Okul Başarısından Hayat Başarısına

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Bu konuların devamı şu başlıklar altında işlenip değerlendiriliyor:

Öğretmen - Öğrenci ilişkileri neden çok önemli?
Öğretmen ne tür öğrencilere yardımcı oluyor? 1- Başarılı bir öğrenci ise 2- Zeki bir çocuk tembelse 3- Öğrenci yardım isterse
İletişim aksaklığının öğretmene bağlı nedenleri:

[*][*]Öğretmenin kişisel sorunları [*]Öğrenciyi yetiştirmek için gerekli psikolojik yatırımları yapamaması [*]Ekonomik sorunlar

Öğretmenin kişilik yapısının öğrenci - öğretmen ilişkilerindeki rolü: Bu kişilik oluşumunda da, kuşkusuz öğretmenin şikayet konusu ettiği sosyo - ekonomik nedenlerin yanı sıra, kalıtım ve çok çevresel etkenlerle şekil kazanmış psikolojik yapısının büyük payı vardır
“Evde kendimi huzursuz hissediyorum”: Başarısız öğrenciler kendi başarısızlık nedenlerini incelerken hiçbiri “yeteneğim olmadığı için başarısızım” yanıtını vermemiştir Başarısız öğrencilerin büyük çoğunluğu başarısızlıkta aile etkenini birinci plana almışlardır Aile konusu içinde önem sırasına göre belirttikleri nedenler şöyledir:
Anne babanın sinirli mizaçları yüzünden evde huzurlu bir hava olmaması
Anne baba arasındaki anlaşmazlığın sık sık sert ve kırıcı tartışmalarla ortaya konması
Babanın içkiye düşkünlüğü
Anne babanın anlayışsız davranması
Anne babanın yaşlı oluşu
Kardeş geçimsizliği
Maddi yönden güvensizlik hissetmeleri
“Duygusal sorunlarım yüzünden aklımı derslerime veremiyorum”: Başarısız öğrencilerin 2 derecede başarısızlık nedeni olarak ortaya koydukları duygusal etkenler şunlardır:
Kötümserlik
Bir şeye üzülünce dikkatini çalışması gereken konu üzerine toplayamama
Fazla hassas olmak
Erkek arkadaşı yüzünden üzülmek
“Öğretmenim benimle ilgilenmiyor, sosyal etkinlik olanaklarım yok”: Başarısızlık nedenleri arasında 3 sırayı alan okula ilişkin etkenleri, öğrenciler öğretmenin ilgisizliği, yeterli sayıda derse kalkamamak, evlerinden okula bazı arkadaşları özel olarak tutulan otomobilleriyle gelirken kalabalık otobüslerle gelmenin çok yorucu olduğu şeklinde sıralamışlardır
“Disiplinli çalışmayı bilmiyorlar, sınıflar çok kalabalık, tek tek ilgilenemiyorum”: Öğretmenlerin büyük çoğunluğu öğrencilerin başarısızlık nedeni olarak çalışma alışkanlığının henüz kazanılmamasını ya da disiplinli bir şekilde çalışılmamasını göstermişler ki, bunda çok büyük bir gerçek payı vardır Bu sonuçları yaptığımız anketle de gözledik
Sebep ne olursa olsun okul psikoloğunun yardımı gerek: Öğretmen, öğrenci ve anne babanın önem derecesine göre sıraladıkları etkenler ne kadar değişik olursa olsun, hepsinin üzerinde ayrı ayrı durmak ve öğrencinin yetenekleriyle en iyi verimi sağlayacak yolu aramak, öğrenciyi başarıya itecektir
Rehberlik hizmeti öğrenciye tanıtılmalı

28- Meslek Seçiminde Son Sözü ” Bireysellik ” Söylemeli

Aile meslek seçiminde çocuğu yönlendirmeli fakat kararı kendisine bırakmalıdır Kendi hayalindeki mesleği çocuğa dayatmamalıdır Meslekleri tanıtarak ona yol göstermelidir
Meslek seçiminde çocuklarının istek ve tercihleri konusunda ailenin vurdumduymazlığı, genellikle başarısız öğrencilerde çok belirgindir Aileler genelde çocuğa meslek seçimi konusunda kendi hayalindeki meslek konusunda dayatma uygulamaktadırlar
Meslek seçiminde ana babanın soruna yönelik tutumu, önceden karar vererek açıklama yapmak değil, çocuklarıyla birlikte çözüm yollarını araştırması, en doğruyu birlikte bulma çabası olmalıdır
29- Stres, İnsanın Dünyaya Bakış Açısından Kaynaklanır
Stres, bedensel ve ruhsal olarak bizi zorlayan tehditler karşısında yeni bir uyum yapma çabasına girmemizdir Kişiye stres duyuran şeyler dış koşullardan kaynaklandığı gibi, insanın olaylara bakış açısından da kaynaklanabilir Stres, yaşamın ve insanın yapısında olan bir şeydir Yaşantıyı üzücü olaylardan soyutlayarak, hep mutlu, neşeli, olumlu olaylarla dolu düşünmek mümkün değildir Yaşadığımız sürece stres yaratan olaylar hep varolacaktır

