|
Prof. Dr. Sinsi
|
Okul Başarısından Hayat Başarısına
OKUL BAŞARISI ’ndan HAYAT BAŞARISI’na
Yazar: Doç Dr İlhan KASATURA
Yayınevi: Altın Kitaplar Yayınevi
(Yazıyı buraya Yazan Ünal)
(Alıntıdır)
1-Giriş
Yazar kitabına yapmış olduğu bir otobüs yolculuğunda yanındaki ve otobüsteki bazı ailelerle olan konuşmaları ile başlıyor Bu konuşmalar okul ve hayat başarısı üzerine Devamında yazar 1970 yılında yapmış olduğu bir anketi ve 20 yıl sonrasını anlatıyor
1970 yılında 15-18 yaşlarında 258 lise öğrencisini içeren bir anket yapılmış 20 yıl sonra bu öğrencileri yazar araştırmış ve 32 kişiyle okulun geleneksel çay gününde tekrar bir araya gelip görüşmüş Olaylar 20 kişilik bir grup arasında geçiyor Anket sonuçları 1970 yılında 144 ve 1990 yılında ise 32 kişi üzerinden değerlendirilmeye alınmış Sonuçlar rakam olarak ifade edilmiş % olarak ifadesini kendim yaptım Seçilen adaylar belirli bir sosyal yaşam düzeyinde
Elde edilen sonuçlar gerçekleri yansıtma yönünden isabetli Sonuçlara ilişkin yazarın önerileri ve çözümleri gerçekçi görünüyor Uygulanabilir bir his uyandırıyor Anket sonuçlarında genel olarak iki konu ele alınmış Öğrencinin okul başarısı ve okul sonrasındaki hayat başarısı Okul hayatında başarılı öğrenciler ve başarısız öğrencilerin bu durumlarını sağlayan sonuçlar anketlerde ele alınarak araştırılmış Başarı ve başarısızlık üzerine öğretmen görüşleri alınmış Başarı -başarısızlık üzerinde öğretmenin rolü anlatılmış Öğretmenlerin sorunları dile getirilmiş Zeka durumu, aile ilişkileri, arkadaş ilişkileri ve çevrenin başarı ve başarısızlıktaki rolü araştırılmış
20 yıl sonra bazı adayların bazı görüşleri:
“Çağdaş yönetici bir ekip çalışmasını gerçekleştirebilen, varılmak istenilen hedefler doğrultusunda işleri organize ederek, en verimli sonuçların alınmasını sağlayan kişidir Ancak tümüyle kendi görüşlerini uygulamaya koyması, yatay ve dikey etkileşim ile bilgi alışverişini önler Bu nedenle iyi performans ve yaratıcılık gösteren kişilerin ödüllendirilmesi ve görüşlerine yer verilmesinden yanayım Bazı şirketlerde toplantılarda gözlediğim şey, üst düzey yöneticilerin astlarına hiçbir yaratıcılık şansı tanımadıklarıdır”
“İnsanın başkaları üzerinde bıraktığı etkileri bilmesi bence başarılı olabilmek için atılacak en önemli adımlardan biri”
2- Yirmi Yıl Sonra Yapılan Anket Sonuçları Ve İçeriği:
AİLE HAYATI BAŞARISI:- Aile içi ilişkilerin iyi olması; rahat iletişim kurabilme
- Sevgi ve saygı ortamı
- Paylaşabilme özellikleri
- Birbirlerine destek olabilme, dayanışma
- Güven duymak
- Birlikte olmaktan mutluluk duymak
SOSYAL HAYAT BAŞARISI:- Toplum içinde geçerli bir mesleği ve yeri olmak
- Arkadaş ilişkilerinde aranılan bir kişi olmak
- En az iki kuruluş veya grubun üyesi olmak
- Ekonomik olarak rahat geçinme standartlarına sahip olmak
- Kültürel etkinliklere katılmaktan zevk duymak ve aktif olarak yaşamak
İŞ HAYATI BAŞARISI:- İşinde yerini bulmuş olduğuna inanmak
- Kendisine ihtiyaç duyulan bir kişi olduğunu kabul etmek
- İşyerinde astları ve üstleriyle iyi geçinmek
- İşinde kendi bireysel yaratıcılıklarını da gösterebilme şansını bulmak
Başkalarına ters düştüğü durumlarda bile kendisini ifade edebilecek cesarette olmak
1970 Yılında Okulda Başarılı Ve Başarısız Öğrencilerin 1990 Yılındaki Hayat Başarılarının Görünümleri
