İstanbul Adaları

İstanbul Adalarının tarihine ait Bizans öncesinden pek az bilgi vardır Bunlar Thimkus Artemiones gibi antik çağ yazarlarının eserlerinde bulunur Batı kaynaklarında Adalar, sayısız trajedilerin yaşandığı yerlerdir Bizans tarihçileri bu manastırlardan ancak Bizans kelimesi Byzas'tan gelir İstanbul şehrinin kurucusu Byzas'dan dolayı şehre uzun süre Byazs denmiştir

8 yüzyıldan itibaren söz etmeye başlarlar Latinler

İstanbula geldikleri zaman ( İstanbul, Marmara Bölgesi'nde il ve Türkiye'nin en büyük kenti Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan, 133 milyar dolarlık yıllık üretimiyle Dünyada 34 sırada yer alır Türkiye'nin kültür ve finans merkezidir İstanbul, 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı (Boğaziçi) boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur

1204 ), Venedik dükü Dandola, Latinleri Adaları yağma etmeye kışkırttı Ancak, Latinler Adalara saldırmadılar Adalar, 1204 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

1302de Eğriboz ve Girit korsanlarının saldırısına uğradı Türklerin Adalara gelişleri, Bizans İmparatoru Manuel Paleologos dönemine rastlar 1412de Musa Çelebi ile İmparator Manuel arasında Yassıada yakınlarında yapılan deniz savaşı, Adaları etkiledi İstanbul'un fethinden yaklaşık bir buçuk ay önce, Fatih Sultan Mehmetin kenti kuşatması sırasında, 17 Nisan 1453de Baltaoğlu Süleyman Bey, Adaları ele geçirdi Gustav Schlumberger, Adaların trajik tarihini, doğal güzelliği bakımından eş tuttuğu Caprinin tarihine benzetir Reşat Ekrem Koçunun Adaların trajik tarihini yorumlayışı ilginç ve çarpıcıdır "Adalar, pitoresk bir tabiat yapısı ile zengin tarih haralarına sahiptir Her adımda yirmi asırlık bir tarihin izine rastlanır


Çam ormanlarıyla örtülmüş tepeleri, türlü kır çiçekleri bezenmiş vadileri, Marmara dalgalarının çırpındığı kıyıları, bir zamanlar buralarda taç ve tahtından mahrum edilmiş imparatorların işkenceler, mahrumiyetler altında ve korkunç bir sefalet içinde inleyip mahvolduklarına inandıramaz" Adalar, Osmanlı İmparatorluğu döneminde 19 Yüzyıl ortalarına kadar kendi haline terk edilmiş, 1839 Tanzimat Fermanı ile yabancılara mülk edinme olanağı tanıyan yasal düzenleme sonunda hızla gelişme sürecine girmiştir İlk kez Fransızlar Adaları sayfiye yeri olarak seçmişler, Türklerin yerleşmesi daha sonra gerçekleşmiştir Adaların giderek önem kazanmasına neden olan bir diğer gelişme, Adalarla İstanbul ve Kadıköy arasında 1846dan itibaren düzenli vapur seferlerinin başlatılması olmuştur İstanbulun zenginleri, azınlıklar ve yabancı uyruklular bu gelişme sürecinde Adaları bir sayfiye yeri haline getirmişlerdir Bu gelişme sonunda İstanbulda kurulan ilk üç belediye dairesinden biri, Yedinci Daire diye anılan Adalar Belediyesi olmuştur ( 1861 ) Heybeliadada bugün mevcut olan Özel Rum Erkek Lisesi ise; 1913 yılında çıkarılan ?Tedrisatı iptidaiye kanununda, özel okulların durumu ile ilgilidir 1915 te yayımlanan Mekatibi Hususiye Talimatnamesiyle özel okulların statüsü açıklığa kavuşturuldu 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşmasının 40 Ve 41 Maddelerinde azınlıklara tanınan kültür ve eğitim hakları ile yabancı ve özel okullar çalışmalarını sürdürmektedirler


