Hamdullah Suphi Tanrıöver Yaşamı

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Yaşamı
1885'te İstanbul'un Aksaray semtindeki Abdülatif Suphi Paşa Konağı'nda dünyaya geldi

Babası, Tanzimat Dönemi bilim ve siyaset adamlarından Abdüllatif Suphi Paşa, annesi bir Çerkez kızı olan Ülfet Hanım'dır

Dedesi ilk Osmanlı maarif nazırı Abdurrahman Sami Paşa'dır; babası ise devletin 6

Maarif Nazırı olarak görev yapmıştır

Yazar Samipaşazade Sezai, yazarın amcasıdır

Çocukluğu yoğun bir kültür ortamında geçti

Yetiştiği konak, divan edebiyatının son şairlerinin sık sık bir araya geldikleri bir toplantı yeri gibiydi

İlk şiirlerini amcası Sezai Bey'in Paris'te çıkardığı Şura-yı Ummet gazetesinde yayımladı

II

Abdülhamid'in iradesiyle parasız yatılı olarak Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi) öğrenim gördü

Okuldan 1904'te mezun oldu ve meslek olarak öğretmenliği seçti

Ayasofya Rüşdiyesi'nde hitabet ve Fransızca, Darülmuallimin'de edebiyat, Darülfünun'da Türk-İslam sanatı dersleri verdi

1909'da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı

1911'de bu topluluktan ayrılarak Ziya Gökalp önderliğindeki Genç Kalemler çevresinde gelişen Milli Edebiyat akımına bağlandı

1912'de milliyetçilik akımının İstanbul'daki merkezi olan Türk Ocağı'na girdi ve başkan oldu

Aralıklarla toplam 34 yıl bu kurumda başkanlık yaptı (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966)

İstanbul'daki işgalci güçlere karşı düzenlenen açık hava toplantılarında hitabetin etkili örnekleri olarak gösterilen konuşmalar yaptı ve güçlü bir hatip olarak tanındı

Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) Antalya üyesi olarak seçildi; mecliste Misak-ı Milli lehine konuşmalar yaptı

Meclis-i Mebusan'ın işgal güçleri tarafından kapatılmasından sonra milli mücadeleye katılmak için Ankara'ya gitti

TBMM ilk döneminde meclise milletvekili olarak katıldı

İlk kabinede milli eğitim bakanı olarak görevlendirildi, bu görevde bir yıl kaldı

Bakanlığı sırasında ulusal marş için güfte yarışması açıldı

Mehmet Akif'in yarışmaya katılması için çaba harcayan ve İstiklal Marşı'nı etkili sesi ile meclis kürsüsünde okuyan Hamdullah Suphi idi

II

ve III

T

B

M

M'de İstanbul milletvekili olarak TBMM'de yer aldı

1925 yıllında ikinci kez Milli Eğitim Bakanı oldu

4 Mart-19 Aralık 1925 tarihleri arasında Milli Eğitim Bakanlığı'nı yürüttü

Bir yandan da Türk Ocakları Başkanlığını sürdüren Hamdullah Suphi Bey, derneğin merkezini İstanbul'dan Ankara'ya taşıdı

Yeni devletin kültürel yönden teşkilatlanmasında ve Türkiye kültürünün yayılmasında Türk Ocakları'nın büyük rolü oldu

1931 yılında şube sayısı 278, üye sayısı 32bine ulaştı

Siyasal bir güç niteliği kazanmaya başlayan kurum, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'in 25 Mart 1931 tarihli gazetelerde yayımlanan talimatı üzerine 10 Nisan'da kendisini feshetti

Türk Ocakları'nın kapanmasının ardından 1931'de Bükreş Büyükelçiliği'ne atandı

13 yıl sürdürdüğü Bükreş büyükelçiliği sırasında Bükreş'te büyük bir Türk mezarlığı yapılmasını ve Gagauz kasaba ve köylerinde Türkçe eğitim yapan okullar açılmasını sağladı

1944'te büyükelçilikten emekliye ayrıldı ve siyasete geri döndü

1945'te İçel ve 1946'da İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi

10 Mayıs 1949'da İstanbul'da yeniden açılan Türk Ocakları'nın başkanı oldu

1950 seçimlerinde Demokrat Parti (DP) listesinden bağımsız Manisa milletvekili, 1954'te yine DP'den İstanbul milletvekili seçildi

