Halit Akmansü

Dadaylı Halit Bey olarak da tanınır


1884 yılında Kastamonu'nun Daday ilçesinin Kelebek köyünde doğdu Kastamonu Askerî Rüştiyesi ve Bursa İdadîsinden sonra 1903-1906 Mekteb-i Harbiye'yi başarı ile bitirdi 1906'da sınıfının ikincisi mülâzım olarak orduya katıldı Erkân-ı Harbiye Mektebini bitirerek kurmay yüzbaşı oldu I Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi çarpışmalarına katıldı Mondros Mütarekesi imzalandığında Diyarbakır’daki 13 Kolordu’nun kurmay başkanıydı İstanbul Hükümeti tarafından Sivas Kongresi’ni dağıtmakla görevlendirilen Ali Galip’in engellenmesinde büyük rol oynadı


1921’de Sakarya Savaşı’nda 3 Kafkas Tümeni’ni, 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşı’nda 5 Kafkas Tümeni’ni yönetti 2 Eylül 1922’de Küçük Asya Ordusu başkomutanı Yunan General Trikopis’i ve ikinci Kolordu Kumandanı General Dijennis ile On Üçüncü Tümen Kumandanı Albay Vandelis'le 39l subay, 4385 eri Karacahisar köyü yakınlarında teslim aldı Bu subaylar arasında İzmir’in işgali sırasında şehre ilk giren Efzun Alayı’nın komutanı da vardı Esirleri ordu karargahına götürmeden Trikopis’e, “İsteseydiniz İzmir’e ulaşır, oradan da gemilerle Yunanistan’a geçebilirdiniz Bunu yapmayarak niye bize teslim oldunuz?” diye soran Albay Halit Bey, şu cevabı aldı; “Evet, biz bunu yapabilirdik Subaylarımızla bir toplantı yaptık Saatlerce ne yapacağımızı tartıştık ve kaçıp Yunanistan’a dönmektense, Türk askerine teslim olmayı yeğledik Çünkü Atina’ya vardığımızda bizi derhal idam ederlerdi Oysa biz, Türk askerinin bize iyi davranacağından emindik!"


Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal’in isteğiyle askerliği bırakıp siyasete girdi 1923’de TBMM 2 Dönem Kastamonu milletvekili seçildi Ertesi yıl kurulan muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’na katıldı Hilafetin siyaseten sürdürülmesini savundu 1927’de siyasal yaşamdan çekildi, 1953’de vefat etti Naaşı bugün 3 Cumhurbaşkanı ve 61 İstiklâl Harbi Komutanı ile beraber Ankara’daki Devlet Mezarlığı’ndadır