Varoluş Felsefesi

JASPERS VE MARCEL


Jaspers'e göre insan bir özgür seçiş içindedir: Kendi yazgısını seçer Bu yazgı bizim ben'imizi kurmamızı sağlar Ama bu ben, her zaman, başarısızlığa adanmıştır Başarısızlık bizi Aşkınlık'a yani Tanrı'ya yönelten bir etkinliktir: Varoluş dünyası felsefi araştırmanın alanıdır Felsefede olgubilimsel içebakış yöntemi geçerlidir Ancak içebakış deneyimiz hiç de kolay bir deney olmayacak Çünkü kendimize baktığımızda, uçsuz bucaksız, dipsiz bir gerçeklikle karşılaşırız Her şeyin temelinde Tanrı dediğimiz aşkınlık yatar Tanrı'nın bilgisine insan inançlâ ulaşabilir Marcel'in bakış açısı Jaspers'inkine çok yakındır


İnsan, onda da, özgürlük deneyleri içinde yazgısını kurar Varoluşumuzu biz Tanrı'nın varlığını benimsemekle gerçekleştiririz Her şey Tanrı'nın varlığıyla açıklanır Tanrı'nın yüce varoluşu insan aklının kavrayabileceği bir şey değildir Bizim yazgımız Tanrı'nın varoluşuna bağımlıdır Tanrı'nın varoluşunu ancak içedönüşle, hatta içe- kapanışla sezebiliriz İnsan, düşünsel çabası içinde, sorunlara ve gizlere yönelir Sorunlar akılla çözülür Gizlere yöneliş bir sezgisel yöneliştir Gizlerin başlıcası da düşünen ben'dir İçebakış ya da içekapanışta insan nesnellik düzeyini aşar İnsan, varoluş deneyi içinde önce ' `ben"ine yönelir, sonra "Tanrı"ya, sonra da "dünya"ya yönelir


Gabriel Marcel'in felsefesi, sorunları ve bu sorunlara getirilmiş belirli çözümleri olan bir felsefe değil, deyim yerindeyse bir inanç düşüncesidir Onda mantıksal göstermelerden çok duygusal belirlemeler ağır basar




MERLEAU – PONTY


Merleau - Ponty, doğrudan doğruya Husserl'in olgubiliminden yola çıkarak, felsefesini ortaya koyar Ona göre bir özler araştırması olan olgubilim, aynı zamanda özleri varoluşa yerleştiren bir felsefedir Olgubilim'e düsen, tanıtlamaktır açıklamak yada ayrıştırmak değildir


İnsan, dünyanın basit bir parçası olarak düşünülmemelidir, biyolojinin, toplumbilimin, ruhbilimin basit bir nesnesi olarak ele alınmalıdır O, her şeyden önce, dünyayı kendi gözleriyle gören bir varlık- tır "Ben mutlak kaynak'ım" der Merleau Ponty (Phenomenologie de la Perceptioy İnsan çevresinden giderek kurmaz kendini, ama çevresine yönelir "İnsan dünyadadır ve kendini dünyada tanır" Merleau- Ponty'nin felsefesi Sartre'ın felsefesinden bir noktada kesinlikle ayrılır: Başkasıyla olan ilişkim, kolay bir ilişki olmasa da, olanaksız bir ilişki değildir Ben bir dünyada yaşıyorum Bu dünya herhangi bir dünya değildir, bir doğal dünya olmaktan çok ötededir, çünkü ben bir "kültür" ortamında doğmuşum, yöremde yalnız ağaçlar ve sular değil, aynı zamanda bir uygarlığı ortaya koyan nesneler bulmuşum "Bir kültür nesnesinde ben, adsız bir örtü altında, başkasının akın varlığını bulurum" İlk kültür nesnesi başkasının bedeni'dir


Başkasının varoluşu nesnel düşünceyi zorda bırakır Başkasının bedeni, benim kargımda, anlamla dolu, işaretlerle yazılmış, okunacak bir kitap gibidir Başkası cehennem değildir benim için, tersine büyük bir ilişki olanağıdır, büyük bir ilişki alanıdır Başkasının bedeni, çünkü, bir nesne değildir benim için, benim bedenim de başkası için bir nesne değildir; benim bedenim de başkasının bedeni de işaretler demek olan davranışlarla kurulmuştur Başkasının tutumu beni kendi alanında nesne durumuna indirgemez, benim başkasıyla ilgili algım da başkası- m benim alanımda nesne durumuna indirgemez Merleau - Ponty, bu nokta- da, Sartre'ın anlayışına iyice ters düşecek bir görüş açısına yerleşir: Başkası, ikinci bir ben'dir, çünkü onun bedeni benimkiyle avnı yapıdadır" Bedenimizi parçalan bir arada bir sistem oluşturur başkasının bedeni de benim bedenimle tek bir bütün oluşturmaktadır,aynı olgunun tersi ve , yüzüdür bunlar"


Sartre, başkasıyla ilişkiyi olası ama olumsuz bir ilişki ı olarak koymuş, bununla birlikte aşırı solcu bir dünya görüşü içinde insanın ortaklaşmasını, ortak eylemde bulunmasını bir gerçeklik olarak ileriye sürmüştü Merleau - Ponty, ben - başkası ilişkisini, görüldüğü gibi, daha olumlu bir yönden, ben'le başkasının aynı yapıda oluşu yönünden alır