1957'de Hürriyet Partisi adayı olarak katıldığı seçimleri yitirdi

Kültür ve siyaset hayatının renkli simalarından ve coşkulu hatiplerinden biri olan Hamdullah Suphi Tanrıöver'in konuşmalarından seçmeler 'Dağ Yolu' (1928-1931), yazıları da 'Günebakan' (1929) isimli kitaplarda toplandı

Türk Ocakları Merkez Heyeti'nin başkanlığını yürütmeye devam etmekte olan Hamdullah Suphi Bey, 10 Haziran 1966'da yaşamını yitirdi

Edirnekapı Merkezefendi Mezarlığı'na defnedildi

Önce gelen :
Rıza Nur

Şükrü Saraçoğlu
Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanı

14 Aralık 1920 - 20 Kasım 1921

4 Mart 1925 - 19 Aralık 1925
Sonra gelen :
Mehmet Vehbi Bolak

Mustafa Necati Uğural

T

C

İcra Vekilleri Heyeti (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Mustafa Kemal Atatürk

Umuru Şeriye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker | Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey (v

) Zekai Apaydın | Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü | Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak

Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Cami Baykurt () Hakkı Behiç Bayiç () Nazım Resmor () Refet Bele

Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk | İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk | Maliye Vekili: Hakkı Behiç Bayiç () Ahmet Ferit Tek | Maarif Vekili: Rıza Nur () Hamdullah Suphi Tanrıöver | Nafia (Bayındırlık) Vekili: İsmail Fazıl Cebesoy () Ömer Lütfi Argeşo |
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar

II

İcra Vekilleri Heyeti (24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak

Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker | Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey (v

) Hafız Mehmet | Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak | Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü | Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Refet Bele Ata Bey | Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk (v

) Ahmet Muhtar Mollaoğlu | İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk | Mahmut Celal Bayar | Maliye Vekili: Ahmet Ferit Tek | Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver | Nafia (bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo |
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar

III

İcra Vekilleri Heyeti (19 Mayıs 1921 - 9 Temmuz 1922)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak

Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker Abdullah Azmi Torun | Adliye Vekili: Refik Şevket İnce | Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak | Refet Bele | Kazım Özalp | Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ata Bey Refet Bele Ali Fethi Okyar | Hariciye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk | İktisat Vekili: Hasan Saka | Sırrı Day | Mahmut Celal Bayar | Maliye Vekili: Hasan Fehmi Ataç | Hasan Saka | Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver | Mehmet Vehbi Bolak | Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo Feyzi Pirinççioğlu Hüseyin Rauf Orbay Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Refik Saydam |
Rıza Nur

4

Hükümet - 3

İnönü Hükümeti (3 Mart 1925 - 1 Kasım 1927)

Başvekil: İsmet İnönü

Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt | Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Mehmet Recep Peker | Dahiliye Vekili: Mahmut Cemil Uybadın | Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras | Maliye Vekili: Hasan Saka | Mustafa Abdülhalik Renda | Maarif Vekili: Mustafa Necati Uğural | Hamdullah Suphi Tanrıöver | Nafia (Bayındırlık) Vekili: Süleyman Sırrı Bey | Ali Cenani | Behiç Erkin | Sıhhiye Vekili: Refik Saydam | Ziraat Vekili:: Mehmet Sabri Toprak | Ticaret Vekili:: Ali Cenani | Mustafa Rahmi Köken Â·
Bahriye (Denizcilik) Vekili:: İhsan Eryavuz

