|
Prof. Dr. Sinsi
|
Nicolae Ceauşescu Ülke Liderliği
Ülke Liderliği
Gheorghiu-Dej'in Mart 1965'de ölümünden üç gün sonra, Ceauşescu Romanya İşçi Partisi Birinci Sekreteri oldu Gerçekleştirdiği ilk hareketlerden biri de partinin adını Romanya Komünist Partisi (PCR) olarak değiştirmek oldu ve yanı sıra devletin adı olan "Halk Cumhuriyeti"ni de "Romanya Sosyalist Cumhuriyeti" olarak ilan etti 1967'de, ünvanlarına Devlet Konseyi Başkanlığı'nı de ekleyerek konumunu pekiştirdi 1968-70 arasındaki temizlik hareketiyle Stalin yanlısı olarak bilinen yöneticileri görevden uzaklaştırdı
Başlangıçta, bağımsız dış politikası ve Sovyetler Birliği'ne kafa tutar davranışları ile, ülkesinde ve de Batı Dünyası'nda popüler bir kişilik oldu 1960'da Varşova Paktı aktif üyeliğini sonlandırdı, böylece Romanya sadece kağıt üstünde bir üye olarak göründü Varşova Paktı Güçleri'nin 1968 yılında Czechoslovakia'yı istilasında yer almayı reddetmekle kalmadı, açıkça ve üzerine basa basa bu hareketi kınadı Sovyetler Birliği, Ceauşescu'nun sözdinlemezliğini hoş gördüyse de, Romanya'nın Moskova'dan bağımsız görünüşü, Doğu Bloku'nda kendine mesafeli bir konum yarattı
Devam eden yıllar boyunca, ABD ve Batı Avrupa'ya karşı açık politika güttü Romanya, Batı Almanya'yı tanıyan, IMF'e katılan ve ABD Başkanı Richard Nixon'ın ziyaret ettiği ilk komunist devlet oldu 1971'de, Romanya Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) üyesi oldu Ayrıca, Romanya ve Yugoslavya, Komunist Blok'un çöküşü öncesinde Avrupa Ekonomik Topluluğu ile ticaret anlaşması yapan iki ülke konumundaydılar
Ceauşescu Madrid'de İspanya Kralı I'nci Juan Carlos'ça karşılanırken, 1979
Ceauşescu ve Nixon, 1973
Doğu Blok'undan farklı olarak güttüğü bağımsız dış politikayla, ABD, Fransa, Birleşik Krallık ve İspanya'yı da içeren Batı Ülkeleri'ne yapılan resmi ziyaretler serisi, Ceauşescu'ya kendini yeniden yapılandırıcı (reformist) komunist olarak sunmasına destek oldu Uluslararası fikir ayrılıklarının çözülmesinde aracılık edebilen ve Romanya'ya uluslararası bir saygınlık kazandırabilen bir aydın uluslararası devletadamı olarak görülmeye çok hevesli hale gelmişti Ceauşescu, 1969'da ABD'nin Çin ile ilişkilerinin başlaması, Mısırlı Lider Enver Sedat'ın 1977'de İsrail'i ziyareti konularında uluslararası ilişkilerde pazarlıklar yaptı Ayrıca Romanya, aynı zamanda İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (PLO) ile normal ilişkileri bulunan tek devletti
1984'de Romanya, ABD tarafından Los Angeles'de düzenlenen 1984 Yaz Olimpiyadları'na Çin Halk Cumhuriyeti ve Yugoslavya'nın yanında katılan, üç komunist ülkeden biriydi Avrupa Topluluğu ile resmi ilişki geliştiren ilk Doğu Bloku ülkesiydi Avrupa Topluluğu ile yaptığı, Topluluğun Genel Tercih Sistemi içine dahil eden anlaşma 1974 yılında imzalandı 1980 yılında da Endüstri Ürünleri ile ilgili bir anlaşma imzalandı Buna rağmen liberal reformlar gerçekleştirilmesinine daima karşı çıktı Ceauşescu Rejimi'nin gelişimi, Gheorghiu-Dej'in hali hazırda izlediği Stalinist yolun izindeydi Sovyetler Birliği Kontrolü'ne muhalefetleri "Stalinizasyon"'un silinmesine karşı isteksizliğin sonucuydu Gizli Polis (Securitate) konuşma özgürlüğü ve medya üzerinde sıkı kontroller uyguladı ve aynı zamanda iç muhalefete tolerans göstermedi