Toplam 32 Kişi
Okulda
Başarılı
Öğrenciler
Okulda
Başarısız
Öğrenciler
Ba?ary Durumu Değerlendirme
Aile hayatında
Sosyal hayatında
İş hayatında
Aile hayatında
Sosyal hayatında
İş hayatında
Kendisi
% 62,5
% 78
% 65,5
% 56
% 53
% 53
Ailesi
% 53
% 59
% 78
% 69
% 63,5
% 56
Arkada?lary
% 81
% 87,5
% 84
% 62,5
% 69
% 40,5
Tablo - 1
Hayat başarısı gösteremeyen kişiler 1990 yılından geriye dönük olarak yaptıkları değerlendirmede kendilerini başarılı olmaktan alıkoyan nedenleri şöyle göstermişlerdir- Başarılı olmak için hırslarının bulunmaması Kendilerine ortalama bir hayatın yetmesi
- Kendilerine destek olabilecek kişilerin bulunmaması, gidebilecekleri yönü kendi kendilerine çizememek
- Kendilerine yeteri derecede güvenmedikleri için görüş ve düşüncelerini ortaya koyamamak
- Günlük streslere tahammül edememek
- Kendileri için önemli kayıpları yaşamak
- Zamanın farkında olmadan akıp gitmesi
- Olaylar ve kişiler hakkında hep olumsuz düşünmeye koşullandırılmış olmak
- Zekasına işlerlik kazandırmayı öğrenmemiş olmak
- İnsan ilişkilerinde başarısızlığa uğradıkları için gereken atılımları yapamamak
- Kendilerini mutlu hissetmemek
- Mutlu olmadıkları halde etrafa mutluluk oyunu oynamaktan yorgunluk duymak
- Kendilerini sevmemek
- Psikolojik olarak kendilerini güçlü görmemek
3- Başarının Hammaddeleri: Zeka Ve Kişilik Özellikleri
Okulda başarısız öğrenciler için ilk akla gelen neden, başarılı olmak için zekalarının yeterli olup olmadığıdır Oysa ilkokulu normal koşullarda başarılı bir şekilde bitirmeye yeten zeka, orta öğrenim, hatta yüksek öğrenim için bile yeterlidir Okulda başarısızlık, zeka faktöründen çok, zekaya işlerlik kazandıramayan etkisiz bir eğitimden kaynaklanmaktadır
Bir başka deyişle, zekanın hammaddesine işlerlik kazandıracak olan, çevredeki etkileşimlerdir Öğrenilen yeni kavramları yeni durumlara uygulayabilmek, yani zekaya kıvraklık kazandırabilmek sürekli işleme ve eğitimle gelişir İleri derecede eğitim eksikliği, ekonomik ve coğrafi nedenler, zeka potansiyelinin gelişmesini engelleyerek, zekaya yeterli düzeyin altında bir görünüm verebilir
4-Duygusal Sorunlar Zekice Davranışları Engelleyebiliyor
Ailelerin çocuklarıyla yeterince ilgilenememeleri, aile içinde yaşanan huzursuzluklar öğrencinin zekasını olumsuz yönde etkileyerek, geçici bir süre için de olsa zekaya işlerliğini kaybettirebilir Çevreyle iyi bir uyum içersinde olmak ise zekayı daha verimli hale getirebilir Bireyin heyecansal olarak dengeli ve uyumlu bir kişiliğe sahip olması, zeka özelliklerini olumlu bir şekilde yönlendirir Bu nedenle daha önce çok iyi uyum ve belirli bir potansiyel gösteren öğrencilerin birden bire başarısız, dikkatsiz hale gelmelerinde bazı duygusal nedenler araştırılmalıdır
Ergenlik çağında zekalarına duygularıyla yön vermeye alışmış olan bireyler, bu konuda eğitilmezlerse, daha sonraki yaşamlarında zekalarından istenildiği ölçüde yararlanamazlar Bireyin duygusal sorunların yüklülüğüne rağmen, zekasıyla yönünü bulabilmesi zeka düzeyinin ortalamanın üzerinde olması gerekmektedir Ortalama zeka özelliklerine sahip olan bireyler, duygusal sorunlarla karşılaştıklarında gerilemektedirler
5- Başarı İçin Zeka Kişilikle Bağdaşmalıdır
