Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Tarih

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Tarih

1988'den önceki dönemler için Dağlık Karabağ#Tarih, Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ Özerk Oblastı maddelerine bakabilirsiniz

Karabağ Sorunu
1988 yılın başında Ermeniler ve Azeriler arasındaki bir dizi kızıştırıcı saldırı ve misillemeleri başlamıştır

Perestroika ortamında Karabağ'daki Ermenilerin Azerbaycan rejimine karşı protestler başlamıştır

Fakat bu protest hareketi hızla siyasi örgütlenmeye dönüşmüş ve demokrasi ve ulusal egemenliğini kazanmayı amaçlayan anti-komünist geniş bir ififak olan Karabağ Komitesi oluşturulmuştur

20 Şubat 1988'de Dağlık Karabağ Özerk Oblastı Ulusal Konseyi'nin Ermeni temsilcileri bölgenin Ermenistan ile birleşmesi için oyu kullanmışlardır

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti resm olarak buna yanıt vermemiştir

Fakat Ulusal Konseyi'ndeki hareketi Sumgayıt'ta 26 - 100'den fazla Ermenileri öldürüldüğü katliama yol açtı

Ermenistan'ın Spitak kentinde ise Azeriler'e saldırıldı

Pogromlar başlayınca çok sayıda Ermeniler ve Azeriler göç etmişlerdir

7 Aralık 1988'de Spitak civarında meydana gelen ve Ermenistan'ın kuzey kesimini tahrip eden depremin ardındaki karışık ortamda Sovyet yetkilileri Karabağ Komitesinin önderlerini tutuklayarak karşıtı hareketinin büyümesini engellemeye çalışmıştır

Ancak Ermeni milliyetçilerinin desteği olmadan Ermenistan'ı yönetmek için Ermenistan Komünist Partisi'nin giriştirği uygulamalar siyasi krizi kötüleştirmiştir

Mart 1989'da seçmenlerin çoğu, Sovyetler Birliği'nin Yüksek Halk Temsilciler Meclisi genel seçimini boykot etmiştir

Karabağ Komitesi üyelerinin serbest bırakılması için gösteriler düzenlenmiş ve Mayıs ayında yapılan Ermenistan Yüksek Sovyet'i seçiminde Ermeni seçmenleri Karabağ davasını destekleyen temsilcileri seçmişlerdir

Seçiminden sonra Karabağ Komitesi üyeleri tahliye edilmişlerdir

Mihail Gorbaçov Karabağ Sorunu'nu çözmek için Özel Yönetim Komitesi'ni kurmuş ve Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın özerklik haklarının artırılmasını önermiştir

Haziran 1989'da Levon Ter-Petrosyan önderliğinde çok sayıda gayriresm milliyetçi örgütleri birleştirilerek Bütün Ermeni Hareketi (Õ?Õ¡ÕµÕ¸Ö Õ?Õ¡Õ´Õ¡Õ¦Õ£Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ?Õ¡Ö?ÕªÕ¸Ö?Õ´ / Hayots Hamazgain Sharzhum) kurulmuş ve Ermenistan hükümeti de resmen onaylamıştır

Hem Bütün Ermeni Hareketi hem de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde kurulan Azebaycan Halk Cephesi, Özel Yönetim Komitesi'nin kaldırılmasını istemiştir

Ermeniler bölgenin Ermenistan'ın bir parçası olması gerektiğini, radikal Azeriler ise Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın özerkliğinin kaldırılmasını savunmuştur

Ağustos 1989'da Karabağ'daki Ermeniler kendi Ulusal Konseyi'ni seçmiş ve Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden ayrılması ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'yle birleşmesini açıklamıştır

Eylül 1989'da Azerbaycan, o zamana kadar Ermenistan'ın diğer Sovyet Cumhuriyetlerinden yaptığı ithalatın %90'ı karşılamakta olan hayati yakıt ve besleme hatlarına karşı ekonomik ablukayı uygulamaya başlamıştır

Kasım 1989'da SSCB Yüksek Sovyeti Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nin özerkliğini kaldırılıp doğrudan Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasına dair karar almıştır

Fakat Sovyetlerin politikası ters etki yaratmış ve Aralık 1989'da Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyetiyle Karabağ Ulusal Konseyi'nin ortak oturumu, Moskova'nın kararını geçersiz sayarak Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan ile birleşmesini açıklamıştır

Ermenistan'ın tutumu
18 Mayıs 2001 tarihinde dönemin Ermenistan Savunma Bakanı Serj Sarkisyan Ermenistan parlamentosunda yaptığı şu konuşması Türk basınında yer almıştır:

"
İşgal ettiğimiz topraklar var

Bunda utanılacak bir şey yok

Güvenliğimiz gereği bu toprakları işgal ettik

Biz bunu 1992 yılı ve öncesinde de söylüyorduk, şimdi de söylüyoruz

Belki üslubum diplomatik değil ama gerçek bu

"

