08-20-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Yahudi Tarihi Antik Çağlarda Yahudi Tarihi (M.Ö. 37 Yılına Kadar)
Antik Çağlarda Yahudi tarihi (M Ö 37 yılına kadar)
Kadim İsrailoğulları
Ana maddeler: Antik İsrail ve Yehuda'nın tarihi
İlk iki döneminde, Yahudi tarihi büyük ölçüde Bereketli Hilal olarak adlandırılan bölgeninki ile aynıdır Bu tarih, Nil, Dicle ve Fırat nehirleri arasında uzanan topraklara yerleşen insanlar ile başlar Mısır ve Babil'deki kadim medeniyet merkezleri, Arabistan çölleri ve Anadolu'nun dağları ile çevrili olan Kenaan ülkesi (daha sonra sırasıyla İsrail, Yehuda, Yahudiye Eyaleti, Coele-Suriye, Filistin, Levant ve nihayet tekrar İsrail adlarını almıştır) medeniyetlerin buluşma noktasıydı Eski zamanlarda kurulmuş ticaret yollarının kestiği bölge, Akabe Körfezi ile Akdeniz kıyılarında önemli limanlara sahipti Özellikle Akdeniz kıyısındaki limanlar bölgeyi, Bereketli Hilal'de yaşayan diğer kültürlerin de etkisine açık hale getirmiştir
Geleneksel olarak, dünyanın her yerindeki Yahudiler büyük ölçüde İsrail diyarına yerleşmiş olan kadim İsrailoğullarının soyundan geldiklerine inanır İsrailoğulları ise, ortak soylarını hepsi de Hud'un kanından olan İbraniler İshak ve Yakub üzerinden biblik ataları İbrahim'e kadar izlerlerdi Yahudi geleneğinde, İsrailoğullarının Yakub'un Mısır'a yerleşen on iki oğlunun (bunlardan birinin adı da Yehuda'dır) torunları olduklarına inanılır Mısır'da, torunları genellikle II Ramses olduğu belirtilen, Mısır firavunu tarafından köle edilmiştir Yahudi geleneğine göre, İsrailoğulları Musa peygamberin önderliğinde Mısır'dan Kenaan'a göç etmişlerdir (Çıkış) Bu olay, İsrailoğullarının her biri Yakub'un oğullarından birinin ismini alan on iki kabileye bölünmüş bir halk haline gelişinin başlangıcına da işaret ederİsrail Diyarı'nın kabileler arasında bölünüşünü gösteren 1759 tarihli harita
Yahudi geleneği ve Kutsal Kitap (ilk kitabı Tekvin'den son kitabı olan Malaki'ye kadar), İsrailoğullarının kırk bir yıl boyunca çölde dolaştıktan sonra Kenaan ülkesini Yeşu'nun yönetiminde fethettiklerini, ele geçirdikleri toprakları da on iki kabile arasında üleştirdiklerini anlatır On iki kabile, bir süre Hakimler olarak bilinen bir dizi hükümdar tarafından yönetilmiştir Bunun ardından, Saul'un hakimiyeti altında bir İsrailoğlu monarşisi kurulmuş ve Kral Davud ve Süleyman hakimiyetinde devam etmiştir Kral Davud (önce bir Kenaan daha sonra da Yevus şehri olan) Kudüs'ü fethederek başkenti yapmıştır Süleyman'ın hükümdarlığının ardından, ülke on kabileden oluşan İsrail (kuzeyde) ve Yehuda ve Benyamin (güneyde) kabilelerinden oluşan Yehuda olmak üzere iki krallığa bölünmüştür İsrail, MÖ 8 yüzyılda Asur hükümdarı V Salmanasar tarafından fethedilmiştir Kimi zaman İsrail'in On Kayıp Kabilesi olarak da adlandırılan bu on kabileye dair genel kabul görmüş bir tarihi kayıt bulunmamaktadırSüleyman Mabedi'nin Kutsal Kitaplardaki tasvirlere dayanılarak hazırlanan çizimi
Babil sürgünü
Babil Sürgünü
Milattan önce 6 yüzyılın başlarında, Yehuda Krallığı Babil ordusu tarafından fethedilmiştir Yehudalı seçkinler Babil'e sürülmüş, ancak Babil'in daha sonra Persler tarafından fethedilmesinin ardından bunların en azından bir kısmı Ezra ve Nehemya peygamberlerin önderliğinde anavatanına dönmüştür Zerdüştçülüğün Pers İmparatorluğu'nun devlet dini olmasından ötürü, Zerdüştçülüğün Yahudiliğin gelişimine ne ölçüde etki ettiği akademisyenler arasında halen tartışılan bir konudur (Bkz Hıristiyanlık ve dünya dinleri)
Sürgün sonrası dönem
İkinci Tapınak'ın inşası, Perslerin onayı ile Yahudiliğin son üç peygamberi Hagay, Zekeriya ve Malaki'nin liderliğinde tamamlanmıştır Son üç peygamberin ölümünden sonra, halen Pers hakimiyeti altında olan Yahudi halkının liderliği de birbirini izleyen beş kuşak zugot (çift) lidere geçmiştir Yahudiler ilk olarak Perslerin ardından da Yunanlıların hakimiyeti altında refah dönemleri yaşamışlardır Bunun sonucunda, Ferisiler ve Sadukiler ortaya çıkmıştır Hem Pers hem de Yunan hakimiyeti altında, Yehuda'da Yehud sikkeleri adı ile Yahudi sikkeleri de basılmıştır
Helenistik Yahudilik
Helenistik Yahudilik
Milattan önce 3 yüzyıldan itibaren, başta İskenderiye'deki Yahudi diyasporası olmak üzere, Helenistik felsefeden etkilenen Yahudilik akımları gelişmiş, bunun sonucunda da Yahudi Kutsal Kitabı Yunanca'ya çevirilmiştir Yahudi teolojisi ile Helenistik düşüncenin bir arada yaşayabileceği fikrinin en önemli savunucularından biri de İskenderiyeli Philon'dur
Haşmonayim KrallığıYuhanna Hirkanus (MÖ 134 - MÖ 104) adına basılan sikkelerAna madde: Haşmonayim Krallığı
Persler, Büyük İskender tarafından mağlup edilmişlerdir İskender'in ölümünden sonra, kurduğu imparatorluğun generalleri arasında paylaşılması ile Selevkos İmparatorluğu kurulmuştur Helenleşmiş Yahudiler ile dindar Yahudiler arasındaki ilişkilerin kötüye gitmesi üzerine Selevkos İmparatoru IV Antiokhos Epiphanes belirli Yahudi dinsel tören ve geleneklerini yasaklayan buyruklar vermiştir Bunun sonucunda, ortodoks Yahudiler, (Makkabiler olarak da bilinen) Haşmonayim ailesinin liderliğinde ayaklanmıştır Ayaklanma sonucunda ortaya çıkan bağımsız Yahudi krallığı olan Haşmonayim Hanedanı MÖ 165 yılından MÖ 63 yılına kadar varlığını sürdürmüştür Haşmonayim Hanedanı, Salome Alexandra'nın oğulları II Hyracanus ve II Aristobulus arasındaki iç savaş yüzünden parçalanmıştır Bir hükümdar yerine teokratik ruhban sınıfı tarafından yönetilmek isteyen halktan, Romalı yetkililere bu yönde talepler gelmişti Bunu çok geçmeden Pompey'in önderliğinde toprakların fethi ve ilhakı izlemiştir
Kaynak : Wikipedia
|
|
|
|