Sonsuz İlerleme

Sonsuz İlerleme




İnsan bilgisi ve yeteneği giderek ilerlemektedir; bu, durdurulamaz ve durdurulmamalıdır 18 yyda bu süreç hızlanmaya başlamış, daha göze çarpar hale gelmiştirAnne-Robert Turgot ona; “ilerleme” diye bir isim vermiş, bununla da ekonomik gelişmeye dayalı “ilerleme” nin, sonunda insan mizacını kesinlikle yumuşatacağını kastetmiştir


Bu kelime sonradan yorumlara tabi tutulmuş, evrensel ve gururlu bir hayat felsefesi haline gelmiştir: ilerliyoruz! Eğitimli insanlar inançlarını bu “ilerleme” kavramına çabucak ve tereddütsüz adamışlardır Ama her nasılsa, hiç kimse akla gelmesi gereken soruyu sormamıştır: ilerleme, tamam ama hangi konuda? İlerlemenin hayatın tüm yönlerini ve tüm olarak da insanları içereceği, hevesle varsayılmıştır Marx’ın da “tarih bizi Tanrı’nın yardımı olmaksızın adalete götürecektir” Sonucuna varması, işte ilerleme konusundaki bu yoğun iyiymserliğin bir sonucudur


Zaman geçmiş, “ilerleme”nin gerçekten devam ettiği, hatta beklentileri bile şaşılacak biçimde aştığı görülmüştür ama bunu teknolojik uygarlık alanında gerçekleştirmektedir (özellikle de canlıların konforu ve askeri yenilikler alanında başarılıdır)


İlerleme gerçekten de görkemli bir biçimde sürmektedir, ama bir önceki kuşağın asla öngöremeyeceği bir takım sonuçları beraberinde getirmiştir



Gözden kaçırdığımız ve ancak son zamanlarda farkına vardığımız bir ayrıntı, sınırsız “ilerleme” nin, bizim gezegenimizdeki sınırlı kaynaklarla olamayacağıdır: doğanın fethedilmekten çok, desteklenmeye ihtiyacı vardır Biz ise bize tahsis edilen çevreyi başarıyla yiyip bitirmekten başka bir şey yapmıyoruz


İkinci yanılgımız da insan mizacının bize vaat edildiği gibi “ilerleme”yle yumuşayacağını sanmak olmuştur Bizim tek unuttuğumuz, insan ruhudur


İsteklerimizin sınırsız büyümesine izin verdik, şimdi de onları nereye yönelteceğimşiz konusunda kararsızız Ticari şirketlerin yardımıyla yeni ve daha yeni istekler de yaratılmakta, bunların bazıları da yapay şeyler olmaktadır; biz de kitle halinde onların peşinden koşmakta, fakat hiçbir tatmin bulamamaktayız Asla da bulamayacağız



Çağdaş ulaşım, dünyayı batıda yaşayanların önüne açıvermiştir Bu tam olmasa bile, neredeyse kendi benliğinin sınırlarından bir sıçrayışla çıkabilmenin eşiğine gelmiştir; teelvizyonun gözü sayesinde aynı anda gezegenin her yerinde olunabilmektedir Ama görünüşe göre bu tekno merkezli “ilerleme”nin spazmlı temposu, okyanular dolusu gereksiz enformasyon ve ucuz gösteri, insanoğlunun ruhunu hiç büyütemekte, tersine onu daha sığ hale getirmektedir, manevi hayatımız daralmakta, küçülmektedir


Canlıların konforu, ortalam bir insan için bir insan için iyileşmeye devam ederken, ruhsal gelişme de durağanlaşmaktadır Aşırı tıkınmak, yanı sıra yüreklere bir hüzün sokmakta, bunca zevkin hiç tatmin getirmediği anlaşılmaktadır, hatta çok geçmeden bunun bizi boğacağı sezilmektedir


Hayır,tüm umutların bilime, teknolojiye, ekonomik büyümeye bağlanması mümkün değildir Teknolojik uygarlığın zaferi aynı zamanda içimize bir manevi güvencesizlik tohumu da ekmiştir Onun armağanları bizi hem zenginleştirmekte hem de kendine köle etmektedir Her şey çıkarla ilgilidir-çıkarlarımız ihmal edemeyiz-herşey maddesel varlıklar uğrunadır; ama içimizden bir ses de bize, saf,yüce, kırılgan bir şeyi kaybettiğimizi fısıldamaktadır Amacı göremez olmuş durumdayız…


Kabul edelim; yalnız kendimizin duyabileceği küçük bir fısıltıyla bile olsa, itiraf edelim: hayatı böyle çılgın bir hızla yaşarken ne uğruna yaşıyoruz biz?





Yüzyılın sonu