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hamdullah Suphi Tanrıöver Yaşamı Yaşamı 1885'te İstanbul'un Aksaray semtindeki Abdülatif Suphi Paşa Konağı'nda dünyaya geldi Babası, Tanzimat Dönemi bilim ve siyaset adamlarından Abdüllatif Suphi Paşa, annesi bir Çerkez kızı olan Ülfet Hanım'dır Dedesi ilk Osmanlı maarif nazırı Abdurrahman Sami Paşa'dır; babası ise devletin 6 Maarif Nazırı olarak görev yapmıştır Yazar Samipaşazade Sezai, yazarın amcasıdır Çocukluğu yoğun bir kültür ortamında geçti Yetiştiği konak, divan edebiyatının son şairlerinin sık sık bir araya geldikleri bir toplantı yeri gibiydi İlk şiirlerini amcası Sezai Bey'in Paris'te çıkardığı Şura-yı Ummet gazetesinde yayımladı II Abdülhamid'in iradesiyle parasız yatılı olarak Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi) öğrenim gördü Okuldan 1904'te mezun oldu ve meslek olarak öğretmenliği seçti Ayasofya Rüşdiyesi'nde hitabet ve Fransızca, Darülmuallimin'de edebiyat, Darülfünun'da Türk-İslam sanatı dersleri verdi 1909'da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı 1911'de bu topluluktan ayrılarak Ziya Gökalp önderliğindeki Genç Kalemler çevresinde gelişen Milli Edebiyat akımına bağlandı 1912'de milliyetçilik akımının İstanbul'daki merkezi olan Türk Ocağı'na girdi ve başkan oldu Aralıklarla toplam 34 yıl bu kurumda başkanlık yaptı (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966) İstanbul'daki işgalci güçlere karşı düzenlenen açık hava toplantılarında hitabetin etkili örnekleri olarak gösterilen konuşmalar yaptı ve güçlü bir hatip olarak tanındı Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) Antalya üyesi olarak seçildi; mecliste Misak-ı Milli lehine konuşmalar yaptı Meclis-i Mebusan'ın işgal güçleri tarafından kapatılmasından sonra milli mücadeleye katılmak için Ankara'ya gitti TBMM ilk döneminde meclise milletvekili olarak katıldı İlk kabinede milli eğitim bakanı olarak görevlendirildi, bu görevde bir yıl kaldı Bakanlığı sırasında ulusal marş için güfte yarışması açıldı Mehmet Akif'in yarışmaya katılması için çaba harcayan ve İstiklal Marşı'nı etkili sesi ile meclis kürsüsünde okuyan Hamdullah Suphi idi II ve III TBMM'de İstanbul milletvekili olarak TBMM'de yer aldı 1925 yıllında ikinci kez Milli Eğitim Bakanı oldu 4 Mart-19 Aralık 1925 tarihleri arasında Milli Eğitim Bakanlığı'nı yürüttü Bir yandan da Türk Ocakları Başkanlığını sürdüren Hamdullah Suphi Bey, derneğin merkezini İstanbul'dan Ankara'ya taşıdı Yeni devletin kültürel yönden teşkilatlanmasında ve Türkiye kültürünün yayılmasında Türk Ocakları'nın büyük rolü oldu 1931 yılında şube sayısı 278, üye sayısı 32bine ulaştı Siyasal bir güç niteliği kazanmaya başlayan kurum, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'in 25 Mart 1931 tarihli gazetelerde yayımlanan talimatı üzerine 10 Nisan'da kendisini feshetti Türk Ocakları'nın kapanmasının ardından 1931'de Bükreş Büyükelçiliği'ne atandı 13 yıl sürdürdüğü Bükreş büyükelçiliği sırasında Bükreş'te büyük bir Türk mezarlığı yapılmasını ve Gagauz kasaba ve köylerinde Türkçe eğitim yapan okullar açılmasını sağladı 1944'te büyükelçilikten emekliye ayrıldı ve siyasete geri döndü 1945'te İçel ve 1946'da İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi 10 Mayıs 1949'da İstanbul'da yeniden açılan Türk Ocakları'nın başkanı oldu 1950 seçimlerinde Demokrat Parti (DP) listesinden bağımsız Manisa milletvekili, 1954'te yine DP'den İstanbul milletvekili seçildi 1957'de Hürriyet Partisi adayı olarak katıldığı seçimleri yitirdi Kültür ve siyaset hayatının renkli simalarından ve coşkulu hatiplerinden biri olan Hamdullah Suphi Tanrıöver'in konuşmalarından seçmeler 'Dağ Yolu' (1928-1931), yazıları da 'Günebakan' (1929) isimli kitaplarda toplandı Türk Ocakları Merkez Heyeti'nin başkanlığını yürütmeye devam etmekte olan Hamdullah Suphi Bey, 10 Haziran 1966'da yaşamını yitirdi Edirnekapı Merkezefendi Mezarlığı'na defnedildi Önce gelen : Rıza Nur Şükrü Saraçoğlu Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanı 14 Aralık 1920 - 20 Kasım 1921 4 Mart 1925 - 19 Aralık 1925 Sonra gelen : Mehmet Vehbi Bolak Mustafa Necati Uğural TC Mill Eğitim Bakanları Rıza Nur \| Hamdullah Suphi Tanrıöver \| Mehmet Vehbi Bolak \| İsmail Safa Özler \| Hüseyin