Konu başlıkları:

“Önemli olan, sizin hayattan bekledikleriniz değil, hayatın sizden bekledikleridir”: Yazar bu bölümde 1972 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından İngiltere ye gönderildiğinde vizesinin bitimine yakın başından geçen anısını anlatıyor Sonu şöyle Polonya‘lı arkadaşı anlatıyor Toplama kamplarında ağabeyim ölüme mahkum edilmişti15 gün içinde infaz edilecekti Ümitsiz bir şekilde her şeyden elini çektiği bir sırada arkadaşı ona ısrarla şöyle der: “ Hayatta her şeyini kaybetmişsin, başka neyi kaybedecek olabilirsin Beklediğin her şey kaybolabilir Ama önemli olan senin hayattan beklediklerin değildir ki Hayatın senden bekledikleridir” “ Ben ölüyorum, hayat benden ne bekleyebilir “ diye sormuş ağabeyim Arkadaşı ısrar etmiş Her şeyi kaybettiğin zaman bile geride iyi bir iş bırakabilirsin Sen potansiyeli, yaratıcılığı olan zeki bir kişisin Şanssızlığın seni her şeyini kaybetme noktasına getirmiş olabilir Ama kaybetmediğin yeteneklerinle bir şeyler bırakabilirsin yakınlarına”

Ağabeyi bu sözlerden sonra bu kadar kısa bir süre içinde daha önce başlayıp da yarım bıraktığı kitabı yazmış ve ölümünden sonra kardeşi “Yağa’ya verilmek üzere, kitabı şu ithaf cümlesiyle bırakmış” Önemli olan, sizin hayattan bekledikleriniz değildir Hayatın sizden bekledikleridir Ben hayatın benden beklediklerini bu kitabımla verebildim mi acaba?”

Belli bir düzeyde stres başarının itici gücüdür: Belli bir oranda stres yaşamın tek düzenliğinden kurtarabilmek için gereklidir Aşırı çalışmak, aşırı stres ortamı içinde olmak kadar, amaçsız olmak ve stres yaratan hiçbir uyarıcının bulunmaması da insanı bir boşluk duygusuna iter Bu nedenle stresten uzak kalmayı değil, onunla birlikte, ancak daha az etkilenerek yaşamayı öğrenmek gerekir Her insanın kendi kapasitesine göre fazla yüklenmeden taşıyabileceği bir stres değeri vardır
Kimler strese dayanıklı ?
Stresle başa çıkanların kişilik özellikleri
Stresle başa çıkma yöntemleri

[*][*]Sorunlarınıza büyüteçle bakın [*]Kendinize acımayın [*]Sorunu önemsizleştirmeye çalışın [*]Sorunu parçalara bölün [*]Sevilen ve seven kişi olmaya çabalayın [*]İlgilerinizi genişletin [*]Kendinize vakit ayırın [*]Başkalarına danışmaktan ve yardım istemekten kaçınmayın [*]Kendinize bir meşguliyet bulun [*]Olayları kabullenin [*]Yaşamda kayıplar: Her yaşamda yanlış şeylerle karşılaşılır [*]Eleştirilere açık olun [*]Küçük, unutabileceğiniz şeylerin sizi rahatsız etmesine izin vermeyin [*]Kin gütmeyin [*]Birileriyle konuşun [*]Yalnızlık: Mümkün olduğu kadar yalnızlıktan uzak kalın [*]Sinirliliğinizi yenin [*]Kederleriniz geçecektir [*]Uykusuzlukla mücadele