1972'den başlayarak, bir sistematizasyon programı oluşturdu Yıkma programı, yeni yerleşim yerleri oluşturma ve ülke çapında inşaa faaliyetleri programlanmış ancak başkentin yeniden şekillenmesi ile sonuçlanan, bir "çok yönlü gelişmiş bir sosyalist toplum" oluşturma yolu olarak sunulmuştu Bükreş'in beşte birinden fazlası, Ceauşescu'nun beğenisine uygun bir şehir oluşturmak için, kiliseler ve tarihi binaları da içermek üzere 1980'li yıllarda yıkıldı Az katlı ve her biri farklı şekillerde inşa edilmiş binalar yıkılmış ve şehrin doğası yok edilmiş, yerine "endüstrileşme" ve "şehirleşme" programları dahilinde çiftçilerin taşınacağı gri ve zevksiz binalar dikilmişti Bükreş'de Casa Poporului "Halkın Evi" olarak bilinen, şimdilerde Parlamento Binası olarak kullanılan, Pentagon'dan sonraki dünyanın ikinci yönetim binası inşa edildi Avrupa ve Romen Toplumları arasında bağları oluşturma amaçlı "Kardeş Şehirler" Projesi'nin bu yıkım projeleri ile ilgili protestoları geldi, fakat onlar bu megaloman planların engellenmesinde daha çok rol oynayabilirdi
Ceauşescu Rejimi, Aralık 1989'deki Timişoara (Temeşvar) ve Bükreş'deki kanlı olaylarla çöktü Kasım 1989'da, Romanya Komunist Parti XIV'üncü Kongresi, 71 yaşındaki Ceauşescu'yu yeniden 5 yıllığına parti liderliğine seçmişti
1966 Kararnamesi
1966'da, Ceauşescu Rejimi, ülke nüfusunu arttırmak, düşük nüfus artış hız ve doğurganlık oranını yükseltmek için kürtajı yasakladı Bu kararname, 25 yaşından sonra çocuğu olmamış evil veya bekar erkek ve kadınlara %10 ile %20 arasında değişen özel vergileri de içeriyordu Tıbbi nedenlerle üreyememe nedeni de fark etmiyordu Kürtaja sadece kadının 42 yaşından büyük veya hali hazırda 4 çocuk sahibi olması halinde izin veriliyordu En az 5 çocuk annelerine, önemli avantajlar sağlanıyor, en az 10 çocuk annelerine ise Romanya Devleti tarafından kadın kahraman derecesi veriliyordu Ancak çok az sayıda kadın bu payeye kavuştu Bunun yerine, ortalama Romen Ailesi, komunist dönem sırasında 2 veya 3 çocuk sahibiydi Daha ötesi, çok sayıda kadın yasadışı, gizli kürtajlar sırasında öldü veya sakat kaldı
Hükümet ayrıca yükselen boşanma oranını da hedef alarak, evliliğin sadece olağandışı bir durumda sonlandırılabileceği kararı ile, boşanma prosedürünü daha zor hale getirdi1960 sonlarında, nüfus fakirlik ve şehirlerdeki evsiz/sokak çocukların da artışının yanı sıra yükselmeye başladı Karşılığında, kontroledilemez çocuk terkleri ve yetimhanelerdeki çocuk sayısının yükselişi ile birlikte yeni bir problem ortaya çıktı Komunist Rejimi, AIDS sorununun varlığını kabul etmedi 1966'da, daha sonra bir olasılıkla 1980 yılındaki AIDS olaylarının artışını hazırlayan bir kararla doğum kontrolünü yasakladı Ancak Romanya'daki durum, çocuk yetimlere ve hastalara güçlerini arttırmak amacıyla kan verilmesi uygulaması ile daha da kötüleşti Yüzyılın başlarında, çocuklara ve bebeklere, test edilmemiş kan transferlerinin çoğunlukla aynı şırınga ile yapılması Avrupa Çocuk AIDS olaylarının, Avrupa Nüfusunun %3'üne sahip olmasına rağmen, %60'ının Romanya'da görülmesine yol açtı
Temmuz Kuramı
Kim Il-sung Nicolae Ceauşescu ile Kuzey Kore'de, 1971
Ceauşescu 1971'de Çin Halk Cumhuriyeti, Kuzey Kore ve Kuzey Vietnam'a, oradaki sert model uygulamalarını bulacağı ziyaretler gerçekleştirdi Kore İşçi Partisi'nin Topyekün milli dönüşüm fikirleri ve Çin Kültürel Devrimi güçlü bir şekilde ilgisini çekti Ülkeye dönüşüyle birlikte, Kuzey Kore Devletbaşkanı Kim Il Sung'un "insan her şeyin hakimi ve karar vericisidir" olarak açıklanabilecek ve kelime anlamı ile "ana esas" denebilecek Juche Felsefesi'nden etkilenen Küzey Kore Sistemi'ni uygulamaya başladı Kuzey Kore'de basılan Juche ile ilgili kitap, Romence'ye tercüme edilerek, ülke geneline dağıtıldı 6 Temmuz 1971 tarihinde, bu konu ile ilgili Romanya Komunist Partisi Yönetim Komitesi'ne hitaber bir konuşma yaptı