Başarılı ve başarısız öğrencileri seçerken, zeka belirleyen ölçütleri göz önüne alarak, onların hepsinin liseyi, hatta üniversiteyi bitirmeye yeten bir zeka düzeyine sahip oldukları varsayımıyla hareket ettik Bunun için de araştırmaya aldığımız öğrencilerin tümüne WAIS ZEKA TESTİ SÖZEL BÖLÜMÜ nü uyguladık(el maharetlerini içermeyen bölüm)- Genel bilgi
- Muhakeme
- Aritmetik yetenekleri
- Dikkati odaklaştırabilme yeteneği
- Kavramlar arasındaki ilişkiyi araştırarak, soyut düşüncenin ne kadar gelişmiş olduğunu gösteren bölüm
- Bellek işlevleri
Tablo - 1 incelendiğinde başarılı ve başarısız olmak üzere iki ana gruba ayırdığımız öğrencilerin zeka bölümleri bakımından anlamlı faklılıkları bulunmadı Başarılı öğrenciler sadece başarısız öğrencilere göre daha yüksek puan aldılar Zeka yönünden 20 yıl sonra yapılan araştırma, ortaya anlamlı bir farklılık koymamıştır
6 -Önemli Olan, Kişinin Zeka Özelliklerini Bilmesidir
Kuşkusuz, zeka bölümünden söz ederken, zeka bölümünü oluşturan faktörlerin hangisinin başarıda daha fazla etken olduğunu söyleyebilmek pratik hayatta pek kolay olmaz Günlük yaşamda biliriz ki, uzun zaman gitmediğimiz bir çevrede, adımızla hitap edilmesi, unutulmadığımızı göstermesi bakımından bizi memnun eder, hatırlayanlara da olumlu puan kazandırır
Birey başarı kazanabilmek için kendi zekasının özelliklerini bilmek zorundadır Örneğin bir politikacı, bir avukat el maharetlerini geliştirmese de olabilir Ama konuşma yeteneklerini ve topluluklara ulaşabilme yetilerini geliştirmek zorundadır gibi Gençlik dönemindeki yetenekler daha sonraki yıllarda anlamlı bazı değişikliğe uğramamaktadır Yani kişi zeka yetenekleri bakımından gençliğinde neyse, orta yaşlılığında da odur Ancak kendilerini geliştirmek için sürekli çaba harcayan bireyler düşünce ve davranış esnekliği kazandığından, varolan zeka potansiyeli daha verimli hale gelmektedir[*][*]Ailelerle, Başarılı Ve Başarısız Öğrencilerin Mizaç ÖzellikleriAileye göre başarılı öğrenci
Aileye göre başarısız öğrenci
Başarılı öğrenciye göre aile
Başarısız öğrenciye göre aile
Neşeli
Kolay uyar
Hırçın
Sosyal, girişken
Mantıklı
İyimser
Durgun
Uysal
Öfkeli
Uyumsuz, çekingen
Duygusal
Kötümser
Neşeli
Sosyal
Koruyucu
Arkadaşça
İyimser
İşbirlikçi
Huysuz
Sosyal olmayan
Koruyucu
Arkadaşça olmayan
Kötümser
Anlayışsız
Tablo - 2
8 - Benzerliğin Nedeni: Özdeşleşme
Çocuk geliştikçe anne baba davranışlarına benzeyen birçok özellik kazanmaya başlar Bazen genç bir çocukla anne babanın yürüyüşleri, jestleri ve konuşma tarzlarındaki benzerlik o kadar çarpıcıdır ki, çocuğun anne babayla tam özdeşleştiği düşünülür Örneğin, çocuklar anne babalarını her konuda taklit etmezler Bir genç, annesinin sosyal davranışlarını, mizah anlayışını taklit edebilir; ahlak değerlerini benimseyebilir Anne baba çocuğun ilk ve en sık olarak ilişki kurduğu kişiler olduğu için özdeşleşme kaynağı onlardır “ Bu sebeple ailenin eğitimi ve geleneklerine, kendi örf -adetlerine bağlı olması çocuğunda bu doğrultuda yetişmesini sağlayacaktır”
9- Başarılı Öğrenciler Daha Çok Anneye Benziyor
Anne babalarıyla davranış benzerlikleri araştırılan üniversite öğrencileri mizaç ve eğlenme ilgilerinde karşı cinsle olan ebeveynle daha çok benzerlik göstermişlerdir %40 dan fazla erkek çocuk anneleriyle, aynı oranda kız çocuk da babalarıyla benzerlik göstermişlerdir
Başarılı
Öğrencilerde
Başarısız
Öğrencilerde
Benzeyen Özellikler
