Safsata Kılavuzu

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Safsata Kılavuzu

laf ola beri gele

"Safsata Kılavuzu ", Ocak 2001, Boyut Yayınevi

KOORDİNATÖRÜN Önsözü

Yazar Alev Alatlı’nın, internette kendi adını taşıyan bir tartışma ortamı, yani alevalatli@egroups

com adresli e-posta grubunu kurmasının üzerinden iki aylık bir süre geçmişti ki grup üyeleri arasında tartışmalar, yanlış anlamalar ve önyargılar nedeniyle giderek verimsizleşti

Karşıt görüşler etrafında gruplaşmalar başladı

Söylenenlerle onlardan anlaşılanlar arasında giderek bir uçurum oluşuyordu

Tartışmalar, neredeyse, “söylenenlere değil, söyleyenlere karşı olma” şeklinde sürdürülüyordu ve dolayısıyla sağlıklı bir düşünce alışverişi gerçekleşemiyordu

Ne söyleyen söylediğini anlatabiliyor, ne de okuyan söyleneni anlıyordu

Tam bu sırada, e-posta grubunun posta kutularına Alev Alatlı’nın “eksikli ve mahzun” konulu mektubu düştü:

Bu duyguyu tanıyacaksınız: “Siyaset Meydanı”nı ya da benzer bir programı seyrettikten, basında bir haber okuduktan ya da politikacıların, örneğin nükleer santral, örneğin enflasyon, konularındaki konuşmalarını dinledikten sonra insanın içinde kalan duygu

Argümanların sonuçsuz, soruların cevapsız, hükümlerin havada kaldığı duygusu

Tuhaf bir umarsızlık duygusu

Umarsız, çünkü meselenin bir de (yıllar yılı susturulmuş insanların doğal karşılanması gereken tepkisi olsa gerek) söylenene muhalefet etmenin “demokratik konuşma hakkını ihlal” anlamına geliyor olması gibi yaygın bir anlayış var

“Vardığın sonuca değil, sonuca varış şekline karşıyım” alışık olduğumuz bir murakabe mekanizması değil

Korkarım, akıl yürütmenin, muhakemenin, bir takım kuralları olduğuna, bu kuralların matematik kurallarına benzediğine arkadaşları ikna edemedim

Nasıl ki, matematik kurallarına uymayan bir matematikçi düşünülemez, mantık kurallarına uymayan bir iddia/bir argüman sahibi de düşünülemez - bu hususu açıklamakta da yetersiz kaldım, besbelli

Alev Alatlı, daha sonra, hatalı akıl yürütmenin tartışmaları geçersiz, tutarsız bazı sonuçlara götürdüğüne işaret etti

Hatalı çıkarımlar sonucu ortaya çıkan sonuçlara boş, temelsiz, asılsız sözlerin Batı düşünce dünyasında ”Fallacy”, safsata olarak nitelendirildiğine ve dışlandığına dikkat çekerek bu konuda yapılmış bir sitenin grup içinde incelenmesini önerdi

Bir süre sonra grup, bu sitedeki safsataları Türkçe’ye çevirmeye karar verdi

O günlerde Cahit Akın’ın yaptığı işbölümüyle, adı geçen sitedeki 38 safsata, Sinan Canan, ve Ayşe Şule Eriçok ve Aylin Özden Öktem tarafından Türkçe’ye çevrildi

Hulusi Çınar, Mehmet Sülkü, Mehmet Yasak, Barış Poyrazoğlu, Gönül Demez, Fatma Kılıç, M

Akın Yılmaz'ın katkılarıyla ortaya çıkan projeyi Mehmet Sayım Karacan düzenledi ve bazı güncel örnekler ekledi

Proje bu haliyle Alev Alatlı’nın web sitesine kondu (www

alevalatli

com)

Daha sonra Nurcan Karacan, internetteki, safsata ile ilgili bütün web sitelerini tarayarak, yaygın safsata türlerini belirledi mevcut çalışmaya yeni safsata türlerini ekledi, ve bu safsataları, anlamayı kolaylaştıracak şekilde, üst başlıklar halinde gruplandırdı

İnceleme aşaması, konuyla ilgili kitapları da kapsayarak genişletildi

M

Akın Yılmaz, Mehmet Yasak, Ayşe Şule Eriçok, Taner Akbaş, Mehmet Sayım Karacan, Barış Poyrazoğlu, Nurcan Karacan, Yonca Hancıoğlu, Hakan Erdil, Koray Aydın ve Emin Gürbüz tarafından gruba gönderilen örnek safsatalar, Mehmet Sayım Karacan, Barış Poyrazoğlu ve Taner Akbaş tarafından, grupta yapılan tartışmalar da dikkate alınarak, türlerine göre düzenlendi, bu düzenlemeyle ilgili açıklamalar yapıldı