Kaygı kişilik özelliği midir?
Rekabetçi kaygı: Başkası kadar başarılı olamama korkusu
Kaygı, gelişme karşılığı yapılan ufak ödemelerdir
Kaygı ruhsal sağlığınızı bozarsa başarınızı sürdüremezsiniz: Bu bölümde ruhsal sağlığın bozulmaya başlayıp başlamadığını kontrol edebilen fiziksel ve psikolojik işaretlerden oluşan test yayınlanmış
Korkularla iyi geçinin
Kendimizi ele vermekten neden korkarız: İnsanlar neden maskeye başvururlar? Çünkü yaşadığımız çevrede beğenilmek, sosyal itibarımızı kaybetmemek için olduğumuz gibi değil, olmamız gerektiği gibi görünerek başkalarının bizi kabul edeceği bir kalıba girmeye çalışırız
“Temel kaygı” nasıl gelişir?
Belirsizlik kaygısı:Test sonuçları başarılı öğrencilerdeki kaygı düzeyinin, başarısız öğrencilerden daha yüksek olduğunu göstermektedir
Gelecek kaygısı: Yani öğrenciler aile yaşamlarındaki aksaklıkları, gelecekte de yaşayacakları korkular olarak görmektedirler
Kaygı zeka ilişkisi: Zeka düzeyleriyle dün, bugün ve geleceğe ait kaygılar arasındaki ilişki incelendiğinde, yüksek zeka düzeyinde olan öğrencilerin yaşamlarında kaygı duyuran olayların çokluğu ve aile iletişimi yetersizliği görülse bile, bu olumsuzluklar zekayla yenilmekte, geçmişte yaşanan korkular geleceğe pek yönelememektedir Ancak ortalama zeka özellikleriyle düşük zeka özellikleri, geçmişte yaşanan kaygıları, daha büyük bir yoğunlukla geleceğe yöneltmektedir
Başarının yolu kaygının yok edildiği duyarsız bir dünyadan geçmez

30- Psikolojik Savunmamızı Kişisel Özelliklerimize Ve Kültürel Etkenlere Göre Seçeriz

Günlük hayatın getirdiği sorunların ciddi psikolojik rahatsızlıklara yol açmaması için birey bazı çıkar yolları bulmak zorundadır Gerilime dayanma yeteneği kişiden kişiye değişir Ama herkesin kendine göre bir sınırı vardır Bu farkı oluşturan şey, şu üç sorudur [*][*]Tehlikeye giren nedir? B- Tehlikenin kaynağı nedir? C- Tehlikeye karşı çaresiz olmaya ne sebep olur?Bu üç sorunun cevabını vermek, savunma mekanizmaları arasındaki farka ışık tutar

Konunun içerdiği alt başlıklar:

Olumsuz da olsa yaşamamız gereken duygu ve deneyimler vardır
Düşle gerçeklik arasındaki o tehlikeli sınır
Yok saymak ve karşı saldırı çözüm amacını saptırır
Kendinizi haklı görmek çok önemli bir ihtiyaçtır
Neden inkar ederiz?
Eksikliği başka araç yada yollarla giderme:Yerine koyma bir çeşit kaydırmadır Asıl amacın yerine bir başka amaç konularak dürtü boşalması sağlanır Çok kızdığı zaman hırsını gideremeyen bir kişinin yumruklarını sıkması, tırnaklarını yemesi ya da karşısındakine vurmayıp masayı yumruklaması böyle bir boşalmaya örnektir
Kendini ya da başkalarını suçlama
Çocukluğumuza sığınma
İlkellikten uygarlığa yönelmenin bir nedeni de

[*][*]İnsan İlişkilerinde Başarının Anahtarı:İletişim

İletişimin üç kuralı: Duygudaşlık, saydamlık ve etkin dinleme

Duygudaşlık başkalarının duygularını anlama yeteneğidir Ana baba çocuğun

sorunlarıyla ilgilenirken kendilerini onun yerine koyabilmeye çalışmalıdırlar Onun yaşı ve durumunda neler hissedilebileceğini anlamaya çaba göstermeleridir Ana baba çocuklarının özel dünyasını kendi dünyalarıymış gibi algılayabildiğinde, iki taraf arasında iletişim daha rahat kurulabilir

Neden “ben “ dilinde mesaj göndermek ?
Savunucu iletişim ne zaman artar?
Kendinizle ne ölçüde barışıksınız?: Bu bölümde yayınlanan 30 soruluk teste verdiniz cevapları değerlendirerek kendi kendinizle ne ölçüde iyi ilişkiler içinde olduğunuzu saptayabilirsiniz
Aile iletişiminde paylaşılmış deneyimlerin olumlu rolü büyük: Yaptığımız inceleme de iyi bir iletişim sağlanabilen evden gelen öğrencilerin kişisel ve sosyal uyumları daha kolay olmakta, bu olumlu niteliklerde başarıyı doğrudan etkilemektedir Aileleri ile iyi bir iletişim kuramadıklarını söyleyen öğrenciler ; başarılı öğrencilerde % 35, başarısız öğrencilerde

% 72 olarak saptanmıştır Bu bölümde iletişimi engelleyen nedenler üzerinde duruluyor