Mizaç
Eğlenme ilgileri
Mizaç
Eğlenme ilgileri
Sadece babaya
% 25
% 27
% 29
% 31
Her iki ebeveyne
% 19
% 31
% 33
% 25
Sadece anneye
% 52
% 32
% 35
% 33
Hiçbir ebeveyne
% 3
% 8
% 3
% 10
Doğrusu bilinmeyen
% 1
% 2
% -
% 1
TOPLAM
% 100
% 100
% 100
% 100
Tablo - 3
10- Değer Ölçüleri Ve Tutumlarda Da Tutarlılık Var
Danimarka ve Amerika’da yapılan bir araştırmada, anne ve ergen tutumları arasında büyük bir benzerlik olduğu göze çarpmıştır Her iki ülkede de ergenlerle annelere yöneltilen, “Başarılı olmak ve hayatta ilerleyebilmek için ne gerekir?” sorusuna aşağıdaki cevaplar alınmıştır
İki ülke arasındaki farklılıklar anne - çocuk farklılığından daha önemlidir Amerikalılar çok çalışmayı, Danimarkalılar ise hoş bir kişilik ve başkalarıyla beraber olma yeteneğini başarı için birinci planda görmüşlerdir
Cevaplar
Birleşik Devletlerde
Danimarka’da
Ergenler
Anneler
Ergenler
Anneler
Çok çalışmak
% 52
% 56
% 13
% 9
Hoş bir kişiliği olmak
% 22
% 17
% 43
% 50
Gerekli kişiyi tanımak
% 4
% 2
%12
% 10
Para biriktirmek
% 1
% 2
% 5
% 3
Yüksek öğrenim
%18
% 22
%23
% 27
Özel yetenek
% 3
% 1
% 4
% 1
TOPLAM
% 100
% 100
% 100
% 100
Tablo - 4
11- Yaşıt Grupların Etkisi Ne Zaman Güçlü Olur
Yaşıt gruplarının en etkili olduğu durumlar, aile ile eksikliği ve doyurucu olmayan bir ilişki söz konusu olduğu hallerdir Özdeşleşme sorunları ergenlik dönemiyle bitmez Otuz yaşına gelip nasıl olmak istediğine, hayattan neler beklediğine karar vermemiş kişi pek çoktur
12- Liderlik Başarılı Öğrencilerin Kişilik Özelliği
Kişiliğin liderlik özellikleri de başarıyla yakından ilgisi görülen bir olgudur- Öğrencinin arkadaşlarını etkileme gücü var mıdır?
- Yoksa sınıfta çok sessiz olarak bir yer işgal eden biri midir?
- Arkadaşlarının onu lider seçme fikrini ve onayını alma dereceleri nedir?
- Okuldaki çeşitli organizasyon ve grup faaliyetlerine katılma oranları nedir*
Liderlik özelliklerinin ortaya koyan bu sorulara göre başarısız öğrenciler klikler ve mahalle arkadaşlarını, başarılı öğrenciler ise okuldaki kulüpler ve organizasyonları tercih etmekte, okul faaliyetlerindeki liderlik görevlerini de çoğunlukla başarılı öğrencilerin üstlendiği görülür Liderlik için çoğunlukla başarılı öğrenciler grubunda yer alan öğrenciler seçilmektedir Lider olmak, kişileri yönetmek, fazla şeyler ummak gibi özelliklerde başarısız öğrencilerin değil, başarılı öğrencilerin beklentileri arasındadır[*][*]Kişilik Ve Davranışlar Temelde Aile Tutumlarına Göre Biçimleniyor
Kişilik özelliklerinin başarı ve başarısızlıkla ilgisi araştırılırken ilk akla gelen, bu niteliklerin oluşup biçimlenmesinde ana babanın ne ölçüde rolü olduğudur
Kendilerine uygulanan disiplin çeşidinin otoriter, demokratik ve gevşek türden hangisine uyduğunu ve disiplin türü için düşüncelerini sorduğumuz öğrencilerin büyük çoğunluğu, kendilerine uygulanan disiplinin otoriter olduğunu, ancak demokratik şekli tercih ettiklerini söylemişlerdir
Uygulanan disiplin türü
Başarılı öğrenciler
Başarısız öğrenciler
TOPLAM
Otoriter
% 40
% 51
% 91
Demokratik
% 47
% 18
% 65
Gevşek
% 13
% 31
% 44
TOPLAM
%100
% 100
Tablo - 5
14- Başarılı Ve Başarısız Öğrencilerin Zeka Faktörü Bakımından
20 Yıl Sonraki Görünümleri
Wais
Başarılı Öğrenciler
Başarısız Öğrenciler
Zeka Testi
1970 (144 kişi)
1990 ( 32 kişi)
1970 (144 kişi)
