Duyu (Filozofların Açıklamalarından Alıntılar)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Descartes

René Descartes: (1641) ‘‘İlk Felsefe Üzerine Meditasyonlar’’ — 1 (‘‘Meditationes de Prima Philosophiae’’ — I )

3

Bugüne dek en yüksek düzeyde gerçek olarak kabul ettiğim herşey ya duyulardan ya da duyular yoluyla kazanılmıştır; ama bunların zaman zaman yanıltıcı olduklarını buldum, ve sağgörü bizi bir kez aldatmış olan birşeye hiçbir zaman güvenmememiz gerektiğini söyler

8

Belki de bu nedenledir ki bundan Fiziğin, Gökbilimin, Tıbbın ve erekleri olarak bileşik şeylerin irdelemesini alan tüm öteki bilimlerin çok kuşkulu ve belirsiz oldukları, ama Aritmetik, Geometri, ve böyle yalnızca en yalın ve en genel şeyleri ele alan ve bunların gerçekten varolup olmadıkları ile kaygılanmayan bilimlerin pekin ve kuşku duyulamaz şeyler kapsadıkları vargısını çıkardığımız zaman uslamlamamız haksız değildir

Çünkü ister uyanık ister uykuda olayım, iki artı üç birlikte her zaman beş eder, ve karenin hiçbir zaman dörtten çok kenarı olamaz, ve böylesine açık ve görünürde olan gerçekliklerin herhangi bir yanlışlığa ìya da belirsizliğe açık olabilmeleri olanaklı görünmez

9

Gene de, herşeyi yapabilen ve beni böyle olduğum gibi yaratan bir Tanrının olduğu biçimindeki eski görüşü kafamda taşıdım

Ama onun hiçbir dünyanın, hiçbir göğün, hiçbir uzamlı cismin, hiçbir betinin, hiçbir büyüklüğün, hiçbir yerin olmamasını, ve gene de tüm bu şeylerin duyularını taşımamı ve bana tam olarak şimdi varmış gibi görünmelerini sağlamamış olduğunu nasıl bilebilirim? Ve dahası, kimi zaman başkalarının kendilerini en eksiksiz olarak bildiklerini sandıkları şeylerde aldattıklarını düşünürken, iki ve üçü topladığım ya da bir karenin kenarlarını saydığım ya da - eğer daha kolay bir şey imgelenebilirse — daha da kolay şeyleri yargıladığım her zaman, yanılmadığımı nasıl bilebilirim?

Berkeley

‘‘Üzerinde yazdığım masa vardır

ki bunun anlamı eğer çalışma odamdaysam onu algılayabileceğim, ya da bir başka tinin onu edimsel olarak algılayabileceği demektir

’’ ::

‘‘The table I write on I say exists

meaning thereby that if I was in my study I might perceive it, or that some other spirit actually does perceive it

’’

Einstein

‘‘Fiziksel kavramlar insan anlığının özgür yaratılarıdır, ve nasıl görünürse görünsün, yalnızca dışsal dünya tarafından belirlenmezler

’’

:: ‘‘Physical concepts are free creations of the human mind, and are not, however it may seem, uniquely determined by the external world

’’

Frege

‘‘Şeyleri görmek için görsel izlenimler edinmek hiç kuşkusuz zorunludur, ama yeterli değil

Eklenmesi gereken duyusal birşey değildir

Ve bize dış dünyanın kilidini açan tam olarak budur; çünkü bu duyusal-olmayan şey olmaksızın her birimiz iç dünyada kilitli kalırdık

’’ ::

‘‘Having visual impressions is, of course, necessary for seeing things, but it is not sufficient

What must be added is not anything sensible

And it is precisely this that unlocks the outer world for us; for without this non-sensible something, each of us would remain locked up in his inner world

’’

08-23-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Duyu (Filozofların Açıklamalarından Alıntılar) Descartes René Descartes: (1641) ‘‘İlk Felsefe Üzerine Meditasyonlar’’ — 1 (‘‘Meditationes de Prima Philosophiae’’ — I ) 3 Bugüne dek en yüksek düzeyde gerçek olarak kabul ettiğim herşey ya duyulardan ya da duyular yoluyla kazanılmıştır; ama bunların zaman zaman yanıltıcı olduklarını buldum, ve sağgörü bizi bir kez aldatmış olan birşeye hiçbir zaman güvenmememiz gerektiğini söyler 8 Belki de bu nedenledir ki bundan Fiziğin, Gökbilimin, Tıbbın ve erekleri olarak bileşik şeylerin irdelemesini alan tüm öteki bilimlerin çok kuşkulu ve belirsiz oldukları, ama Aritmetik, Geometri, ve böyle yalnızca en yalın ve en genel şeyleri ele alan ve bunların gerçekten varolup olmadıkları ile kaygılanmayan bilimlerin pekin ve kuşku duyulamaz şeyler kapsadıkları vargısını çıkardığımız zaman uslamlamamız haksız değildir Çünkü ister uyanık ister uykuda olayım, iki artı üç birlikte her zaman beş eder, ve karenin hiçbir zaman dörtten çok kenarı olamaz, ve böylesine açık ve görünürde olan gerçekliklerin herhangi bir yanlışlığa ìya da belirsizliğe açık olabilmeleri olanaklı görünmez 9 Gene de, herşeyi yapabilen ve beni böyle olduğum gibi yaratan bir Tanrının olduğu biçimindeki eski görüşü kafamda taşıdım Ama onun hiçbir dünyanın, hiçbir göğün, hiçbir uzamlı cismin, hiçbir betinin, hiçbir büyüklüğün, hiçbir yerin olmamasını, ve gene de tüm bu şeylerin duyularını taşımamı ve bana tam olarak şimdi varmış gibi görünmelerini sağlamamış olduğunu nasıl bilebilirim? Ve dahası, kimi zaman başkalarının kendilerini en eksiksiz olarak bildiklerini sandıkları şeylerde aldattıklarını düşünürken, iki ve üçü topladığım ya da bir karenin kenarlarını saydığım ya da - eğer daha kolay bir şey imgelenebilirse — daha da kolay şeyleri yargıladığım her zaman, yanılmadığımı nasıl bilebilirim? Berkeley ‘‘Üzerinde yazdığım masa vardır ki bunun anlamı eğer çalışma odamdaysam onu algılayabileceğim, ya da bir başka tinin onu edimsel olarak algılayabileceği demektir’’ :: ‘‘The table I write on I say exists meaning thereby that if I was in my study I might perceive it, or that some other spirit actually does perceive it’’ Einstein ‘‘Fiziksel kavramlar insan anlığının özgür yaratılarıdır, ve nasıl görünürse görünsün, yalnızca dışsal dünya tarafından belirlenmezler’’ :: ‘‘Physical concepts are free creations of the human mind, and are not, however it may seem, uniquely determined by the external world’’ Frege ‘‘Şeyleri görmek için görsel izlenimler edinmek hiç kuşkusuz zorunludur, ama yeterli değil Eklenmesi gereken duyusal birşey değildir Ve bize dış dünyanın kilidini açan tam olarak budur; çünkü bu duyusal-olmayan şey olmaksızın her birimiz iç dünyada kilitli kalırdık’’ :: ‘‘Having visual impressions is, of course, necessary for seeing things, but it is not sufficient What must be added is not anything sensible And it is precisely this that unlocks the outer world for us; for without this non-sensible something, each of us would remain locked up in his inner world’’