Aktivizm (Etkincilik) - Aletçilik - Algıcılık - Alman İdealizmi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Aktivizm (Etkincilik)
Pragmatizme yakın bir felsefe doktrini; doğru'ya pratik faydanın üstünde bir değer tanıması bakımından pragmatizmden ayrılır

Doğru, bizim edindiğimiz doğru tecrübesiyle bağımlı değildir; A

J

Jones, Eucken'in aktivizminden bahsederken şöyle diyor: «Doğru'ya, hareketli bir hayat yaşayarak sezgimiz ile varırız»

Aletçilik
Amerikan düşünürü pragmacı John Dewey'nin öğretisi

Amerikan düşünürü William James'in (1842-1910) uygulayıcılığından (pragmatizm) yola çıkan Amerikan düşünürü John Dewey'nin (1859-1952) âletçilik (enstrümantalizm) öğretisine göre bilimsel yasa, kuram ve kavramlar birer âletten ibarettiler

Başarılı olurlarsa iyi ve gerçektirler, başarılı olmazlarsa gerçek değildirler ve kötüdürler

Deneysel mantık adiyle de anılan âletçiliğe göre bilimin, belli bir durumda en elverişli davranışın araştırılmasını sağlamaktan başka, hiç bir objektif gerçekliği yoktur

Algıcılık
Nesnelerin oldukları gibi algılandıklarını savunan öğretilerin genel adı

Algıcılık, dış gerçeklere kendi gerçeğimiz aracılığıyla varılabileceğini ileri süren Descartes ve Berkeley öğretilerine karşıt bir öğretidir

Örneğin Descartes, "Düşünüyorum, öyleyse varım" yargısıyla kendi varlığını araçsız olarak algıladığını ve bütün öteki bilgilerini bu bilginin aracılığıyla uslamladığını ileri sürer

Berkeley de dışrak nesneleri kendi bilincimizin ürünü sayar

Bu savların tersine algıcılık öğretisi, nesnelerin nesnel gerçekliklerini tanır ve onları oldukları gibi araçsız olarak algıladığımızı savunur

Alman İdealizmi
XVIII

ve XIX

yüzyıl Alman düşünceciliği

Çıkış noktası olarak Kantçılığı ele alan on dokuzuncu yüzyıl Alman düşünürleri Fichte, Scbelling, Hegel, Schleimarcher ve belli bir oranda Schopenhauer bu adla anılırlar

Hepsi metafizikçidir

Ayırıcı nitelikleri, Kant'tan yola çıktıkları halde Kant’ın eleştiriciliğini benimsememeleridir

Hemen hepsi sistem düşünürleridir; daha açık bir deyişle, felsefeleriyle evrensel bir sistem kurmak ve geriye söylenecek hiç bir söz bırakmamak amacını gütmüşlerdir

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Aktivizm (Etkincilik) - Aletçilik - Algıcılık - Alman İdealizmi Aktivizm (Etkincilik) Pragmatizme yakın bir felsefe doktrini; doğru'ya pratik faydanın üstünde bir değer tanıması bakımından pragmatizmden ayrılır Doğru, bizim edindiğimiz doğru tecrübesiyle bağımlı değildir; A J Jones, Eucken'in aktivizminden bahsederken şöyle diyor: «Doğru'ya, hareketli bir hayat yaşayarak sezgimiz ile varırız» Aletçilik Amerikan düşünürü pragmacı John Dewey'nin öğretisi Amerikan düşünürü William James'in (1842-1910) uygulayıcılığından (pragmatizm) yola çıkan Amerikan düşünürü John Dewey'nin (1859-1952) âletçilik (enstrümantalizm) öğretisine göre bilimsel yasa, kuram ve kavramlar birer âletten ibarettiler Başarılı olurlarsa iyi ve gerçektirler, başarılı olmazlarsa gerçek değildirler ve kötüdürler Deneysel mantık adiyle de anılan âletçiliğe göre bilimin, belli bir durumda en elverişli davranışın araştırılmasını sağlamaktan başka, hiç bir objektif gerçekliği yoktur Algıcılık Nesnelerin oldukları gibi algılandıklarını savunan öğretilerin genel adı Algıcılık, dış gerçeklere kendi gerçeğimiz aracılığıyla varılabileceğini ileri süren Descartes ve Berkeley öğretilerine karşıt bir öğretidir Örneğin Descartes, "Düşünüyorum, öyleyse varım" yargısıyla kendi varlığını araçsız olarak algıladığını ve bütün öteki bilgilerini bu bilginin aracılığıyla uslamladığını ileri sürer Berkeley de dışrak nesneleri kendi bilincimizin ürünü sayar Bu savların tersine algıcılık öğretisi, nesnelerin nesnel gerçekliklerini tanır ve onları oldukları gibi araçsız olarak algıladığımızı savunur Alman İdealizmi XVIII ve XIX yüzyıl Alman düşünceciliği Çıkış noktası olarak Kantçılığı ele alan on dokuzuncu yüzyıl Alman düşünürleri Fichte, Scbelling, Hegel, Schleimarcher ve belli bir oranda Schopenhauer bu adla anılırlar Hepsi metafizikçidir Ayırıcı nitelikleri, Kant'tan yola çıktıkları halde Kant’ın eleştiriciliğini benimsememeleridir Hemen hepsi sistem düşünürleridir; daha açık bir deyişle, felsefeleriyle evrensel bir sistem kurmak ve geriye söylenecek hiç bir söz bırakmamak amacını gütmüşlerdir