Jan Van Eyck

Jan Van Eyck

Van Eyck'in adı çevresindeki gizem günümüzde ortadan kalkmıştır Artık Gand Katedrali'ndeki çokkanatlının Jan Van Eyck ile ağabeyi Hubert Van Eyck (Maaseik ?, 1370'e doğru- Gand ?, 1426'ya doğru) tarafından yapıldı­ğı kanıtlanmıştır Genç yaşta büyük üne kavuşan Jan Van Eyck, İyi Philippe'in ressamı ve mabeyincisi olduktan sonra diplomatik görevlerle Portekiz'e gitti Bu uzak ülkelere yolculuk, doğa­yı doğrudan doğruya incelemesine ve geleneksel Ortaçağ anlayışından uzaklaşmasına yardımcı oldu

GİZEMLİ KUZU
Van Eyck, Uccello'nun çağdaşıdır, ama Floransalı sanatçıda zihinsel iş­lemler sonucunda ortaya çıkan resim sanatı, Flaman sanatçıda gerçeğin tek uyumlu denkliği olmaya yönelmiş­tirGerçekten de Van Eyck her şeyden ön­ce yaşam "gösterisi"ni eksiksiz algı­lamaya çalışmış ve görüş biçimi bir çeşit dünya kaleidoskopuna dönüş­müştür
Ağabeyi Hubert'in başlamış olduğu Gizemli Kuzu 'da (ya da Mistik Kuzu) sanatçı yer ve gök âleminin geniş bir bireşimini oluşturdu İki yüz elli figür­le Hıristiyan anlayışına göre insanlı­ğın kurtuluşunu anlatan kompozisyo­nun tam ortasında, İsa'yı simgeleyen kuzu, insanları Yaratıcı'ya bağlar; ar­ka planda göz alabildiğine kentler ve kırlar uzanır Gizemli Kuzu, o tarihe kadar bir Flaman ressamının ilk kez minyatürcü kökeninden uzaklaşarak gerçek şövale tablosu biçiminde oluş­turduğu bir yapıttır Van Eyck'in an­latım yolları da yenilikçidir; artık yal­dızlı fonlar ortadan kalkmış, gölgeler saydamlaşmıştır; İtalyanların tersine, desen renge bağımlı kalmıştır Yapıt­ta yer alan kişilerin ruhsal durumla­rı pek anlaşılamamaktadır ama her yüz bir portre sayılacak niteliktedir; bu varlıkları bireyselleştirme isteği, Arnolfinileri ve piskoposluk kurulu üyesi Van der Paele'yi konu alan re­simlerin de habercilik ettiği kuzey ül­keleri portre geleneğinin kökeninde yer alır Dinsel konulu tablodaki gizi biraz hafifleten bu gerçekçilik kaygı­sı laik ve hümanist bir düşünceyi yan­sıtır Van Eyck'in adı yalnızca simge bir yapıt sayılan Gizemli Kuzu çokkanatlısına bağlı olmakla kalmaz, ama, XV yy, Avrupa resmini değiştirecek olan yeni bir görme biçiminin doğru­laması olarak belirir Van Eyck'in ge­tirdiği yeniliklerin anlaşılabilmesi için birkaç yüzyılın geçmesi gerekmiş­tir