Alıntı Kuralları Kaynak Göstermeme

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Kaynak Göstermeme
Şu durumlarda alıntılarda referans göstermeye gerek yoktur (Şencan 2002, s 586):

Herkesçe bilinen, herkesçe tekrarlanan terimler

Üzerinde çok konuşulmuş ve yazılmış bulgular

Sözlük, ansiklopedi, el kitabı bilgilerindeki anonim yazılar

Orijinalliği olmayan gözlem ve fikirler

Telif hakkı koruması bitmiş eserler

Kamuoyuna açık, genel bilgiler

Atasözleri, deyişler

Hukukta, yasayı bilmemek mazeret değildir, denir

Yazı metodolojisinde de benzer bir kural vardır: Eğer tevafuk değilse veya bilmeden yapılma dışında, bir eserdeki bir fikri kalıp halinde olmasa bile fikir halinde alıp aynen kullanmak ve bunu belirtmemek öncelikle etik değildir, sonralıkla intihal'e girer

Önceki yazarın fikri çok iyi olabilir ama iyi ifade edememiştir, bu durumda, ben daha iyi ifade ederim diyerek o yazarın görüşünü alıp daha güzel ifade etse bile o yazarı anmamak da yukarıdaki ahlak dışı tutuma girer

Bir görüşü ifade ederken bir kimseden alıntı yaparken yazarın yazmadığı şeyleri yazmış gibi göstermek bağışlanamaz bir hatadır

Kaynağa uygunluk bakımından iki hata yapılır: Eksik yahut yanlış aktarma, anlamı yanlış aktarma veya yanlış anlayarak aktarma

Araştırmacının önceden kaynaklarını doğrulukla seçmiş olduğunu varsayıyoruz, çünkü her gün her an binlerce bilgi gerçek dışı kılıkla dolaşıma çıkmaktadır (Karasar 1994, s

192)

Kuramsal çerçevesini oturtmamış, literatürü iyi taramamış her çalışmada hatalar mevcuttur

Demek ki, alıntı demek hem fikir alıntısı hem biçim alıntısı demektir

Bunlar birbirine bağlıdır

Herkes bir yazı etiği zincirine uymazsa, bilimde bilgi silsilesi geleneği yerini kimin ne dediği anlaşılmayan ve bilginin yaplaşılıp yayılmasını engelleyen, bilginin doğruluğunun denetlenmesi imkanını ortadan kaldıran bir karışıklığa terk eder

Emeğe saygı, yıllarca bir alanda çaba göstermiş kişiye saygı gösterilmemiş olur

Dahası, görüşlerin tartışılması ve çürütülmesi, yanlışlanması olanağını ortadan kaldırır

Bilimsel yazım yöntemi şunları da açığa çıkarır: Önceki araştırmalardan ne ölçüde etkilenmiştir? Önceki araştırmaları ne ölçüde değerlendirebilmiştir? Bunlar, alıntıların rastgele mi yoksa bir sistematik tutarlılığa göre mi yapıldığını ortaya koyar

Bazen öyle alıntılarla karşılaşırız ki, bir cümlelik bir ifadenin her bir kelimesi üzerine numara koyularak kaynağa gönderme yapılmıştır, ama bu kadarı da alıntı enflasyonu olur veya ben yüz kişiyi inceledim ama bunları tutarlı bir şekilde biraraya getiremedim, eklektik bir biçimlendirme yaptım, anlamına gelir

Ne kadar kitap karıştırmış! dedirten bir durum

(Karasar 1994, s

65)Alıntılar kopuk kopuk, metinle ilişkisiz veya üst üste yığılmış olmamalıdır

Alıntıyı metne bağlamak yöntemin esas can alıcı yönüdür

Filancaya göre, Filancanın bu konudaki görüşüne göre, filancanın iddiasına göre, filanca da şöyle söylemektedir

ifadelerine sık rastlarız

Bilgi vermeden bir alıntı yapmak, o alıntıyı ortada bırakır, sadece bir metne başlamadan önce bir alıntı verilebilir ama ardından açıklama yapılmalıdır (Şencan 2002, s

588)

Üçten fazla blok alıntısı yapılmaz

Bu, metni alıntıyla doldurmak demektir

Bilimsel çalışmada hatır dipnotu olmaz

Dipnotunda teşekkür edilmez (Teşekkür sayfası ayrıdır)

İster paranteznot sistemi ister sayfaaltı dipnot sistemi kullanılsın, hangi yazım tarzı olursa olsun, doğrudan yapılmayan alıntılarda orijinal kaynaktaki ifadede cümleyle oynamak, kelimelerin yerini değiştirerek yeni bir ifadeymiş gibi sunmak doğru değildir

Bir şey söylermiş gibi görünüp birinden alıntı yapmak, alıntı için yazmak gibi birşeydir

Öyle yazılar var ki, alıntılara bakıldığında yazarın kaynak gösterdiği kişinin reklamını yapmak için yazdığı sanılır

Kaynağa gönderme yaparken bakınız=bkz

ile ayrıca bakınız=ayr

bkz

ifadeleri arasındaki fark metindeki anafikrin kaybolmaması içindir

Ayrıca bakınız demek o sırada anlatılan fikirle doğrudan ilintili olmayıp ikincil kaynaklar olduğunu söylemek anlamına gelir

Diğer bir hata, alıntı yapılan eserin orijinal görüşünü bir yana koyup ondan genel ifadelerle bahsetmektir

Bu, kaynağın dolaylı gizlenmesi demektir

'Çok sayıda yazar bu konuda aynı görüşleri paylaşmaktadır' deyip dipnotunda bunları sıralamak yanlıştır

Hem böyle bir cümle kurmak yanlıştır, hem o yazarların ne dediğini okura tam iletmemekle haksızlık yapılmıştır