Ergenlikte mutluluk kendi kendini kabul etmeyle eşanlamlı
Ana babayla arkadaşlık

SORULAR

Başarılı Öğrenciler=144 kişi
Başarısız Öğrenciler=144 kişi

Evet

Hayır
Bazen
Evet
Hayır
Bazen

Anne babanızla aranızda arkadaşlık varmıdır? % 59

% 28
% 13
% 31
% 51
% 17

Anne babanızla her türlü konuyu tartışamamaktan şikayetçimisiniz? % 50

% 28,5
% 21,5
% 48
% 31,5
% 17

Tablo - 9
32- Duygusal Olgunluk, Hoşgörü ve Çatışmaları Başarıyla Çözmek

Yaşamın anlamı, sağlıklı düşünen herkes için mutlu olabilmektir Mutluluk ise bireyin çevresiyle kurduğu ilişkilerin başarılı olmasına bağlıdır

Davranışlarınızı yönetin, yoksa onlar sizi yönetir Çin Ata sözü
Heyecanlarınızı kontrol etmek öğrenilmiş bir davranıştır: Olaylar karşısındaki kişinin vereceği tepkiler anlatılıyor Çözümler gösteriliyor
Yıkıcılıktan yapıcılığa: Tartışma ve kavgalardaki davranış bozuklukları anlatılıyor İkili ilişkileri yıkıcı davranışların nasıl yapıcı hale dönüştürülebileceği açıklanıyor
Çatışmayı çözme biçimini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim: Bu bölümde yıkıcı olaylar karşısında kişilerin yaptıkları ve olması gereken davranışlardan bahsediliyor Yazar sorularıyla okuyucunun olaylar karşısındaki tavrını değerlendirmesini sağlıyor
Kişiliği değil davranışı değerlendirin Bu bölümde kişilerin değerlendirilmesinde yapıcı kıstaslar örneklerle açıklanmış
Çatışmayı başarıyla çözmek iyi ve yapıcı yönlendirmeye bağlıdır: Kişiler davranış, duygu ve düşüncelerinde birbirlerine ters düştüklerinde ya da karasızlık durumunda kaldıklarında genellikle iki olasılık vardır Ya bu durumdan zarar görmeden sıyrılabilmek için yapıcı bir yaklaşımla çözüm arayacaklar yada iletişimi zayıflatıp kopararak büsbütün çıkmaza gireceklerdir Çatışma konusunda yapılan birçok çalışma iyi yönlendirilen çatışmaların kişiyi başarılı bir çözüme götürdüğünü göstermiştir
Çatışma insana neler kazandırır?: Çatışmanın sadece olumsuz değil olumlu yanlarını da düşünmek gerekir Şöyle ki:
Dozu ayarlanmış bir baskı, üretimi harekete geçirir
Mücadele koruyucu görev yapabilir
Mücadele bir beraberlik duygusu oluşturabilir
Mücadele görüş açımızın gelişmesini sağlar
Mücadeleyi yaşamak kendimiz hakkında bilgi edinmemizi ve güçlükler karşısında başkalarıyla sürekli etkileşim içinde olmamızı sağlar
Çatışmayı çözmek ne zaman güçleşir?
Güç sadece “ güçlü “ kişilerin tekelinde değildir
Çatışmayı çözme biçimleri
Karşımızdaki kişilere nasıl davranacağımızı iyi öğrenelim
Mücadele sırasında gösterilen herhangi bir tepkiyi ya da söylenen bir sözü şahsınıza karşı yapılmış olarak yorumlamayın
İyi bir dinleyici olun
Karşınızdakileri şaşırtmayın

Mücadelede iletişim biçimini ağırlık, anlaşma ve pazarlık olarak üç ana temele bağlayabiliriz

Basit ama etkili:

İşte size başarılı çözüm için akılda tutulması gereken birkaç nokta:

Bir şeyin yarısını elde etmek hiç yoktan iyidir
Birisi saldırdığında yol değiştirin
Sen bana yardımcı olursan, bende sana yardım ederim
Konunun derinliğine indikçe, gerçeği daha kolay elde edebilirsiniz
İyi sözler iyi yollar açar
Başkalarının sizin gibi düşünmelerini sağlayamazsınız; ancak başkalarının düşündüklerinizi yapmalarını sağlayabilirsiniz
Olasılıklar doğru sonuç yaratabilir
Haklılık içeren durumları yansıtabilmek kavgayı önler
Nazik kelimeler daha çok kazanç sağlar
Dilinizi tutun Çok şey kaybetmezsiniz
Ayağınızı basacağınız noktayı iyi seçin
Karşınızdakinin işini bozmaya kalkmayın
Ortak nedenler bulun
Güven çok şey kazandırır
Çocukluk ve aile yaşamındaki olumlu ya da olumsuz deneyimler evliliğe yansıyor
Evlilik yaşamının duygusal yanları iş başarısını etkiliyor
“Güvencede olmak şans değil sizin yarattığınız bir şeydir”
Başarılı evlilik “genelde “ nasıl olur?
Boşanma yeni bir uyum gerektirir
Tek ebeveyn ve çocuk bugün bir aile türü sayılmaktadır
Paylaşılamayan çocuklar ve “tebeşir dairesi”: Tebeşir dairesiyle yazar Pekin mahkemesinde geçen bir olayı anlatıyor Peygamberimiz (SAV) döneminde de aynı olay var Bir çocukla alakalı annesi olduğunu söyleyen iki kadından gerçek olanının bulunması olayı
Ailesi boşanmış çocuklara farklı davranılmamalı
Boşanan kadın hem parasal, hem toplumsal, hem de ruhsal sorunlarla başetmek durumunda
Yaşantıyı suçluluk duygusu yönetmesin
“Cici baba “ davranışı neden zararlı?