1990 (32 kişi)
Genel Bilgi
Yüksek
% 31
% 44
% 14
% 25
Orta
% 52
% 31
% 67
% 44
Düşük
% 17
% 25
% 26
% 31
Muhakeme
Yüksek
%28
% 47
% 12,5
% 25
Orta
% 55,5
% 28
% 65
% 47
Düşük
% 17
% 22
% 29
% 28
Aritmetik Yetenek
Yüksek
% 29
% 50
% 13
% 31
Orta
% 53,5
% 25
% 62,5
% 37,5
Düşük
% 17
% 25
% 24
% 25
Soyut Düşünce
Yüksek
% 28,5
% 56
% 13
% 50
Orta
% 54
% 25
% 62,5
% 31
Düşük
% 17
% 19
% 24
% 12,5
Bellek
Yüksek
% 29
% 53
% 12,5
% 37,5
Orta
% 55
% 28
% 67
% 25
Düşük
% 17
% 19
% 24
% 37,5
Tablo - 7[*][*]Zeka Faktörü Hayat Başarısı İlişkisiHayat Başarısı
Zeka Bölümleri (32 kişi)
Yüksek
Orta
Düşük
Aile Başarısı
% 56
% 12,5
% 31
İş Başarısı
% 59
% 31
% 9
Sosyal Başarı
% 69
% 6
% 6
Tablo - 6
16 - Ne Kadar Ve Nasıl “Sorumluluk” Verelim?
Orta öğretim dönemi ergen için kişiliğinin biçimlendiği bir evredir Kişilik gelişimi için çok gerekli olan sorumluluk duygusunun gelişmesi de bu dönemde son şeklini alır Sorumluluk duygusuyla başarı arasında olumlu bir ilişki olduğu gerçektir Sorumluluğun çeşitli konularda çok iyi gelişmemiş olması, hayata hazır olmayış, gencin kendini bir boşluk içinde hissetmesi gibi duyguları da beraberinde getirmektedir
Anne babanın bu konuda bilinçli davranması yada önemsememesi, ilgisiz kalması, çocuğun bu duygusunu geliştirebilir veya körletebilir Örneğin, çocuğun yaşı için ağır gelebilecek bir sorumluluğun verilmemesi ve zamanından önce sorumluluktan yıldırılmaması gerekir
17 - “Değersizlik” İnancı Güvensizlik Doğurur
Araştırmamızda başarılı öğrenciler grubunda oldukları halde, değersizlik inancı ve güvensizliği bir kişilik özelliği olarak taşıyan öğrencilere de rastlanmıştır Bütün öğrencilerin birbirini tanıdığı bir sınıfta “Eğer lider seçmeniz isteseydi kimi seçerdiniz” sorusuna cevap olarak; kendini değerlendirme puanı yüksek olanların %47 si 1derecede lider, kendini değerlendirme puanı orta olanların % 32 si 2derecede lider, kendini değerlendirme puanı zayıf olanların % 15 i lider olarak seçilmiştir
Kişinin kendini değerlendirme ölçüsünün temeli büyük çapta ailesinin yetiştirme tarzında yatar Bu konunun devamında şu başlıklar yer alıyor- Çocuğunuzun arkadaşlarına göstereceğiniz ilgi, ona değer verdiğinizi gösterir
- Cezalandırma bile bir ilgidir
- Kişiliğin değişimine yol açan koşullar
- Ana baba beklentileri: Ölçüsüz verme isteğinin faturası
18 - Başarı Güdüsünü Yaratan Ya Da Engelleyen Etkenler
Bir ZEN ustası yanında öğrencileriyle birlikte gezinirken, tilkiden kaçan bir tavşanı gösterir ve şöyle der: “Eski bir hikayeye göre, tavşanlar tilkilerden daha hızlı koşarlar”
“Hayır” diye itiraz eder bir öğrenci”Tilkiler daha hızlı koşarlar”
“Ama tavşan tilkiden kurtulacak “ der bu kez usta
“Bundan nasıl bu kadar emin olabiliyorsunuz?” diye sorar öğrenci
“Çünkü tilki sabah kahvaltısı için, tavşan ise canı için koşuyor “ diye cevap verir ustası
Birçok psikolog, güdülenmeyi(motivasyonu) davranışı harekete geçiren ve ona yön veren olgu olarak niteler Başarı güdüsünün gelişmesinde, toplumsal çevrenin rolü birçok yazarca anlatılmıştır Başarı güdüsünün gücü önce kişinin genel enerji düzeyine bağlıdır İkincisi, kültürel etkiler, okul eğitimi ve başarı konusundaki aile değerleriyle ilgidir Üçüncüsü, bireyde bağımsızlığı, kendine güveni, kusursuz olma isteğini geliştirecek çocuk eğitimidir
