Nazım Hikmet Ran Şiirleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

ŞEYH BEDREDDİN DESTANI'NDAN

1

Sedirde al yeşil, dal dal Bursa ipeklisi,

duvarda mavi bir bahçe gibi Kütahyalı çiniler,

gümüş ibriklerde şarap,

bakır lengerlerde kızarmış kuzular nar idi

Öz kardeşi Musayı ok kirişiyle boğup

yani bir altın leğende kardeş kanıyla aptest alarak

Çelebi Sultan Memet tahta çıkmış hünkâr idi

Çelebi hünkâr idi amma

Âl Osman ülkesinde esen

bir kısırlık çığlığı, bir ölüm türküsü rüzgâr idi

Köylünün göz nuru zeamet

alın teri timar idi

Kırık testiler susuz

su başlarında bıyık buran sipahiler var idi

Yolcu, yollarda topraksız insanın

ve insansız toprağın feryadını duyar idi

Ve yolların sonu kale kapısında kılıçlar şakırdar

köpüklü atlar kişner iken

çarşıda her lonca kesmiş kendi pirinden ümidi

tarumar idi

Velhasıl hünkâr idi, timar idi, rüzgâr idi,

ahüzar idi

2

Bu göl İznik gölüdür

Durgundur

Karanlıktır

Derindir

Bir kuyu suyu gibi

içindedir dağların

Bizim burada göller

dumanlıdırlar

Balıklarının eti yavan olur,

sazlıklarından ısıtma gelir,

ve göl insanı

sakalına ak düşmeden ölür

Bu göl İznik gölüdür

Yanında İznik kasabası

İznik kasabasında

kırık bir yürek gibidir demircilerin örsü

Çocuklar açtır

Kurutulmuş balığa benzer kadınların memesi

Ve delikanlılar türkü söylemez

Bu kasaba İznik kasabası

Bu ev esnaf mahallesinde bir ev

Bu evde

bir ihtiyar vardır Bedreddin adında

Boyu küçük

sakalı büyük

sakalı ak

Çekik çocuk gözleri kurnaz

ve sarı parmakları saz gibi

Bedreddin

ak bir koyun postu üstüne

oturmuş

Hattı talik ile yazıyor

"Teshil"i

Karşısında diz çökmüşler

ve karşıdan

bir dağa bakar gibi bakıyorlar ona

Bakıyor :

Başı tıraşlı

kalın kaşlı

ince uzun boylu Börklüce Mustafa

Bakıyor :

Kartal gagalı Torlak Kemâl

Bakmaktan bıkıp usanmayıp

bakmağa doymı*****

İznik sürgünü Bedreddine bakıyorlar

9

(

)

En yumuşak, en sert,

en tutumlu, en cömert,

en

seven,

en büyük, en güzel kadın :

TOPRAK

nerdeyse doğuracak

doğuracaktı

Sıcaktı

Bulutlar doluydular

Nerdeyse tatlı bir söz gibi ilk damla düşecekti yere

Birden-

-bire

kayalardan dökülür

gökten yağar

yerden biter gibi,

bu toprağın verdiği en son eser gibi

Bedreddin yiğitleri şehzade ordusunun karşısına

çıktılar

Dikişsiz ak libaslı

baş açık

yalnayak ve yalın kılıçtılar

Mübalâğa cenk olundu

Aydının Türk köylüleri,

Sakızlı Rum gemiciler,

Yahudi esnafları,

on bin mülhid yoldaşı Börklüce Mustafanın

düşman ormanına on bin balta gibi daldı

Bayrakları al, yeşil,

kalkanları kakma, tolgası tunç

saflar

pâre pâre edildi ama,

boşanan yağmur içinde gün inerken akşama

on binler iki bin kaldı

Hep bir ağızdan türkü söyleyip

hep beraber sulardan çekmek ağı,

demiri oya gibi işleyip hep beraber,

hep beraber sürebilmek toprağı,

ballı incirleri hep beraber yiyebilmek,

yârin yanağından gayrı her şeyde

her yerde

hep beraber!

diyebilmek

için

on binler verdi sekiz binini

Yenildiler

Yenenler, yenilenlerin

dikişsiz, ak gömleğinde sildiler

kılıçlarının kanını

Ve hep beraber söylenen bir türkü gibi

hep beraber kardeş elleriyle işlenen toprak

Edirne sarayında damızlanmış atların

eşildi nallarıyla

Tarihsel, sosyal, ekonomik şartların

zarurî neticesi bu!

deme, bilirim!