33- Her Şey Gibi Başarının da Bir Bedeli Vardır

Günümüzde insanlar hangi sosyal sınıf içinde olursa olsun, bir üstteki sınıfın yaşam biçimlerini, onlarla aynı harcamalar ve tüketim düzeylerine ulaşırlarsa, gerçekleştireceklerine inanıyorlar Ne var ki, böyle büyük bir çalışma çabası içinde kendilerine ayıracak zamanın azlığı yüzünden insan ilişkilerinde başarısızlığa uğrayabiliyorlar Çalışmayla elde edilen teknik kolaylıklar artarken, psikolojik yorgunluk ve gerilimler de kişiyi önlenemez boyutlarda bir yalnızlığa itiyor

Sonuçta, birey gençliğinde derslerin dışında bir hayatın varolduğunu öğrenmemişse, yetişkin yaşamında da işin dışında bir hayat olduğunu genellikle kabul edememektedir 20 yıl sonra kaygı düzeyleriyle başarı alanları arasındaki ilişkiyi araştırdığımız zaman, lise döneminde benlik bütünleşmesini tam yapamadığı ve iç benden gelen sesleri iyi duyamadığı için genel kaygı düzeyi yüksek olan öğrenciler, yetişkin yaşamlarında da aile ve sosyal başarı yönünden düşük puan almışlardır Sözün kısası, okul başarısı çok yüksek olan öğrenci, eğer sosyal yaşamını nasıl değerlendireceğini öğrenmemişse, potansiyel bir işkoliktir

Başarının bedelini hesaplı ödeyin
Düşük gerilimli yaşam biçimini öğrenin: Bu bölümde gerilimli yaşam tarzının özellikleri ve düşük gerilimli yaşam tarzının özellikleri anlatılmaktadır Yazar bu başlıkları madde madde açıklamış
Geçmişte ya da gelecekte yaşamayın
Girişken olun: Girişken olabilmenizin en önemli yardımcılarından biri, girişimde bulunacağınız olayı cesur karşılayabilmektir Bir başka şekilde söylersek, bizi bir şeyleri başarma girişiminden alıkoyan şey korkudur
Ödüllendirici davranışlardan yararlanın, cezalandırıcı olanlardan sakının: İnsan ilişkilerinde ödüllendirici olabilirseniz, kısa bir süre içinde aranılan, sevilen, başarılı bir kişi olabilirsiniz Ödüllendirici ve cezalandırıcı davranışlar bu bölümde sıralanmış
Dar bir amaçta başarılı olmak yerine çok yönlü bir kişi olmaya çalışın