Bu konunun devamında şu başlıklar işlenmektedir- Ailenin ilgi yada ilgisizliği, ödüllendirme - cezalandırma
- İhmal edilen çocuğun savunma silahı yoktur
- Anne babanın davranışlarında tutarlı olmaları
- Anlaşan eşler çocuk eğitimi konusunda da uzlaşıyor ama
- Çocuğunuzdan olabileceğinden daha fazlasını istemeyin
19 - Olumsuz Güdülenme İnadına Başararak Kendini Kanıtlama
Övgü ve yapıcı eleştiriler çocuğun başarı güdüsünü harekete geçirmekte olumlu rol oynarken, kişiliğe yönelen olumsuz eleştiriler, küçümsemeye yatkın olan ifadeler çocukta bunlara karşı tepki oluşturur Kişiliğine yönelmiş olumsuz eleştirilerden rahatsız olan, kendini aptal ve beceriksiz hissetmeye itilen genç, bu değerlendirmeyi gerçek olarak kabul ederse, kendine güvenini, dolayısıyla da girişimde bulunma, deneme cesaretini yitirir Sonuçta olaylardan kaçmak için “eğer denemezsem başarısızlığa uğramam” gibi yanlış bir düşünceye kapılabilir Örneğin, şişman görünüşünden dolayı çeviklik gerektiren bir uğraşta, “ Sen mi yapacaksın?” diye küçümsenen genç, kırgınlık ve öfke duygularını biriktirerek hiçbir sosyal etkinliğe katılma cesaretini gösteremeyebilir
Çocuğunuzu yola getirmek için kullandığınız kırıcı ve olumsuz ifadeler o anda kırgınlık ve öfke yaratırken, ileriye yönelik olarak da öç alma ve kendini kanıtlama şeklinde bir tepki oluşturabilir Böyle bir küçümsemeye karşı bu tür bir meydan okumayla tepki vermek, özsaygıyı koruma çabasından başka bir şey değildir
20- Ana Babaların Ve Diğer Önemli Kişilerin Umut Ve Beklentileri
Araştırmamızda liseli öğrenciler ana babalarının gençliklerinde sahip olamadıkları araba, arkadaşlar, para ve iyi bir eğitim gibi olanaklara çocuklarının sahip olmasını istediklerini belirtmişlerdir Öğrenciler bunların bir kısmını yaparken hoşnutluk duydukları gibi bir kısmının da altında ezilip kalınca aşağılık duygusuna kapılarak varolma yeteneklerini de kullanılamaz hale geldiklerini belirtmişlerdir
Ergenin ilgileri, başarı umma düzeyini iki yönden etkiler: Birincisi, aspirasyonların hangi alanda gelişeceğini belli eder, ikincisi başarı umma düzeyini sınırlar
21- “Amaç Edinme” yi Neler Etkiler
Amaç edinme davranışını etkileyen faktörler şunlardır Kültürel idealler, Aile çeşidi ve zeka faktörü
22- Kendini Gerçekleştirmeye Götüren Davranış Ve Kişilik Özellikleri- Hayatı yoğun bir şekilde ve özümleyerek yaşamak
- Güvenilir yollardan çok yeni bazı şeyleri denemek
- Çoğunluğun, otoritenin ve geleneğin sesinden çok, deneyimlerini geliştirmek için kendi duygularını dinlemek
- Dürüst olmak, oyun oynamaktan ve yapmacıktan kaçınmak
- Düşünceleri çoğunluğa uymadığı zaman sevilmemeye hazır olmak
- Sorumluluk alabilmek; ne yapmaya karar verirse üzerinde fazla çalışmak
- Savunma silahlarını tanımaya çalışmak ve onları bırakabilecek güçte olmak
- Gerçeği olduğu gibi algılamak
- Kendilerini ve başkalarını oldukları gibi kabul etmek
- Düşünce ve davranışlarında içten olmak
- Kendine yönelik olmaktan çok, soruna yönelik olmak
- İyi bir mizah anlayışı olmak
- İleri derecede yaratıcılığı olmak
- İnsanlığın yararıyla ilgili olmak
- Temel yaşam deneyimlerini değerlendirebilecek güçte olmak
- Birçok kişi yerine birkaç kişiyle doyurucu ilişkiler kurmak
- Hayata tarafsız açıdan bakmak
23- Ailenin Sosyo - Ekonomik Durumu Öğrencinin Başarısını Nasıl Etkiliyor?