Daha sonra Temmuz Kuramı (Juche Theses) olarak bilinecek, bu Yarı-Maoist konuşma, onyedi öneri getiriyordu Bunlardan bazıları; Parti'nin devamlı büyüyen "liderlik rolü", kitlesel politik aksiyonlar ve Parti eğitimlerinin geliştirilmesi, "vatana hizmet" kapsamında gençlerin büyük inşaat projelerine katılımı, çocuk ve gençlik organizasyonlarında, okullarda ve üniversitelerde ideolojik eğitimin yoğunlaştırılması, yayınevleri, tiyatro, sinema, opera, bale, sanat toplulukları televizyon ve radyolardaki programların bu amaca destek olarak "militant ve devrimci" karakterdeki sanatsal üretimlere yönelmesi gibi önerilerdi 1965 serbestleşmesi, kınanarak, yasaklı kitap ve yazarlar dizini yenidenbelirlendi
Bu kuram, Romanya'da Parti'nin kolay terk etmediği edebiyattaki ideolojinin teoride tekrar doğrulandığı kültürel özerkliğe karşı saldırgan Neo-Stalinist "küçük kültürel devrim"in başlangıcı olarak duyuruldu "Sosyalist Hümanizm" açısından sunulsa da, bu kuram gerçekte katı Sosyalist Gerçekçilik'in ana çizgisine dünüşün işareti ve uymayan entellektüllere saldırıydı İnsan bilimleri ve sosyal bilimlerde katı ideolojik uygunluk arandı Uygunluk ve estetiğin yeri, ideoloji ile değiştirilerek, profesyonellerin yerleri ise, tahrikçilere verildi Böylece kültür, yeniden politik-ideolojik propagandanın bir aracı oldu
Pacepa'nın İlticası
1978'de Romen Politik Polisi (Gizli Polis Kurumu "Securitate") Ion Mihai Pacepa, ABD'ye iltica ettiİki yıldızlı general, Soğuk Savaş sırasında Doğu Bloku'ndan iltica edenler arasındaki en yüksek rütbeli kişiydi İlticası, Ceauşescu'nun Securitate Yapısı'nı gözden geçirmesine neden olan, rejim için güçlü bir sarsıntıydı Pacepa'nın 1986 yılındaki kitabı Kızıl Ufuklar (Red Horizons: Chronicles of a Communist Spy Chief "ISBN 0-89526-570-2"), Amerikan Endüstrisi üzerine casusluk ve Batı'nın politik desteğini canlandırmak için uğraşıları düzenlemeyi amaçlayan Ceauşescu Rejimi'nin detaylarını açıklama iddiasındaydı
Pacepa'nın ilticası sonrasında, ülke daha fazla izole edildi ve ekonomik büyüme aksadı Ceauşescu'nun haberalma teşkilatı, yabancı haberalma teşkilatlarınca filtrelenmeye başladı ve ülke üzerindeki kontrolü yitirmeye başladı Pacepa'nın eski çalışma arkadaşlarından kurtulmak amacı ile, yeniden yapılanma denemelerine giriştiyse de, işe yaramadı
Dış Borç
Bükreşliler Bucur-Obor'da kuyrukta beklerken, 1986
Yükselen totaliter yönetimine rağmen, Ceauşescu'nun Sovyetler Birliği'nden bağımsız politikası ve 1968'deki Çekoslavakya'nın işgaline karşı protestosu, onun yaramaz anti-Sovyetçi biri olduğuna inanan ve onu fonlayarak (ona parasal destek sağlayarak) Varşova Paktı'ında bir hizip yaratmayı uman Batılı Güçlerin ilgisini çekti Ceauşescu fonlamanın daima yararına olmadığının farkına varmadı Ekonomik Kalkınma Programı'nın finansmanında kullanmak üzere 13 milyar USD gibi ağır bir borcun altına girdi Ancak bu krediler ülkenin finansmanında heba oldu Bunu düzeltme çabası olarak, dış borçları geri ödemeye karar verdi Bir referandum düzenleyerek, Romanya'nın gelecekte yabancı borç almasını engelleyecek şekilde anayasayı değiştirmeyi başardı Referandum neredeyse tamama yakın çoğunlukla kabul edilmişti