08-20-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Okul Başarısından Hayat Başarısına Bu konuların devamı şu başlıklar altında işlenip değerlendiriliyor: Öğretmen - Öğrenci ilişkileri neden çok önemli? Öğretmen ne tür öğrencilere yardımcı oluyor? 1- Başarılı bir öğrenci ise 2- Zeki bir çocuk tembelse 3- Öğrenci yardım isterse İletişim aksaklığının öğretmene bağlı nedenleri: [][]Öğretmenin kişisel sorunları []Öğrenciyi yetiştirmek için gerekli psikolojik yatırımları yapamaması* []Ekonomik sorunlar* Öğretmenin kişilik yapısının öğrenci - öğretmen ilişkilerindeki rolü: Bu kişilik oluşumunda da, kuşkusuz öğretmenin şikayet konusu ettiği sosyo - ekonomik nedenlerin yanı sıra, kalıtım ve çok çevresel etkenlerle şekil kazanmış psikolojik yapısının büyük payı vardır “Evde kendimi huzursuz hissediyorum”: Başarısız öğrenciler kendi başarısızlık nedenlerini incelerken hiçbiri “yeteneğim olmadığı için başarısızım” yanıtını vermemiştir Başarısız öğrencilerin büyük çoğunluğu başarısızlıkta aile etkenini birinci plana almışlardır Aile konusu içinde önem sırasına göre belirttikleri nedenler şöyledir: Anne babanın sinirli mizaçları yüzünden evde huzurlu bir hava olmaması Anne baba arasındaki anlaşmazlığın sık sık sert ve kırıcı tartışmalarla ortaya konması Babanın içkiye düşkünlüğü Anne babanın anlayışsız davranması Anne babanın yaşlı oluşu Kardeş geçimsizliği Maddi yönden güvensizlik hissetmeleri “Duygusal sorunlarım yüzünden aklımı derslerime veremiyorum”: Başarısız öğrencilerin 2 derecede başarısızlık nedeni olarak ortaya koydukları duygusal etkenler şunlardır: Kötümserlik Bir şeye üzülünce dikkatini çalışması gereken konu üzerine toplayamama Fazla hassas olmak Erkek arkadaşı yüzünden üzülmek “Öğretmenim benimle ilgilenmiyor, sosyal etkinlik olanaklarım yok”: Başarısızlık nedenleri arasında 3 sırayı alan okula ilişkin etkenleri, öğrenciler öğretmenin ilgisizliği, yeterli sayıda derse kalkamamak, evlerinden okula bazı arkadaşları özel olarak tutulan otomobilleriyle gelirken kalabalık otobüslerle gelmenin çok yorucu olduğu şeklinde sıralamışlardır “Disiplinli çalışmayı bilmiyorlar, sınıflar çok kalabalık, tek tek ilgilenemiyorum”: Öğretmenlerin büyük çoğunluğu öğrencilerin başarısızlık nedeni olarak çalışma alışkanlığının henüz kazanılmamasını ya da disiplinli bir şekilde çalışılmamasını göstermişler ki, bunda çok büyük bir gerçek payı vardır Bu sonuçları yaptığımız anketle de gözledik Sebep ne olursa olsun okul psikoloğunun yardımı gerek: Öğretmen, öğrenci ve anne babanın önem derecesine göre sıraladıkları etkenler ne kadar değişik olursa olsun, hepsinin üzerinde ayrı ayrı durmak ve öğrencinin yetenekleriyle en iyi verimi sağlayacak yolu aramak, öğrenciyi başarıya itecektir Rehberlik hizmeti öğrenciye tanıtılmalı 28- Meslek Seçiminde Son Sözü ” Bireysellik ” Söylemeli Aile meslek seçiminde çocuğu yönlendirmeli fakat kararı kendisine bırakmalıdır Kendi hayalindeki mesleği çocuğa dayatmamalıdır Meslekleri tanıtarak ona yol göstermelidir Meslek seçiminde çocuklarının istek ve tercihleri konusunda ailenin vurdumduymazlığı, genellikle başarısız öğrencilerde çok belirgindir Aileler genelde çocuğa meslek seçimi konusunda kendi hayalindeki meslek konusunda dayatma uygulamaktadırlar Meslek seçiminde ana babanın soruna yönelik tutumu, önceden karar vererek açıklama yapmak değil, çocuklarıyla birlikte çözüm yollarını araştırması, en doğruyu birlikte bulma çabası olmalıdır 29- Stres, İnsanın Dünyaya Bakış Açısından Kaynaklanır Stres, bedensel ve ruhsal olarak bizi zorlayan tehditler karşısında yeni bir uyum yapma çabasına girmemizdir Kişiye stres duyuran şeyler dış koşullardan kaynaklandığı gibi, insanın olaylara bakış açısından da kaynaklanabilir Stres, yaşamın ve insanın yapısında olan bir şeydir Yaşantıyı üzücü olaylardan soyutlayarak, hep mutlu, neşeli, olumlu olaylarla dolu