Öğrencinin sosyo - ekonomik durumu incelenirken, ailenin gelir düzeyi, anne babanın öğrenim ve meslek durumları, oturdukları evin bulunduğu yer, içinde kaç kişi yaşadığı gibi değişkenler, geniş anlamıyla “sosyal sınıf” ı belirlemektedirler Toplum içinde sosyal sınıf farkları olmadığı kuramsal olarak ifade ediliyorsa da, kişinin ait olduğu sosyal sınıf, kişiye sağladığı kolaylıklar ya da engellemelerle çok çeşitli biçimlerde varlığını göstermektedir
Bu bölünde yazar konuyu anket sonuçlarıyla da ele alarak yorumluyor Devamında şu başlıklar bulunuyor- Sosyal sınıfları yaratan, çocukların öğrenme ortamlarının farklılığıdır
- Kültürel yoksulluk zeka yetersizliğini andırıyor
- Sosyal durumu neler belirliyor: a-Oturulan evin yerleştiği bölge b- Aile reisinin iş konumu c- Aile reisinin okulda tamamladığı yılların sayısı
- Çalışan anneler iyi örnek oluyor
Annenin sabahtan akşama kadar çocuğun yanında olması değil, verilen eğitimin kalitesi önemlidir Yalnızca ev kadınlığı ve anne rolüyle yetinmek durumunda olan, hayattan bezmiş kadınlar, çocuklarına düşüncesiz ve ilgisiz davranmaya daha yatkındırlar- Babanızın işini kaybetmesi yada sınıfta kalmanız sizi nasıl etkiler?
- Aileler gelir düzeylerini nasıl değerlendiriyorlar
Başarılı Ve Başarısız Öğrencilerin Ailelerinin Öğrenim Düzeyleri 144 Kişi
Öğrenim Düzeyi
Başarılı Öğrencilerin
Başarısız Öğrencilerin
Anneleri
Babaları
Anneleri
Babaları
1- Hiç okula gitmemiş% 4 % 1,5% 2% 2 2- İlkokula gitmiş% 10,5% 4% 14% 73- İlkokulu bitirmiş% 14% 14,5% 26% 284- Ortaokul, enstitü ve ya sanat okuluna gitmiş% 17% 7% 14,5% 95- Ortaokul veya dengini bitirmiş% 13% 10,5% 16% 146- Lise veya dengine devam etmiş% 12% 8% 16% 147- Lise veya dengini bitirmiş% 13% 17% 3,5% 138- Üniversite veya yüksek okula devam etmiş% 3,5% 8% 5% 1,59- Üniversite veya yüksek okul bitirmiş% 12,5% 26% 3% 1210-Üniversite sonrası eğitim görmüş% --% 3% --% --
Tablo - 8
24- Okul Ve Öğretmen Başarısı Da Başarılı Öğrencilerinin Sayısıyla Ölçülür
Okul faktörü, öğretmenin tutumu ve kişiliğiyle ilgili olarak hem öğrenci, hem de öğretmene aynı soruları değişik biçimlerde sorarak her iki tarafın da görüş açısını değerlendirmeye ve eğitim sisteminin okul başarısı üzerindeki rolünü saptamaya çalıştık
25- Eğitim: Kişiyi Bilinçli Etkileme
Çok geniş bir kapsamı olan bu konuyu kişiye yapılan bilinçli bir etkileme olarak kabul edersek, bu etkilemenin amaçlarını da değişik şekillerde açıklayabiliriz Şöyle ki:- Kişide varolan yeteneklerin son sınırına kadar geliştirilmesine çalışmak
- Kişinin, toplumun ihtiyaç ve koşullarına uygun bir biçimde etkilenmesi
- Kişinin hayattan en iyi şekilde yararlanmasını sağlamak (bu amaç, bir başka deyişle, kişinin geçimini sağlamak şeklinde de ifade edilebilmektedir)
- Demokrasinin gereklerini yerine getirecek vatandaşlar yetiştirmek, yani kişinin kendisinin ve başkalarının hak ve özgürlüklerine saygılı olma yeteneklerini geliştirmek
- Geçmiş ve geleceğin değerlerini birbirlerine olumlu bir şekilde bağlayarak toplum için daha ileri bir gelişmeyi sağlamak