O dediğin nesnenin önünde kafamla eğilirim

Ama bu yürek

o, bu dilden anlamaz pek

O, "hey gidi kambur felek,

hey gidi kahbe devran hey,"

der

Ve teker teker,

bir an içinde,

omuzlarında dilim dilim kırbaç izleri,

yüzleri kan içinde

geçer çıplak ayaklarıyla yüreğime basarak

geçer Aydın ellerinden Karaburun mağlûpları

10

Karanlıkta durdular

Sözü O aldı, dedi :

"- Ayasluğ şehrinde pazar kurdular

Yine kimin dostlar

yine kimin boynun vurdular?"

Yağmur

yağıyordu boyuna

Sözü onlar alıp

dediler ona :

"- Daha pazar

kurulmadı

kurulacak

Esen rüzgâr

durulmadı

durulacak

Boynu daha

vurulmadı

vurulacak

"

Karanlık ıslanırken perde perde

belirdim onların olduğu yerde

sözü ben aldım, dedim :

"- Ayasluğ şehrinin kapısı nerde?

Göster geçeyim!

Kalesi var mı?

Söyle yıkayım!

Baç alırlar mı?

De ki vermeyim!"

Sözü O aldı, dedi :

"- Ayasluğ şehrinin kapısı dardır

Girip çıkılmaz

Kalesi vardır,

kolay yıkılmaz

Var git al atlı yiğit

var git işine!

"

Dedim : "- Girip çıkarım!"

Dedim : "- Yakıp yıkarım!"

Dedi : "- Yağış kesildi

gün ağarıyor

Cellât Ali,

Mustafayı

çağırıyor!

Var git al atlı yiğit

var git işine!

"

(

)