Mehmet Sayım Karacan tarafından metne çeşitli karikatürler yerleştirildi

Son olarak, ortaya çıkan metin, Cahit Akın ve Alev Alatlı tarafından gözden geçirilerek elinizdeki kitabın içeriğine ulaşıldı

Kitapta yer verilen metinler, herkesin ulaşabileceği kaynaklardan, toplumun her kesiminden insanların okuduğu yayınlardan seçilmeye çalışıldı

Ortak özellikleri, güncel safsatalara iyi örnekler içermeleridir

Zaten amaç, herhangi bir kişinin yazarlığını ya da kişiliğini yermek değil, meselenin e-grubumuzun üyeleri ve bu kitapçığın okurları tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır

İleriki sayfalarda göreceğiniz üzere bazen bir metin birden fazla safsata türü de içerebilmektedir

Böyle durumlarda saptanan örnekleri öncelikle en iyi temsil ettikleri düşünülen safsata türü kategorisine yerleştirildi

Bazen de aynı metin birden fazla safsata başlığı altında incelendi

Son olarak, bu çalışmanın herkesin aynı düşüncede birleşmesini sağlamak gibi bir amacı olmadığını vurgulayalım

Hedefimiz, hem kendi söylediğimiz sözlerdeki türlü mantık hatalarını, hem de başkalarının söylediklerini hatasız anlama yetimizi geliştirmek, deyiş yerindeyse, “dolduruşa gelmekten” korunmaktır

Böylece özellikle de sanal iletişim ortamlarını ve de tartışma ortamlarını verimsiz kılan nedenlerin ortadan kalkmasına katkıda bulunmayı umuyoruz

Mehmet Sayım KARACAN

4A Çevresi, Safsata Çalışma Grubu Koordinatörü

Alternatif Önsöz

Bu kitap herkesin, serbest bir şekilde safsata yapabilmesi için gerekli bilgiyi sağlamak amacıyla yazılmıştır

Kitap hangi safsatanın nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı hakkında da ipuçları içermektedir ;-))

Okurun bazı gazete köşe yazarlarına bakıp ta bir safsata bile yapamadım şeklinde iç geçirmesine artık gerek yoktur

Bu safsata projesi e-posta grubunda ilk başladığında İngilizceden Türkçeye çeviri şeklinde başlamıştı

Yaşlı ve sakallı olduğunu henüz o zamanlar bilmediğimiz, ismi lazım değil biri tarafından görev dağılımı yapıldı

O zamanlar sözlük elde, felsefi terimler içeren metinleri çevirmek bana biraz zor geldiğinden biraz uzak durdum

3 arkadaş 38 tane safsatayı çevirdi diğer bazıları da bunlara Türkçe isimler buldu, metinlerde düzeltmeler yaptılar

Yorgun bir arkadaş tarafından bu çalışmalar birleştirildi

O birleştirme işinden de son derece yorulduğundan bu arkadaş epeyce bir süre grupta gözükmedi J

Ancak Safsata Projesi müsvedde halinde Alev Alatlı’nın web sayfasında bir süre bekledi

Daha sonra ben bu şekliyle devraldım, ihalede rakiplerin çokluğu nedeniyle süren uzun pazarlıklar sonucu biraz zor aldım da araya hatırlı kişileri koyup diğer adayları bertaraf etmeyi de bildim

O da olmasaydı ihale mafyasından yardım talep edecektim! E ne de olsa hayat bilgisi

Aradan geçen zaman içinde nurcan, barış ve tanerle bizim evde yaptığımız münakaşalar sayesinde Alev hanımın web sayfasında yayınlanan hale soktuk

Bu münakaşaları bazen nurcan, bazen taner, bazen de barış kazandı ve ben genelde kaybettim hiç benim dediğim olmadı, hatta bu durumu gören eren bile fikir serdetmeye başladı

Bu çalışma süresinde 4 veya 5 oturum yaptık

Bu oturumlara erenin de katılması zorunluydu

(Nereye gitsin 6 yaşındaki çocukcağız)

Ama o da bu toplantılara katılmaktan çok şey öğrendi

Sabahları

-hadi oğlum acele et derse yetişeceğiz, dediğimizde

-bu da bir okul safsatası

diyerek evin havasından suyundan etkilendiğine dair emareleri ortaya koyarken geleceği hakkında da bazı ipuçları vermeye başladı J