26- Herkesin Eşit Başarı Olanağına Sahip Olduğunu Söylemek Daha Büyük Eşitsizlikler Doğurur
Türkiye de eğitim eşitliğinin hukuki yönden teminat altına alınmasına rağmen, ekonomik, coğrafi, sosyal ve politik etkenler eğitimde eşitsizliği doğurmaktadır Bu etkenlerin meydana getirdiği eşitsizlik yaygın bir ayırıma neden olmaktadır Ailelerinin ekonomik durumlarından dolayı zorunlu eğitimi bile tamamlayamayan öğrenciler vardır
Konunun devamında şu başlıklar işlenmektedir- Öğrenciler bireysel farklılıklara göre eğitim istiyor
- Disiplinin amacı özdenetimi geliştirmek olmalıdır: İyi bir disiplin, öğrencinin bağımsız bir şekilde, öğretmenin ve okul idaresinin denetimine gereksinim duymaksızın, kendi kendisini yönetmesini amaçlamalıdır
- Okul disiplininde rol oynayan etkenler: a-Çevreye bağlı etkenler b- Öğretmene bağlı etkenler c- Öğrencilerin kişiliğine bağlı etkenler
27- Öğrencilere Göre “İyi Öğretmen”İn Nitelikleri
Birleşik Amerika da bir öğretmenin sınıfından beğenilmesini sağlayan kişilik çizgilerini belirlemek üzere yapılan bir araştırmaya göre, öğrencilerce en çok vurgulanan 12 nitelik şöyledir:[*][*]İşbirliğine dayanan demokratik tavır[*]Her çocuk için sevecen ve saygılı olma[*]Sabır[*]Geniş ilgiler[*]Hareket ve görünüş[*]Doğruluk ve taraf tutmamak[*]Esprili olmak[*]Tam itidal ve metanet[*]Öğrencilerin sorunlarına ilgi duymak[*]Esneklik[*]Cesaret verme ve takdir etme konusunda iyi niyet[*]Özel bir konuyu öğretmede olağanüstü başarıDeğişik ülkelerde yapılan araştırmalara göre saptanan bu özelliklerle, bizim araştırmamızdaki öğrencilere göre “iyi öğretmen” özelliklerinin nasıl bir paralellik gösterdiğini görmek için sorulan sorulara verilen yanıtlar şöyledir:[*][*]Öğretmenin sınıfta her öğrenciye eşit davranması[*]Öğrenci dersini çalışamadığı ve sözlü sınavlarda başarısız olduğu zaman öğretmenin sert eleştiriler yapmaması, hakaret edici sözler söylememesi[*]Sınıfta öğretmenin çok otoriter davranarak rahatsız edici bir sükunet istememesi; normal hareket ve konuşma serbestliği tanıması[*]Kendi sorunları ve sıkıntıları olduğu zaman sınıfa haşin davranmaması[*]Dersleri soyut olmaktan çıkarıp güncel örnekler vermesi, çevre kaynaklarından ve örneklerinden yararlanarak daha cazip hale getirmesi[*]Derste bir davranışı beğenmediği öğrenciyi sınıf önünde küçültmeden, hesap sormadan, yalnız olarak karşısına alıp onu tanımaya, davranışının nedenlerini anlamaya çalışması[*]Sınıfta keyifsiz veya huzursuz olan öğrencileri fark ederek onları psikolojik dünyalarıyla da tanımaya çaba göstermesi[*]Sınıfta bazı öğretmenlerin disiplin kuruluna gönderebilecekleri olayları öğretmenin kendi olanaklarıyla aydınlatmaya çalışarak, öğrencileri maddi cezalardan koruması ve istenilmeyen davranışlarını düzeltmelerine yardımcı olması[*]Sınıfta şakacı mizacıyla esprili bir hava yaratması, ciddi dersin içine ilginç örnekler ekleyerek öğrencilerin dikkatlerinin dağılmasını önlemesi
|