1906 yılında kurulmuş olan İngiliz "Prinkipo Yacht Clup", Cumhuriyetten sonra "Büyükada Yat Kulübü TAŞ" Ne geçmiştir 1937 yılında ise "Anadolu Kulübü" ne devredilerek Atatürkün direktifi üzerine 1926da kurulan ve önce Ankarada faaliyete başlayan Anadolu Kulübünün şubesiBüyükada olarak faaliyete başlamıştır Adaları,İstanbulun diğer ilçelerinden ayıran temel özelliği, bunların tümü ile kara bağlantısı olmaması, yazlık bir sayfiye yerleşimi oluşudur Zengin doğal güzelliğiyle Marmaranın incisi ve İstanbulun doğal akciğerleri olan ADALARın, İstanbulun bir sayfiye, dinlence ve eğlence yeri oluşu, 20 Yyın başından sonradır Prens Adaları adı ile de bilinen İstanbul Adaları Marmara denizinde, şehre bir saat kadar yakınlıkta 9 adadır Haliç girişi ve Kabataş iskelelerinden kalkan vapur veya deniz otobüsleri dört adaya muntazam seferler yaparlar Bizans devrinde manastırların kurulduğu Adalar saray mensuplarına yazlık veya sürgün yeri olmuş; Heybelideki bakır madenleri de kullanılmıştı Yine bu adada Bizansın son yapısı, Meryeme ithaf edilmiş küçük kilise, Deniz Lisesi üst binası avlusunda bulunur!9 yy Başlarında servis giren buharlı vapurlar ile Adlara ulaşım kolaylaşmış, okullar ve oteller de inşa edilince nüfus artışı başlamıştı Büyükçe olan, yan, yana sıralı dört ada yazlık evler, villalar,çamlık korularla kaplı olup plaj ve piknik yöreleri ile ünlüdürler Mayıs ayından Eylül sonuna kadar kalabalıklaşan adalar diğer zamanlarda tenhadır


Yerleşim bölgelerinin iskelelere yakın çevrelerde, şehre bakan yönde geliştiği, tepeleri çamlıklarla örtülü ada yollarının tek vasıtası faytonlardır Mevsim boyu, bilhassa tatil günlerinde koylar ve plajlar özel yat ve motorların, yelkenli teknelerin çekici duraklarıdır Şehirden gelen deniz vasıtalarından ilk görülen konik siluetli Hayırsız Ada ve İkinci Yassı Ada da yerleşim yoktur İlk durak Kınalı Adanın etrafı açık plaj olup arkasındaki koy ile meşhurdur Burada yük arabaları dışında faytonlar çalışmazlar Sahildeki modern küçük camii, eski, güzel konakları dikkat çeken yerlerdir Kınalıdan sonra kayalık sahilleri ile Burgaz adası yer alır Her adada bulunan Yelken ve Su Sporları kulüplerinin ilki ve meşhuru buradadır Roman yazarı Sait Faik Abasıyanık adada yaşarken yaşadığı ev müzeye çevrilmiş ve uğrağı, gün batımı ile şöhretli Kalpazan Kaya mahalli meşhur bir kafe olmuşturHeybeli yönünde, şeklinden dolayı adlandırılmış, özel Kaşık Adası yer alır Heybeli Ada ikiz tepeleri arasında Deniz lisesi üst binası bulunurken öndeki diğer tepe üzerinde, çamlık içerisinde halen öğrenim yapılmayan Rum Ruhban Okulu ilk görülen büyük yapılardır Ada iskelesi yanında Deniz Lisesi sahil boyu uzanır Lokanta ve çayhaneler diğer yöndedir Yerleşim alanlarının arka cephesinde çok güzel bir koy ile, Kaşık Adasına bakan tarafta halk plajı ve Deniz kulübü tesisleri ile arkasında meşhur Değirmen Burnu piknik alanı bulunur Tepeleri çevreleyen yollarda, çamların içerisinde güzel ve manzaralı yürüyüş güzergahları adayı dolanır Ada okullar ve sanatoryum tesislerinden dolayı kış aylarında da nispeten hareketlidir Yıl boyu açık Halki Palas Oteli 19 yy ortalarında beri servis vermektedir