3 ay kadar askıda bekleyen safsataların hükmü dolduğundan yenilemeye karar verdik

O zaman bunun bir kitap haline gelebileceğini düşündük

Yaz boyu tatile gitmeyen karacan ailesi kendisini bu işe vakfetti, evde nurcan yeni safsatalar buldu (icat etti demiyorum, ya da kendi potansiyelini ortaya koydu hiç demiyorum) web sayfalarından safsata devşirdi, bir güzel de gruplara ayırdı

Ondan sonra ben bu haliyle safsatalara gazetelerden safsata örnekleri toplamaya başladım

E-gruptan da safsata örnekleri gelmeye başladı

Bizim evde yaptığımız toplantılarda bunları gruplandırdık, safsata türlerini belirledik, burada en çok 3 kişi olup karar vermeye dikkat ettik

4

kişi demokrasiye fazla geliyordu ;-))

Safsata çalışmaları esnasında biz de safsata yapmayalım diye birbirimizle konuşmaz hale geldik, hatta bir ara işaretle anlaşmayı bile denedik :-))

İlk konuşan 2, 3 tür safsata analiziyle karşı karşıya kalıyordu J

Az konuşup çok düşündüğümüz için bu safsata işlerini bu raddeye getirmeye muvaffak olabildik

Bu film burada bitmeyecek, bu safsata kitabının peynir ekmek gibi okunacağından adım gibi emin olduğumdan 2

ve 3

baskılar için örnek toplamaya şimdiden başladım

Saygı ve sevgilerimle

Mutlu ve yorgun, Safsatatör, Koordinatör,

Mehmet Sayım Karacan

Kaynak & Devamı

Dipçe:

Konunun rahat okunması, anlaşılması veya alıntılanabilmesi için parçalı halde ekledim

Birleştirilmezse sevinirim

"Alternatif Önsöz" kısmı normalde en sondaydı, sayfa düzeni için başa taşıdım

Gözatmak isteyenler için şu bağlantıda bu kılavuzun hazırlanma aşamasındaki yazışmalar mevcut

Bazı ara başlıkları atlamış olabilirim, haber verirseniz düzeltirim

Düzeltme:

