Özlü Sözler ( Deyim - Atasözü - Özdeyiş )

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

ÖZLÜ SÖZLER ( Deyim - Atasözü - Özdeyiş )

1

DEYİM ( TABİR ):
İki veya daha fazla sözcüğün gerçek anlamlarından başka bir
anlamda kaynaşıp kalıplaşmaları ile oluşan yeni anlamlı sözcük
kümelerine denir

* Deyimler mecaz anlamlıdırlar

Genellikle cümle değildirler

* Deyimler genellikle "-mek, -mak" ekleri ile biterler

ÖRNEK:
Ödü kopmak
Anlamı: Çok korkmak
Göze girmek
Anlamı: Beğenilmek
Göz atmak
Anlamı: Kısaca bakıvermek
Baldırı çıplak
Anlamı: İşsiz, güçsüz
2

ATASÖZÜ:
Soyleyeni ve soylenme tarihi belli olmayan, tecrübe
ve deneylerle ortaya çıkan, halka malolmuş özlü sözlere denir

NOT:

* Atasözleri, kalıplaşmış sözler olup değiştirilemezler

* Kısa ve özlü sözlerdir

* Deney ve tecrübelerden doğmuşlardır

* Öğüt verici ve yol göstericidirler
* Genellikle mecaz anlamlıdırlar

ÖRNEK:
Ağaç yaş iken eğilir

Anlamı: İnsanların eğitilmesi küçükken daha kolay olur

Yaşlandıkça eğitilmeleri zorlaşır

Dotun attığı taş baş yarmaz

Anlamı: Arkadaşlarımızın yaptıkları eleştirilere kızmamalıyız

Çünkü onlar bunu, bizim iyiliğimiz için yaptıklarına inanırlar

3

ÖZDEYİŞ:
Söyleyeni ve söyleniş tarihi belli olan özlü sözlere denir

NOT:

* Özdeyişler, kısa ve özlü sözlerdir

* Doğruyu, güzeli ve söylemekdir

* Bir yargıyı bidirmektedir

ÖRNEK: Yurtta barış cihanda barış!
Mustafa Kemal Atatürk

Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum

Hz

Ali

Elimde olsaydı, her karış toprağa buğday eker gibi kitap ekerdim

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Özlü Sözler ( Deyim - Atasözü - Özdeyiş ) ÖZLÜ SÖZLER ( Deyim - Atasözü - Özdeyiş ) 1 DEYİM ( TABİR ): İki veya daha fazla sözcüğün gerçek anlamlarından başka bir anlamda kaynaşıp kalıplaşmaları ile oluşan yeni anlamlı sözcük kümelerine denir * Deyimler mecaz anlamlıdırlar Genellikle cümle değildirler * Deyimler genellikle "-mek, -mak" ekleri ile biterler ÖRNEK: Ödü kopmak Anlamı: Çok korkmak Göze girmek Anlamı: Beğenilmek Göz atmak Anlamı: Kısaca bakıvermek Baldırı çıplak Anlamı: İşsiz, güçsüz 2 ATASÖZÜ: Soyleyeni ve soylenme tarihi belli olmayan, tecrübe ve deneylerle ortaya çıkan, halka malolmuş özlü sözlere denir NOT: * Atasözleri, kalıplaşmış sözler olup değiştirilemezler * Kısa ve özlü sözlerdir * Deney ve tecrübelerden doğmuşlardır * Öğüt verici ve yol göstericidirler * Genellikle mecaz anlamlıdırlar ÖRNEK: Ağaç yaş iken eğilir Anlamı: İnsanların eğitilmesi küçükken daha kolay olur Yaşlandıkça eğitilmeleri zorlaşır Dotun attığı taş baş yarmaz Anlamı: Arkadaşlarımızın yaptıkları eleştirilere kızmamalıyız Çünkü onlar bunu, bizim iyiliğimiz için yaptıklarına inanırlar 3 ÖZDEYİŞ: Söyleyeni ve söyleniş tarihi belli olan özlü sözlere denir NOT: * Özdeyişler, kısa ve özlü sözlerdir * Doğruyu, güzeli ve söylemekdir * Bir yargıyı bidirmektedir ÖRNEK: Yurtta barış cihanda barış! Mustafa Kemal Atatürk Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum Hz Ali Elimde olsaydı, her karış toprağa buğday eker gibi kitap ekerdim