düşünmek mümkün değildir Yaşadığımız sürece stres yaratan olaylar hep varolacaktır Konu başlıkları: “Önemli olan, sizin hayattan bekledikleriniz değil, hayatın sizden bekledikleridir”: Yazar bu bölümde 1972 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından İngiltere ye gönderildiğinde vizesinin bitimine yakın başından geçen anısını anlatıyor Sonu şöyle Polonya‘lı arkadaşı anlatıyor Toplama kamplarında ağabeyim ölüme mahkum edilmişti15 gün içinde infaz edilecekti Ümitsiz bir şekilde her şeyden elini çektiği bir sırada arkadaşı ona ısrarla şöyle der: “ Hayatta her şeyini kaybetmişsin, başka neyi kaybedecek olabilirsin Beklediğin her şey kaybolabilir Ama önemli olan senin hayattan beklediklerin değildir ki Hayatın senden bekledikleridir” “ Ben ölüyorum, hayat benden ne bekleyebilir “ diye sormuş ağabeyim Arkadaşı ısrar etmiş Her şeyi kaybettiğin zaman bile geride iyi bir iş bırakabilirsin Sen potansiyeli, yaratıcılığı olan zeki bir kişisin Şanssızlığın seni her şeyini kaybetme noktasına getirmiş olabilir Ama kaybetmediğin yeteneklerinle bir şeyler bırakabilirsin yakınlarına” Ağabeyi bu sözlerden sonra bu kadar kısa bir süre içinde daha önce başlayıp da yarım bıraktığı kitabı yazmış ve ölümünden sonra kardeşi “Yağa’ya verilmek üzere, kitabı şu ithaf cümlesiyle bırakmış” Önemli olan, sizin hayattan bekledikleriniz değildir Hayatın sizden bekledikleridir Ben hayatın benden beklediklerini bu kitabımla verebildim mi acaba?” Belli bir düzeyde stres başarının itici gücüdür: Belli bir oranda stres yaşamın tek düzenliğinden kurtarabilmek için gereklidir Aşırı çalışmak, aşırı stres ortamı içinde olmak kadar, amaçsız olmak ve stres yaratan hiçbir uyarıcının bulunmaması da insanı bir boşluk duygusuna iter Bu nedenle stresten uzak kalmayı değil, onunla birlikte, ancak daha az etkilenerek yaşamayı öğrenmek gerekir Her insanın kendi kapasitesine göre fazla yüklenmeden taşıyabileceği bir stres değeri vardır Kimler strese dayanıklı ? Stresle başa çıkanların kişilik özellikleri Stresle başa çıkma yöntemleri [][]Sorunlarınıza büyüteçle bakın []Kendinize acımayın* []Sorunu önemsizleştirmeye çalışın* []Sorunu parçalara bölün* []Sevilen ve seven kişi olmaya çabalayın* []İlgilerinizi genişletin* []Kendinize vakit ayırın* []Başkalarına danışmaktan ve yardım istemekten kaçınmayın* []Kendinize bir meşguliyet bulun* []Olayları kabullenin* []Yaşamda kayıplar: Her yaşamda yanlış şeylerle karşılaşılır* []Eleştirilere açık olun* []Küçük, unutabileceğiniz şeylerin sizi rahatsız etmesine izin vermeyin* []Kin gütmeyin* []Birileriyle konuşun* []Yalnızlık: Mümkün olduğu kadar yalnızlıktan uzak kalın* []Sinirliliğinizi yenin* []Kederleriniz geçecektir* []Uykusuzlukla mücadele* Kaygı kişilik özelliği midir? Rekabetçi kaygı: Başkası kadar başarılı olamama korkusu Kaygı, gelişme karşılığı yapılan ufak ödemelerdir Kaygı ruhsal sağlığınızı bozarsa başarınızı sürdüremezsiniz: Bu bölümde ruhsal sağlığın bozulmaya başlayıp başlamadığını kontrol edebilen fiziksel ve psikolojik işaretlerden oluşan test yayınlanmış Korkularla iyi geçinin Kendimizi ele vermekten neden korkarız: İnsanlar neden maskeye başvururlar? Çünkü yaşadığımız çevrede beğenilmek, sosyal itibarımızı kaybetmemek için olduğumuz gibi değil, olmamız gerektiği gibi görünerek başkalarının bizi kabul edeceği bir kalıba girmeye çalışırız “Temel kaygı” nasıl gelişir? Belirsizlik kaygısı:Test sonuçları başarılı öğrencilerdeki kaygı düzeyinin, başarısız öğrencilerden daha yüksek olduğunu göstermektedir Gelecek kaygısı: Yani öğrenciler aile yaşamlarındaki aksaklıkları, gelecekte de yaşayacakları korkular olarak görmektedirler Kaygı zeka ilişkisi: Zeka düzeyleriyle dün, bugün ve geleceğe ait kaygılar arasındaki ilişki incelendiğinde, yüksek zeka düzeyinde olan öğrencilerin yaşamlarında kaygı duyuran olayların çokluğu ve aile iletişimi yetersizliği görülse