Burada yazılanları PDF haline getirdim, PDF Olarak indirmek için burayı tıklayın

(1

04 MB - 80 Sayfa)

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Safsata Kılavuzu Safsata Kılavuzu laf ola beri gele "Safsata Kılavuzu ", Ocak 2001, Boyut Yayınevi KOORDİNATÖRÜN Önsözü Yazar Alev Alatlı’nın, internette kendi adını taşıyan bir tartışma ortamı, yani alevalatli@egroupscom adresli e-posta grubunu kurmasının üzerinden iki aylık bir süre geçmişti ki grup üyeleri arasında tartışmalar, yanlış anlamalar ve önyargılar nedeniyle giderek verimsizleşti Karşıt görüşler etrafında gruplaşmalar başladı Söylenenlerle onlardan anlaşılanlar arasında giderek bir uçurum oluşuyordu Tartışmalar, neredeyse, “söylenenlere değil, söyleyenlere karşı olma” şeklinde sürdürülüyordu ve dolayısıyla sağlıklı bir düşünce alışverişi gerçekleşemiyordu Ne söyleyen söylediğini anlatabiliyor, ne de okuyan söyleneni anlıyordu Tam bu sırada, e-posta grubunun posta kutularına Alev Alatlı’nın “eksikli ve mahzun” konulu mektubu düştü: Bu duyguyu tanıyacaksınız: “Siyaset Meydanı”nı ya da benzer bir programı seyrettikten, basında bir haber okuduktan ya da politikacıların, örneğin nükleer santral, örneğin enflasyon, konularındaki konuşmalarını dinledikten sonra insanın içinde kalan duygu Argümanların sonuçsuz, soruların cevapsız, hükümlerin havada kaldığı duygusu Tuhaf bir umarsızlık duygusu Umarsız, çünkü meselenin bir de (yıllar yılı susturulmuş insanların doğal karşılanması gereken tepkisi olsa gerek) söylenene muhalefet etmenin “demokratik konuşma hakkını ihlal” anlamına geliyor olması gibi yaygın bir anlayış var “Vardığın sonuca değil, sonuca varış şekline karşıyım” alışık olduğumuz bir murakabe mekanizması değil Korkarım, akıl yürütmenin, muhakemenin, bir takım kuralları olduğuna, bu kuralların matematik kurallarına benzediğine arkadaşları ikna edemedim Nasıl ki, matematik kurallarına uymayan bir matematikçi düşünülemez, mantık kurallarına uymayan bir iddia/bir argüman sahibi de düşünülemez - bu hususu açıklamakta da yetersiz kaldım, besbelli Alev Alatlı, daha sonra, hatalı akıl yürütmenin tartışmaları geçersiz, tutarsız bazı sonuçlara götürdüğüne işaret etti Hatalı çıkarımlar sonucu ortaya çıkan sonuçlara boş, temelsiz, asılsız sözlerin Batı düşünce dünyasında ”Fallacy”, safsata olarak nitelendirildiğine ve dışlandığına dikkat çekerek bu konuda yapılmış bir sitenin grup içinde incelenmesini önerdi Bir süre sonra grup, bu sitedeki safsataları Türkçe’ye çevirmeye karar verdi O günlerde Cahit Akın’ın yaptığı işbölümüyle, adı geçen sitedeki 38 safsata, Sinan Canan, ve Ayşe Şule Eriçok ve Aylin Özden Öktem tarafından Türkçe’ye çevrildi Hulusi Çınar, Mehmet Sülkü, Mehmet Yasak, Barış Poyrazoğlu, Gönül Demez, Fatma Kılıç, M Akın Yılmaz'ın katkılarıyla ortaya çıkan projeyi Mehmet Sayım Karacan düzenledi ve bazı güncel örnekler ekledi Proje bu haliyle Alev Alatlı’nın web sitesine kondu (wwwalevalatlicom) Daha sonra Nurcan Karacan, internetteki, safsata ile ilgili bütün web sitelerini tarayarak, yaygın safsata türlerini belirledi mevcut çalışmaya yeni safsata türlerini ekledi, ve bu safsataları, anlamayı kolaylaştıracak şekilde, üst başlıklar halinde gruplandırdı İnceleme aşaması, konuyla ilgili kitapları da kapsayarak genişletildi MAkın Yılmaz, Mehmet Yasak, Ayşe Şule Eriçok, Taner Akbaş, Mehmet Sayım Karacan, Barış Poyrazoğlu, Nurcan Karacan, Yonca Hancıoğlu, Hakan Erdil, Koray Aydın ve Emin Gürbüz tarafından gruba gönderilen örnek safsatalar, Mehmet Sayım Karacan, Barış Poyrazoğlu ve Taner Akbaş tarafından, grupta yapılan tartışmalar da dikkate alınarak, türlerine göre düzenlendi, bu düzenlemeyle ilgili açıklamalar yapıldı Mehmet Sayım Karacan tarafından metne çeşitli karikatürler yerleştirildi Son olarak, ortaya çıkan metin, Cahit Akın ve Alev Alatlı tarafından gözden geçirilerek elinizdeki kitabın içeriğine ulaşıldı Kitapta yer verilen metinler, herkesin ulaşabileceği kaynaklardan, toplumun her kesiminden insanların okuduğu yayınlardan seçilmeye çalışıldı Ortak özellikleri, güncel safsatalara iyi örnekler içermeleridir Zaten amaç, herhangi bir kişinin yazarlığını ya da kişiliğini yermek değil, meselenin e-grubumuzun üyeleri ve bu kitapçığın okurları tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır İleriki sayfalarda göreceğiniz üzere bazen bir metin birden fazla safsata türü de içerebilmektedir Böyle durumlarda saptanan örnekleri öncelikle en iyi temsil ettikleri