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Alıntı Kuralları Kaynak Göstermeme Kaynak Göstermeme Şu durumlarda alıntılarda referans göstermeye gerek yoktur (Şencan 2002, s 586): Herkesçe bilinen, herkesçe tekrarlanan terimler Üzerinde çok konuşulmuş ve yazılmış bulgular Sözlük, ansiklopedi, el kitabı bilgilerindeki anonim yazılar Orijinalliği olmayan gözlem ve fikirler Telif hakkı koruması bitmiş eserler Kamuoyuna açık, genel bilgiler Atasözleri, deyişler Hukukta, yasayı bilmemek mazeret değildir, denir Yazı metodolojisinde de benzer bir kural vardır: Eğer tevafuk değilse veya bilmeden yapılma dışında, bir eserdeki bir fikri kalıp halinde olmasa bile fikir halinde alıp aynen kullanmak ve bunu belirtmemek öncelikle etik değildir, sonralıkla intihal'e girer Önceki yazarın fikri çok iyi olabilir ama iyi ifade edememiştir, bu durumda, ben daha iyi ifade ederim diyerek o yazarın görüşünü alıp daha güzel ifade etse bile o yazarı anmamak da yukarıdaki ahlak dışı tutuma girer Bir görüşü ifade ederken bir kimseden alıntı yaparken yazarın yazmadığı şeyleri yazmış gibi göstermek bağışlanamaz bir hatadır Kaynağa uygunluk bakımından iki hata yapılır: Eksik yahut yanlış aktarma, anlamı yanlış aktarma veya yanlış anlayarak aktarma Araştırmacının önceden kaynaklarını doğrulukla seçmiş olduğunu varsayıyoruz, çünkü her gün her an binlerce bilgi gerçek dışı kılıkla dolaşıma çıkmaktadır (Karasar 1994, s 192) Kuramsal çerçevesini oturtmamış, literatürü iyi taramamış her çalışmada hatalar mevcuttur Demek ki, alıntı demek hem fikir alıntısı hem biçim alıntısı demektir Bunlar birbirine bağlıdır Herkes bir yazı etiği zincirine uymazsa, bilimde bilgi silsilesi geleneği yerini kimin ne dediği anlaşılmayan ve bilginin yaplaşılıp yayılmasını engelleyen, bilginin doğruluğunun denetlenmesi imkanını ortadan kaldıran bir karışıklığa terk eder Emeğe saygı, yıllarca bir alanda çaba göstermiş kişiye saygı gösterilmemiş olur Dahası, görüşlerin tartışılması ve çürütülmesi, yanlışlanması olanağını ortadan kaldırır Bilimsel yazım yöntemi şunları da açığa çıkarır: Önceki araştırmalardan ne ölçüde etkilenmiştir? Önceki araştırmaları ne ölçüde değerlendirebilmiştir? Bunlar, alıntıların rastgele mi yoksa bir sistematik tutarlılığa göre mi yapıldığını ortaya koyar Bazen öyle alıntılarla karşılaşırız ki, bir cümlelik bir ifadenin her bir kelimesi üzerine numara koyularak kaynağa gönderme yapılmıştır, ama bu kadarı da alıntı enflasyonu olur veya ben yüz kişiyi inceledim ama bunları tutarlı bir şekilde biraraya getiremedim, eklektik bir biçimlendirme yaptım, anlamına gelir Ne kadar kitap karıştırmış! dedirten bir durum (Karasar 1994, s 65)Alıntılar kopuk kopuk, metinle ilişkisiz veya üst üste yığılmış olmamalıdır Alıntıyı metne bağlamak yöntemin esas can alıcı yönüdür Filancaya göre, Filancanın bu konudaki görüşüne göre, filancanın iddiasına göre, filanca da şöyle söylemektedir ifadelerine sık rastlarız Bilgi vermeden bir alıntı yapmak, o alıntıyı ortada bırakır, sadece bir metne başlamadan önce bir alıntı verilebilir ama ardından açıklama yapılmalıdır (Şencan 2002, s 588) Üçten fazla blok alıntısı yapılmaz Bu, metni alıntıyla doldurmak demektir Bilimsel çalışmada hatır dipnotu olmaz Dipnotunda teşekkür edilmez (Teşekkür sayfası ayrıdır) İster paranteznot sistemi ister sayfaaltı dipnot sistemi kullanılsın, hangi yazım tarzı olursa olsun, doğrudan yapılmayan alıntılarda orijinal kaynaktaki ifadede cümleyle oynamak, kelimelerin yerini değiştirerek yeni bir ifadeymiş gibi sunmak doğru değildir Bir şey söylermiş gibi görünüp birinden alıntı yapmak, alıntı için yazmak gibi birşeydir Öyle yazılar var ki, alıntılara bakıldığında yazarın kaynak gösterdiği kişinin reklamını yapmak için yazdığı sanılır Kaynağa gönderme yaparken bakınız=bkz ile ayrıca bakınız=ayrbkz ifadeleri arasındaki fark metindeki anafikrin kaybolmaması içindir Ayrıca bakınız demek o sırada anlatılan fikirle doğrudan ilintili olmayıp ikincil kaynaklar olduğunu söylemek anlamına gelir Diğer bir hata, alıntı yapılan eserin orijinal görüşünü bir yana koyup ondan genel ifadelerle bahsetmektir Bu, kaynağın dolaylı gizlenmesi demektir 'Çok sayıda yazar bu konuda aynı görüşleri paylaşmaktadır' deyip dipnotunda bunları sıralamak yanlıştır Hem böyle bir cümle kurmak yanlıştır, hem o yazarların ne dediğini okura tam iletmemekle haksızlık yapılmıştır Kaynak : Wikipedia