Vasıf Çınar \| Şükrü Saraçoğlu \| Mustafa Necati Uğural \| İsmet İnönü \| Recep Peker \| Cemal Hüsnü Taray \| Refik Saydam \| Esat Sagay \| Reşit Galip \| Yusuf Hikmet Bayur \| Zeynel Abidin Özmen \| Saffet Arıkan \| Hasan Yayınevi : ?li Yücel \| Reşat Şemsettin Sirer \| Hasan Tahsin Banguoğlu \| Hüseyin Avni Başman \| Nuri Özsan \| Ahmet Tevfik İleri \| Rıfkı Salim Burçak \| Hüseyin Celal Yardımcı \| Ahmet Özel \| Mehmet Atıf Benderlioğlu \| Fehmi Yavuz \| Bedrettin Tuncel \| Turhan Feyzioğlu \| Ahmet Tahtakılıç \| Mehmet Hilmi İncesulu \| Şevket Raşit Hatipoğlu \| İbrahim Öktem \| Nevzat Cihat Bilgehan \| Orhan Dengiz \| Mehmet İlhami Ertem \| Orhan Oğuz \| Şinasi Orel \| İsmail Hakkı Arar \| Sabahattin Özbek \| Mustafa Üstündağ \| Safa Reisoğlu \| Ali Naili Erdem \| Nahit Menteşe \| Mustafa Necdet Uğur \| Orhan Cemal Fersoy \| Hasan Sağlam \| Vehbi Dinçerler \| Metin Emiroğlu \| Hasan Celal Güzel \| Avni Akyol \| Köksal Toptan \| Nevzat Ayaz \| Turhan Tayan \| Mehmet Sağlam \| Hikmet Uluğbay \| Metin Bostancıoğlu \| Necdet Tekin \| Erkan Mumcu \| Hüseyin Çelik \| Nimet Çubukçu \| I İcra Vekilleri Heyeti (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921) İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Mustafa Kemal Atatürk Umuru Şeriye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker \| Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey (v) Zekai Apaydın \| Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü \| Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Cami Baykurt () Hakkı Behiç Bayiç () Nazım Resmor () Refet Bele Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk \| İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk \| Maliye Vekili: Hakkı Behiç Bayiç () Ahmet Ferit Tek \| Maarif Vekili: Rıza Nur () Hamdullah Suphi Tanrıöver \| Nafia (Bayındırlık) Vekili: İsmail Fazıl Cebesoy () Ömer Lütfi Argeşo \| Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar II İcra Vekilleri Heyeti (24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921) İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker \| Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey (v) Hafız Mehmet \| Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak \| Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü \| Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Refet Bele Ata Bey \| Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk (v) Ahmet Muhtar Mollaoğlu \| İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk \| Mahmut Celal Bayar \| Maliye Vekili: Ahmet Ferit Tek \| Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver \| Nafia (bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo \| Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar III İcra Vekilleri Heyeti (19 Mayıs 1921 - 9 Temmuz 1922) İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker Abdullah Azmi Torun \| Adliye Vekili: Refik Şevket İnce \| Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak \| Refet Bele \| Kazım Özalp \| Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ata Bey Refet Bele Ali Fethi Okyar \| Hariciye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk \| İktisat Vekili: Hasan Saka \| Sırrı Day \| Mahmut Celal Bayar \| Maliye Vekili: Hasan Fehmi Ataç \| Hasan Saka \| Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver \| Mehmet Vehbi Bolak \| Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo Feyzi Pirinççioğlu Hüseyin Rauf Orbay Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Refik Saydam \| Rıza Nur 4 Hükümet - 3 İnönü Hükümeti (3 Mart 1925 - 1 Kasım 1927) Başvekil: İsmet İnönü Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt \| Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Mehmet Recep Peker \| Dahiliye Vekili: Mahmut Cemil Uybadın \| Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras \| Maliye Vekili: Hasan Saka \| Mustafa Abdülhalik Renda \| Maarif Vekili: Mustafa Necati Uğural \| Hamdullah Suphi Tanrıöver \| Nafia (Bayındırlık) Vekili: Süleyman Sırrı Bey \| Ali Cenani \| Behiç Erkin \| Sıhhiye Vekili: Refik Saydam \| Ziraat Vekili:: Mehmet Sabri Toprak \| Ticaret Vekili:: Ali Cenani \| Mustafa Rahmi Köken Â· Bahriye (Denizcilik) Vekili:: İhsan Eryavuz Kaynak : Wikipedia