1995 yılında yenilenmiş ve tüm modern imkanlara kavuşturulmuştur Takım Adaların en büyüğü ve meşhuru Büyük Adadır Fayton turu ile etrafı iki saate yakın bir sürede dolaşılabilir Ancak bir saate dolaşılan yarım tur daha enteresandır Halk plajlarından Heybeli Ada yönündeki Yörük Ali Plajı şahane bir koyda bulunmaktadır Yanı başındaki Dil burnu mesire alanı ile tercih edilen güzel bir yerdir İskele civarı kalabalık yerleşim bölgesinin aksine adanın güney tarafı ıssızdır Buralardaki koylar teknelerin ziyaret yerleridir Adanın üst sırtlarında harap halde bulunan 19 yy eski oteli, belki dünyadaki en büyük ahşap yapı, ihya edileceği zamanın özlemi ile ayakta durmaya çabalamaktadır Büyük Ada iskele civarı lokantaları, çayhaneleri ve dükkanları ile renkli ve hareketlidir Yaz aylarında servis veren 4 oteli vardır Güzel evler, bakımlı bahçeler eşsiz manzaralar Adaları gezenlerde unutulmaz anılar bırakır Sonraki Sedef adası, sakinlerinin dışında gelenlere, plajı ile açıktır


Adalar nüfusu;19 Yüzyıl ortalarından beri artış göstermiştir 1840 yılında Adalar nüfusu 1816 iken 1865 yılında 6000e ulaşmıştır Adalardaki nüfus, değişik zamanlarda yapılan sayımlara göre şöyledir:

1927 - 11691 Sivriada1950 - 15405,

1960 - 19834,

1970 - 17600,

1980 - 18232

Adalar, özellikle yazları yoğun bir iç turizm hareketine sahne olmakta ,bu nedenle de nüfus yaz mevsiminde önemli artış göstermektedir Nüfus yazın, kış mevsimine göre 10 katına yakın artmakta , hafta sonlarındaki artış, bunu da geçmektedir Evler, daha çok yazlık (ikinci ev) olarak kullanılmaktadırYerleşik nüfusun bir bölümü İstanbulda çalışmakta ve vapurla günübirliğine kente gidip gelmektedir


ÖNEMLİ YAPILARDAN ÖRNEKLER:


BÜYÜKADA;KAYMAKAMLIK BİNASI (HACAPULOS KÖŞKÜ ): RUM YETİMHANESİ (PRİNKİPO PALAS): ANADOLU KULÜBÜ BİNASI : İKİZ YAPILAR: (CASTELLİ EVLERİ) SPLENDİT OTELİ : GÜNTEKİN KÖŞKÜ: CON PAŞA KÖŞKÜ: (JOHN AVRİMİDİSİN EVİ) AYA YORGİ MANASTIRI : AGOPYAN KÖŞKÜ: (Çankaya Oteli )


HEYBELİADA;DENİZ LİSESİ HAZIRLIK BÖLÜMÜ: DENİZ LİSESİ : HALKİ PALAS OTELİ: ÖZEL RUM ERKEK LİSESİ (ESKİ RUHBAN OKULU): GÜRPINAR KÖŞKÜ : İNÖNÜ EVİ (MAVROMATİS KÖŞKÜ) : AHMET RASİM EVİ :


BURGAZADASI;SAİT FAİK ABASIYANIK MÜZESİ: GÜVENÇ EVİ (ÖĞRETMENEVİ):


KINALIADA; TAŞCIYAN YALISI : NEDÜRYAN EVİ :