doldurmuş, bilgilerini birçok mühim tıbbi vakaya şahitlik ederek kuvvetlendirmiş ve meslektaşları arasında şöhret kazanmış, hastaları tedaviye ve hastalığın kimyasına da son derece vakıf, acizlik ve tembelliği kendileri için çirkin gören becerikli kimseler olmalıdır

Doktorlar hastaya karşı son derece şefkat ve merhamet duygularıyla dolu olmalı, yumuşak bir tavır ve eda ile muamele etmeli, her birine candan dost gibi lütuf ve merhamet ile bakmalı, onları asık suratla karşılamamalı, haklarında hiçbir şikayet ve serzenişte bulunmamalıdır

Hastalara az da olsa nefret uyandıracak söz söylememeli; zira bu bazan hastaya en büyük dertten daha ağır gelir Tatlı ve latif bir dille hitap etmelidir Hastalar ile görüşürken şiddetli ve sert sözlerden kesinlikle kaçınmalı, hallerini sormakta kusur etmemeli, suallerine şefkat ve sevgiyle cevaplar vermeli, başlarını merhamet duygusuyla okşayıp, daima şefkatle korumalı, onlara rahmet kanatları açmalı, inayet ve himaye kemerleri germelidir

Doktorlar hastaların bütün durumlarını her an gözeterek kontrol altında tutmalı, dertli ve çaresizlerin her haline ve hastalık durumlarına dikkat etmeli, nabızları ve ateş dereceleri gibi günlük ve anlık kontrol edilmesi gereken durumlarını yoklamalı, tedavilerinde her türlü kolaylığı yapmalı, hastanın hali tekrar doktorun gelmesini gerektiriyorsa doktor, derhal hastaya koşmalıdır

Doktorlar kararlaştırılan bu esaslardan hiçbirini ihlal ve ihmal etmemelidir Eğer bu şart ve esaslara uymazlarsa aldıkları ücret kendilerine haram olup, ahirette de sürekli bir azaba maruz kalacaklardır

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıda Doktorların Vasıfları Hürrem Sultan tarafından 1550'de Mimar Sinan'a yaptırılan Haseki Darüşşifası'nın ve Nurbanü Sultan tarafından 1570'li yıllarda yine Mimar Sinan'a yaptırılan Üsküdar Atik Valide Darüşşifası'nın vakfiyesinde doktorlarda aranan vasıflar şöyledir: "Hastahanede istihdam edilecek doktorlar, mesleğinin en ince kaide ve esaslarını fevkalade kavramış, firaset sahibi, tıp ve hikmet kanunlarının sır ve inceliklerine vakıf olup, gönüllerini hikmetle doldurmuş, bilgilerini birçok mühim tıbbi vakaya şahitlik ederek kuvvetlendirmiş ve meslektaşları arasında şöhret kazanmış, hastaları tedaviye ve hastalığın kimyasına da son derece vakıf, acizlik ve tembelliği kendileri için çirkin gören becerikli kimseler olmalıdır Doktorlar hastaya karşı son derece şefkat ve merhamet duygularıyla dolu olmalı, yumuşak bir tavır ve eda ile muamele etmeli, her birine candan dost gibi lütuf ve merhamet ile bakmalı, onları asık suratla karşılamamalı, haklarında hiçbir şikayet ve serzenişte bulunmamalıdır Hastalara az da olsa nefret uyandıracak söz söylememeli; zira bu bazan hastaya en büyük dertten daha ağır gelir Tatlı ve latif bir dille hitap etmelidir Hastalar ile görüşürken şiddetli ve sert sözlerden kesinlikle kaçınmalı, hallerini sormakta kusur etmemeli, suallerine şefkat ve sevgiyle cevaplar vermeli, başlarını merhamet duygusuyla okşayıp, daima şefkatle korumalı, onlara rahmet kanatları açmalı, inayet ve himaye kemerleri germelidir Doktorlar hastaların bütün durumlarını her an gözeterek kontrol altında tutmalı, dertli ve çaresizlerin her haline ve hastalık durumlarına dikkat etmeli, nabızları ve ateş dereceleri gibi günlük ve anlık kontrol edilmesi gereken durumlarını yoklamalı, tedavilerinde her türlü kolaylığı yapmalı, hastanın hali tekrar doktorun gelmesini gerektiriyorsa doktor, derhal hastaya koşmalıdır Doktorlar kararlaştırılan bu esaslardan hiçbirini ihlal ve ihmal etmemelidir Eğer bu şart ve esaslara uymazlarsa aldıkları ücret kendilerine haram olup, ahirette de sürekli bir azaba maruz kalacaklardır