1980'lerde, ülke tarım ve endüstriyel üretiminin çoğunun borçların ödenebilmesi için ihraç edilmesi emri verdi Bunun sonucunda oluşan iç kıtlık, yiyecek maddelerinin vesikaya bağlanması, ısınma, gaz ve elektrik kesintilerinin genel bir durum halini alması, Romenler'in günlük hayatlarını sürdürebilme kavgası içine girmelerine neden oldu 1980'ler boyunca, özellikle dükkanlardaki genel ve yiyecek maddelerinin erişilebilirliği ve kalitesindeki olumsuzluklarla, hayat standardında düzenli bir düşüş yaşandı Resmi açıklama, ülkenin borçlarını öderken, halkın tüketim mallarında ve kısa süre süreceği inancıyla acı çekmeyi kabul etmesiydı
Borç 1989 yazında, Ceauşescu devrilmeden az önce tamamen ödendi Kıtlığın nedeni olan ağır ihracat politikası, Aralık ayındaki devrime kadar devam etti
Gerilimler
1989'la birlikte, Ceauşescu tamamen gerçeği reddetme işaretleri göstermekteydi Ceauşescu, devlet televizyonunda sık sık yiyecek maddesi dolu dükkanlara girerken, yiyecek ve sanat festivallerini ziyaret ederken ve kendi yönetimi altında erişilen "yüksek yaşam standartları"nı överken, diğer yandan boş dükkanların önünde ekmek beklenen kuyruklarla birlikte, ülke son derece zor bir dönemden geçiyordu
Özel kontenjanlı ürünler onun ziyaretinden önce ilgili dükkanları dolduruyorlardı Ziyaret edeceği tahmin edilen çiftliklere, ülkenin bir ucundan iyi beslenmiş inekler bile götürülüyordu Un, yumurta, tereyağı ve süt gibi etiketlerin bulunması güçtü ve bir çok kişi şehirlerdeki büyüyen küçük bahçelere ve sokak aralarına veya köylere bağımlıydılar 1989'un sonlarına doğru, zamanın ortalama Roman Vatandaşı'nın kıtlık tecrübesiyle çelişecek şekilde, bağıra bağıra televizyonda günlük olarak sözümona rekor hasat gerçekleştiren kollektif çiftliklerin listesini gösteriyordu
Bazıları, Ceauşescu'nun ülkede neler olduğunu bilmediğine inançla, ziyareti sırasında ona dilekçeler ve şikayet mektupları vermeye çalışıyorlardı Ancak, her mektup alışında, aldığı mektubu anında korumalarına veriyordu Ceauşescu'nun onları okuyup, okumadığı büyük olasılıkla bir sır olarak kalacak Ona doğrudan mektup verenlerin, Securitate tarafından gerçekleştirilebilecek aleylerine bir sonuçla karşılaşma riskini üstlendiği genelde bilinmekteydi
Timişoara
Bükreş'in Caddelerindeki gösterilerden
Hükümetçe irksal nefret'i teşvik etmekle suçlanan Romanya'daki Azınlık Macar Toplumu'ndan dinadamı Laszlo Tokes'in evinden alınmasına yönelik Hükümet destekli girişim, Timişoara şehrindeki gösterileri tetikledi Onun ait olduğu Macar Azınlık Cemaati Üyeleri, onu desteklediklerini göstermek için evinin etrafını sardılar Romen Öğrenciler kendiliğinden gelişen bir şekilde, kısa süre içinde başlangıç nedeninden ayrı bir yönde ve daha genel hükümet karşıtlığına dönen gösteriye katıldılar Olağan askeri güçler, polis ve Securitate 17 Aralık 1989'da göstericiler üzerine ateş açtı 18 Aralık 1989 tarihinde, Timişoara Başkaldırışınını ezme görevini karısı ve astlarına bırakarak, İran'a bir ziyaret için ülkeden ayrıldı 20 Aralık akşamı dönüşüyle, durum daha da gerginleşmişti Merkez Komitesi Binası'ndan, "yabancı güçlerin Romanya iç işlerine karışması" ve "Romanya'nın bağımsızlığına yönelik dışsal bir tecavüz" konulu bir televizyon konuşması yaptı Milli medya'dan bilgi alamamış halk, Timişoara Olayları'nı Voice of America (Amerika'nın Sesi Radyosu) ve Radio Free Europe (Özgür Avrupa Radyosu) gibi dış kaynaklardan veya ağızdan ağıza söylentilerle öğrendiler Ertesi gün 21 Aralık'da, büyük bir gösteri sahnelendi Resmi Medya bu gösteriyi 1968 yılında Ceauşescu'nun Varşova Paktı Güçleri'nin Çekoslavakya İşgali'ne (Prag Baharı)karşı konuşmasından öykünerek "Ceauşescu'yu desteklemek amacıyla kendiliğinden toplanan bir gösteri" olarak sundu
Kaynak : Wikipedia
|