Zekai Apaydın

Bosna kökenli, ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılları hükümetlerinde Milli Savunma Bakanlığı (veya Adliye Vekaleti) ve ayrıca bu kritik dönemde Londra ve Moskova Büyükelçiliği gibi kilit görevleri de yürütmüş devlet ve siyaset adamıdır


1877'de Bosna'da Graveşka'da doğdu Orta ve lise öğrenimini Aydın Rüştiyesi ve İzmir Merkez İdadisinde tamamladıktan sonra Mülkiye Mektebine girdi 1903'te Mülkiye mektebinden mezun oldu 1903'te Yüksek Kısmını bitirerek İzmir Vilayeti Maiyyet Memurluğuna atandı 1907'de Volçetrin Kaymakamı oldu 1908-1913 yılları arasında Palanga, Uşak, Eskişehir ve Beykoz Kaymakamlıklarında bulundu Mayıs 1914'te Mersin Mutasarrıflığına getirildi Ekim 1916'da Kayseri, Haziran 1917'de Eskişehir Mutasarrıfı oldu Damat Ferit Paşa Hükümeti tarafından Ocak 1919'da görevinden azledildi Arandığını ve tutuklanacağını öğrenince gizlice Bosna'ya gitti


Milli Mücadelenin başlaması ile yurda dönerek Adana Cephesinde gönüllü olarak çalıştı 27 Ağustos 1920'de Adana'dan milletvekili seçilerek TBMM'ne katıldı Bu dönem içinde Eskişehir İstiklal Mahkemesi üyeliği, Hariciye vekili Bekir Sami Bey Başkanlığındaki heyetin içinde Londra Konferansı'nda TBMM hükümeti murahhaslığı, Lozan Konferansı'nda murahhas heyeti müşavirliği yaptı


TBMM II Dönemde Aydın Milletvekili seçildi 2 Hükümette (2 İnönü Hükümeti) Ziraat Vekili oldu 18 Ekim 1924'te Londra Elçiliğine, 6 Mayıs 1925'te Moskova Büyükelçiliğine atandı 6 Hükümette (5 İnönü Hükümeti) ve 7 Hükümette (6 İnönü Hükümeti) Milli Müdafaa Vekili (Milli Savunma Bakanı) oldu (1930-1935 arasında) TBMM 3 Dönem, TBMM 4 Dönem ve TBMM 5 Dönem'de Diyarbakır'dan milletvekili seçildi 9 Temmuz 1935'te ikinci defa Moskova Büyükelçiliğine atandı Eylül 1939'da yeni Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile aralarında II Dünya Savaşı ile alakalı çıkan fikir ayrılıkları yüzünden kendi isteği ile emekliye ayrıldı


29 Nisan 1947'de İstanbul'da vefat etti