14

Yağmur çiseliyor,

korkarak

yavaş sesle

bir ihanet konuşması gibi

Yağmur çiseliyor,

beyaz ve çıplak mürted ayaklarının

ıslak ve karanlık toprağın üstünde koşması gibi

Yağmur çiseliyor,

Serezin esnaf çarşısında,

bir bakırcı dükkânının karşısında

Bedreddinim bir ağaca asılı

Yağmur çiseliyor

Gecenin geç ve yıldızsız bir saatidir

Ve yağmurda ıslanan

yapraksız bir dalda sallanan şeyhimin

çırılçıplak etidir

Yağmur çiseliyor

Serez çarşısı dilsiz,

Serez çarşısı kör

Havada konuşmamanın, görmemenin kahrolası hüznü

Ve Serez çarşısı kapatmış elleriyle yüzünü

Yağmur çiseliyor

08-24-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Nazım Hikmet Ran Şiirleri ŞEYH BEDREDDİN DESTANI'NDAN 1 Sedirde al yeşil, dal dal Bursa ipeklisi, duvarda mavi bir bahçe gibi Kütahyalı çiniler, gümüş ibriklerde şarap, bakır lengerlerde kızarmış kuzular nar idi Öz kardeşi Musayı ok kirişiyle boğup yani bir altın leğende kardeş kanıyla aptest alarak Çelebi Sultan Memet tahta çıkmış hünkâr idi Çelebi hünkâr idi amma Âl Osman ülkesinde esen bir kısırlık çığlığı, bir ölüm türküsü rüzgâr idi Köylünün göz nuru zeamet alın teri timar idi Kırık testiler susuz su başlarında bıyık buran sipahiler var idi Yolcu, yollarda topraksız insanın ve insansız toprağın feryadını duyar idi Ve yolların sonu kale kapısında kılıçlar şakırdar köpüklü atlar kişner iken çarşıda her lonca kesmiş kendi pirinden ümidi tarumar idi Velhasıl hünkâr idi, timar idi, rüzgâr idi, ahüzar idi 2 Bu göl İznik gölüdür Durgundur Karanlıktır Derindir Bir kuyu suyu gibi içindedir dağların Bizim burada göller dumanlıdırlar Balıklarının eti yavan olur, sazlıklarından ısıtma gelir, ve göl insanı sakalına ak düşmeden ölür Bu göl İznik gölüdür Yanında İznik kasabası İznik kasabasında kırık bir yürek gibidir demircilerin örsü Çocuklar açtır Kurutulmuş balığa benzer kadınların memesi Ve delikanlılar türkü söylemez Bu kasaba İznik kasabası Bu ev esnaf mahallesinde bir ev Bu evde bir ihtiyar vardır Bedreddin adında Boyu küçük sakalı büyük sakalı ak Çekik çocuk gözleri kurnaz ve sarı parmakları saz gibi Bedreddin ak bir koyun postu üstüne oturmuş Hattı talik ile yazıyor "Teshil"i Karşısında diz çökmüşler ve karşıdan bir dağa bakar gibi bakıyorlar ona Bakıyor : Başı tıraşlı kalın kaşlı ince uzun boylu Börklüce Mustafa Bakıyor : Kartal gagalı Torlak Kemâl Bakmaktan bıkıp usanmayıp bakmağa doymı***** İznik sürgünü Bedreddine bakıyorlar 9 () En yumuşak, en sert, en tutumlu, en cömert, en seven, en büyük, en güzel kadın : TOPRAK nerdeyse doğuracak doğuracaktı Sıcaktı Bulutlar doluydular Nerdeyse tatlı bir söz gibi ilk damla düşecekti yere Birden- -bire kayalardan dökülür gökten yağar yerden biter gibi, bu toprağın verdiği en son eser gibi Bedreddin yiğitleri şehzade ordusunun karşısına çıktılar Dikişsiz ak libaslı baş açık yalnayak ve yalın kılıçtılar Mübalâğa cenk olundu Aydının Türk köylüleri, Sakızlı Rum gemiciler, Yahudi esnafları, on bin mülhid yoldaşı Börklüce Mustafanın düşman ormanına on bin balta gibi daldı Bayrakları al, yeşil, kalkanları kakma, tolgası tunç saflar pâre pâre edildi ama, boşanan yağmur içinde gün inerken akşama on binler iki bin kaldı Hep bir ağızdan türkü söyleyip hep beraber sulardan çekmek ağı, demiri oya gibi işleyip hep beraber, hep beraber sürebilmek toprağı, ballı incirleri hep beraber yiyebilmek, yârin yanağından gayrı her şeyde her yerde hep beraber! diyebilmek için on binler verdi sekiz binini Yenildiler Yenenler, yenilenlerin dikişsiz, ak gömleğinde sildiler kılıçlarının kanını Ve hep beraber söylenen bir türkü gibi hep beraber kardeş elleriyle işlenen toprak Edirne sarayında damızlanmış atların eşildi nallarıyla Tarihsel, sosyal, ekonomik şartların zarurî neticesi bu! deme, bilirim! O dediğin nesnenin önünde kafamla eğilirim Ama bu yürek o, bu dilden anlamaz pek O, "hey gidi kambur felek, hey gidi kahbe devran hey," der Ve teker teker, bir an içinde, omuzlarında dilim dilim kırbaç izleri, yüzleri kan içinde geçer çıplak ayaklarıyla yüreğime basarak geçer Aydın ellerinden Karaburun mağlûpları 10 Karanlıkta durdular Sözü O aldı, dedi : "- Ayasluğ şehrinde pazar kurdular Yine kimin dostlar yine kimin boynun vurdular?" Yağmur yağıyordu boyuna Sözü onlar alıp dediler ona : "- Daha pazar kurulmadı kurulacak Esen rüzgâr durulmadı durulacak Boynu daha vurulmadı vurulacak" Karanlık ıslanırken perde perde belirdim onların olduğu yerde sözü ben aldım, dedim : "- Ayasluğ şehrinin kapısı nerde? Göster geçeyim! Kalesi var mı? Söyle yıkayım! Baç alırlar mı? De ki vermeyim!" Sözü O aldı, dedi : "- Ayasluğ şehrinin kapısı dardır Girip çıkılmaz Kalesi vardır, kolay yıkılmaz Var git al atlı yiğit var git işine!" Dedim : "- Girip çıkarım!" Dedim : "- Yakıp yıkarım!" Dedi : "- Yağış kesildi gün ağarıyor Cellât Ali, Mustafayı çağırıyor! Var git al atlı yiğit var git işine!" () 14 Yağmur çiseliyor, korkarak yavaş sesle bir ihanet konuşması gibi Yağmur çiseliyor, beyaz ve çıplak mürted ayaklarının ıslak ve karanlık toprağın üstünde koşması gibi Yağmur çiseliyor, Serezin esnaf çarşısında, bir bakırcı dükkânının karşısında Bedreddinim bir ağaca asılı Yağmur çiseliyor Gecenin geç ve yıldızsız bir saatidir Ve yağmurda ıslanan yapraksız bir dalda sallanan şeyhimin çırılçıplak etidir Yağmur çiseliyor Serez çarşısı dilsiz, Serez çarşısı kör Havada konuşmamanın, görmemenin kahrolası hüznü Ve Serez çarşısı kapatmış elleriyle yüzünü Yağmur çiseliyor