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Tarih Tarih 1988'den önceki dönemler için Dağlık Karabağ#Tarih, Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ Özerk Oblastı maddelerine bakabilirsiniz Karabağ Sorunu 1988 yılın başında Ermeniler ve Azeriler arasındaki bir dizi kızıştırıcı saldırı ve misillemeleri başlamıştır Perestroika ortamında Karabağ'daki Ermenilerin Azerbaycan rejimine karşı protestler başlamıştır Fakat bu protest hareketi hızla siyasi örgütlenmeye dönüşmüş ve demokrasi ve ulusal egemenliğini kazanmayı amaçlayan anti-komünist geniş bir ififak olan Karabağ Komitesi oluşturulmuştur 20 Şubat 1988'de Dağlık Karabağ Özerk Oblastı Ulusal Konseyi'nin Ermeni temsilcileri bölgenin Ermenistan ile birleşmesi için oyu kullanmışlardır Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti resm olarak buna yanıt vermemiştir Fakat Ulusal Konseyi'ndeki hareketi Sumgayıt'ta 26 - 100'den fazla Ermenileri öldürüldüğü katliama yol açtı Ermenistan'ın Spitak kentinde ise Azeriler'e saldırıldı Pogromlar başlayınca çok sayıda Ermeniler ve Azeriler göç etmişlerdir 7 Aralık 1988'de Spitak civarında meydana gelen ve Ermenistan'ın kuzey kesimini tahrip eden depremin ardındaki karışık ortamda Sovyet yetkilileri Karabağ Komitesinin önderlerini tutuklayarak karşıtı hareketinin büyümesini engellemeye çalışmıştır Ancak Ermeni milliyetçilerinin desteği olmadan Ermenistan'ı yönetmek için Ermenistan Komünist Partisi'nin giriştirği uygulamalar siyasi krizi kötüleştirmiştir Mart 1989'da seçmenlerin çoğu, Sovyetler Birliği'nin Yüksek Halk Temsilciler Meclisi genel seçimini boykot etmiştir Karabağ Komitesi üyelerinin serbest bırakılması için gösteriler düzenlenmiş ve Mayıs ayında yapılan Ermenistan Yüksek Sovyet'i seçiminde Ermeni seçmenleri Karabağ davasını destekleyen temsilcileri seçmişlerdir Seçiminden sonra Karabağ Komitesi üyeleri tahliye edilmişlerdir Mihail Gorbaçov Karabağ Sorunu'nu çözmek için Özel Yönetim Komitesi'ni kurmuş ve Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın özerklik haklarının artırılmasını önermiştir Haziran 1989'da Levon Ter-Petrosyan önderliğinde çok sayıda gayriresm milliyetçi örgütleri birleştirilerek Bütün Ermeni Hareketi (Õ?Õ¡ÕµÕ¸Ö Õ?Õ¡Õ´Õ¡Õ¦Õ£Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ?Õ¡Ö?ÕªÕ¸Ö?Õ´ / Hayots Hamazgain Sharzhum) kurulmuş ve Ermenistan hükümeti de resmen onaylamıştır Hem Bütün Ermeni Hareketi hem de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde kurulan Azebaycan Halk Cephesi, Özel Yönetim Komitesi'nin kaldırılmasını istemiştir Ermeniler bölgenin Ermenistan'ın bir parçası olması gerektiğini, radikal Azeriler ise Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın özerkliğinin kaldırılmasını savunmuştur Ağustos 1989'da Karabağ'daki Ermeniler kendi Ulusal Konseyi'ni seçmiş ve Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden ayrılması ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'yle birleşmesini açıklamıştır Eylül 1989'da Azerbaycan, o zamana kadar Ermenistan'ın diğer Sovyet Cumhuriyetlerinden yaptığı ithalatın %90'ı karşılamakta olan hayati yakıt ve besleme hatlarına karşı ekonomik ablukayı uygulamaya başlamıştır Kasım 1989'da SSCB Yüksek Sovyeti Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nin özerkliğini kaldırılıp doğrudan Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasına dair karar almıştır Fakat Sovyetlerin politikası ters etki yaratmış ve Aralık 1989'da Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyetiyle Karabağ Ulusal Konseyi'nin ortak oturumu, Moskova'nın kararını geçersiz sayarak Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan ile birleşmesini açıklamıştır Ermenistan'ın tutumu 18 Mayıs 2001 tarihinde dönemin Ermenistan Savunma Bakanı Serj Sarkisyan Ermenistan parlamentosunda yaptığı şu konuşması Türk basınında yer almıştır: " İşgal ettiğimiz topraklar var Bunda utanılacak bir şey yok Güvenliğimiz gereği bu toprakları işgal ettik Biz bunu 1992 yılı ve öncesinde de söylüyorduk, şimdi de söylüyoruz Belki üslubum diplomatik değil ama gerçek bu " Kaynak : Wikipedia