düşünülen safsata türü kategorisine yerleştirildi Bazen de aynı metin birden fazla safsata başlığı altında incelendi Son olarak, bu çalışmanın herkesin aynı düşüncede birleşmesini sağlamak gibi bir amacı olmadığını vurgulayalım Hedefimiz, hem kendi söylediğimiz sözlerdeki türlü mantık hatalarını, hem de başkalarının söylediklerini hatasız anlama yetimizi geliştirmek, deyiş yerindeyse, “dolduruşa gelmekten” korunmaktır Böylece özellikle de sanal iletişim ortamlarını ve de tartışma ortamlarını verimsiz kılan nedenlerin ortadan kalkmasına katkıda bulunmayı umuyoruz Mehmet Sayım KARACAN 4A Çevresi, Safsata Çalışma Grubu Koordinatörü Alternatif Önsöz Bu kitap herkesin, serbest bir şekilde safsata yapabilmesi için gerekli bilgiyi sağlamak amacıyla yazılmıştır Kitap hangi safsatanın nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı hakkında da ipuçları içermektedir ;-)) Okurun bazı gazete köşe yazarlarına bakıp ta bir safsata bile yapamadım şeklinde iç geçirmesine artık gerek yoktur Bu safsata projesi e-posta grubunda ilk başladığında İngilizceden Türkçeye çeviri şeklinde başlamıştı Yaşlı ve sakallı olduğunu henüz o zamanlar bilmediğimiz, ismi lazım değil biri tarafından görev dağılımı yapıldı O zamanlar sözlük elde, felsefi terimler içeren metinleri çevirmek bana biraz zor geldiğinden biraz uzak durdum 3 arkadaş 38 tane safsatayı çevirdi diğer bazıları da bunlara Türkçe isimler buldu, metinlerde düzeltmeler yaptılar Yorgun bir arkadaş tarafından bu çalışmalar birleştirildi O birleştirme işinden de son derece yorulduğundan bu arkadaş epeyce bir süre grupta gözükmedi J Ancak Safsata Projesi müsvedde halinde Alev Alatlı’nın web sayfasında bir süre bekledi Daha sonra ben bu şekliyle devraldım, ihalede rakiplerin çokluğu nedeniyle süren uzun pazarlıklar sonucu biraz zor aldım da araya hatırlı kişileri koyup diğer adayları bertaraf etmeyi de bildim O da olmasaydı ihale mafyasından yardım talep edecektim! E ne de olsa hayat bilgisi Aradan geçen zaman içinde nurcan, barış ve tanerle bizim evde yaptığımız münakaşalar sayesinde Alev hanımın web sayfasında yayınlanan hale soktuk Bu münakaşaları bazen nurcan, bazen taner, bazen de barış kazandı ve ben genelde kaybettim hiç benim dediğim olmadı, hatta bu durumu gören eren bile fikir serdetmeye başladı Bu çalışma süresinde 4 veya 5 oturum yaptık Bu oturumlara erenin de katılması zorunluydu (Nereye gitsin 6 yaşındaki çocukcağız) Ama o da bu toplantılara katılmaktan çok şey öğrendi Sabahları -hadi oğlum acele et derse yetişeceğiz, dediğimizde -bu da bir okul safsatası diyerek evin havasından suyundan etkilendiğine dair emareleri ortaya koyarken geleceği hakkında da bazı ipuçları vermeye başladı J 3 ay kadar askıda bekleyen safsataların hükmü dolduğundan yenilemeye karar verdik O zaman bunun bir kitap haline gelebileceğini düşündük Yaz boyu tatile gitmeyen karacan ailesi kendisini bu işe vakfetti, evde nurcan yeni safsatalar buldu (icat etti demiyorum, ya da kendi potansiyelini ortaya koydu hiç demiyorum) web sayfalarından safsata devşirdi, bir güzel de gruplara ayırdı Ondan sonra ben bu haliyle safsatalara gazetelerden safsata örnekleri toplamaya başladım E-gruptan da safsata örnekleri gelmeye başladı Bizim evde yaptığımız toplantılarda bunları gruplandırdık, safsata türlerini belirledik, burada en çok 3 kişi olup karar vermeye dikkat ettik 4 kişi demokrasiye fazla geliyordu ;-)) Safsata çalışmaları esnasında biz de safsata yapmayalım diye birbirimizle konuşmaz hale geldik, hatta bir ara işaretle anlaşmayı bile denedik :-)) İlk konuşan 2, 3 tür safsata analiziyle karşı karşıya kalıyordu J Az konuşup çok düşündüğümüz için bu safsata işlerini bu raddeye getirmeye muvaffak olabildik Bu film burada bitmeyecek, bu safsata kitabının peynir ekmek gibi okunacağından adım gibi emin olduğumdan 2 ve 3 baskılar için örnek toplamaya şimdiden başladım Saygı ve sevgilerimle Mutlu ve yorgun, Safsatatör, Koordinatör, Mehmet Sayım Karacan Kaynak & Devamı Dipçe: Konunun rahat okunması, anlaşılması veya alıntılanabilmesi için parçalı halde ekledim Birleştirilmezse sevinirim "Alternatif Önsöz" kısmı normalde en sondaydı, sayfa düzeni için başa taşıdım Gözatmak isteyenler için şu bağlantıda bu kılavuzun hazırlanma aşamasındaki yazışmalar mevcut Bazı ara başlıkları atlamış olabilirim, haber verirseniz düzeltirim Düzeltme: Burada yazılanları PDF haline getirdim, PDF Olarak indirmek için burayı tıklayın (104 MB - 80 Sayfa)