bile, bu olumsuzluklar zekayla yenilmekte, geçmişte yaşanan korkular geleceğe pek yönelememektedir Ancak ortalama zeka özellikleriyle düşük zeka özellikleri, geçmişte yaşanan kaygıları, daha büyük bir yoğunlukla geleceğe yöneltmektedir Başarının yolu kaygının yok edildiği duyarsız bir dünyadan geçmez 30- Psikolojik Savunmamızı Kişisel Özelliklerimize Ve Kültürel Etkenlere Göre Seçeriz Günlük hayatın getirdiği sorunların ciddi psikolojik rahatsızlıklara yol açmaması için birey bazı çıkar yolları bulmak zorundadır Gerilime dayanma yeteneği kişiden kişiye değişir Ama herkesin kendine göre bir sınırı vardır Bu farkı oluşturan şey, şu üç sorudur [][]Tehlikeye giren nedir? B- Tehlikenin kaynağı nedir? C- Tehlikeye karşı çaresiz olmaya ne sebep olur?Bu üç sorunun cevabını vermek, savunma mekanizmaları arasındaki farka ışık tutar Konunun içerdiği alt başlıklar: Olumsuz da olsa yaşamamız gereken duygu ve deneyimler vardır Düşle gerçeklik arasındaki o tehlikeli sınır Yok saymak ve karşı saldırı çözüm amacını saptırır Kendinizi haklı görmek çok önemli bir ihtiyaçtır Neden inkar ederiz? Eksikliği başka araç yada yollarla giderme:Yerine koyma bir çeşit kaydırmadır Asıl amacın yerine bir başka amaç konularak dürtü boşalması sağlanır Çok kızdığı zaman hırsını gideremeyen bir kişinin yumruklarını sıkması, tırnaklarını yemesi ya da karşısındakine vurmayıp masayı yumruklaması böyle bir boşalmaya örnektir Kendini ya da başkalarını suçlama Çocukluğumuza sığınma İlkellikten uygarlığa yönelmenin bir nedeni de [][]İnsan İlişkilerinde Başarının Anahtarı:İletişim İletişimin üç kuralı: Duygudaşlık, saydamlık ve etkin dinleme Duygudaşlık başkalarının duygularını anlama yeteneğidir Ana baba çocuğun sorunlarıyla ilgilenirken kendilerini onun yerine koyabilmeye çalışmalıdırlar Onun yaşı ve durumunda neler hissedilebileceğini anlamaya çaba göstermeleridir Ana baba çocuklarının özel dünyasını kendi dünyalarıymış gibi algılayabildiğinde, iki taraf arasında iletişim daha rahat kurulabilir Neden “ben “ dilinde mesaj göndermek ? Savunucu iletişim ne zaman artar? Kendinizle ne ölçüde barışıksınız?: Bu bölümde yayınlanan 30 soruluk teste verdiniz cevapları değerlendirerek kendi kendinizle ne ölçüde iyi ilişkiler içinde olduğunuzu saptayabilirsiniz Aile iletişiminde paylaşılmış deneyimlerin olumlu rolü büyük: Yaptığımız inceleme de iyi bir iletişim sağlanabilen evden gelen öğrencilerin kişisel ve sosyal uyumları daha kolay olmakta, bu olumlu niteliklerde başarıyı doğrudan etkilemektedir Aileleri ile iyi bir iletişim kuramadıklarını söyleyen öğrenciler ; başarılı öğrencilerde % 35, başarısız öğrencilerde % 72 olarak saptanmıştır Bu bölümde iletişimi engelleyen nedenler üzerinde duruluyor Ergenlikte mutluluk kendi kendini kabul etmeyle eşanlamlı Ana babayla arkadaşlık SORULAR Başarılı Öğrenciler=144 kişi Başarısız Öğrenciler=144 kişi Evet Hayır Bazen Evet Hayır Bazen Anne babanızla aranızda arkadaşlık varmıdır? % 59 % 28 % 13 % 31 % 51 % 17 Anne babanızla her türlü konuyu tartışamamaktan şikayetçimisiniz? % 50 % 28,5 % 21,5 % 48 % 31,5 % 17 Tablo - 9 32- Duygusal Olgunluk, Hoşgörü ve Çatışmaları Başarıyla Çözmek Yaşamın anlamı, sağlıklı düşünen herkes için mutlu olabilmektir Mutluluk ise bireyin çevresiyle kurduğu ilişkilerin başarılı olmasına bağlıdır Davranışlarınızı yönetin, yoksa onlar sizi yönetir Çin Ata sözü Heyecanlarınızı kontrol etmek öğrenilmiş bir davranıştır: Olaylar karşısındaki kişinin vereceği tepkiler anlatılıyor Çözümler gösteriliyor Yıkıcılıktan yapıcılığa: Tartışma ve kavgalardaki davranış bozuklukları anlatılıyor İkili ilişkileri yıkıcı davranışların nasıl yapıcı hale dönüştürülebileceği açıklanıyor Çatışmayı çözme biçimini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim: Bu bölümde yıkıcı olaylar karşısında kişilerin yaptıkları ve olması gereken davranışlardan bahsediliyor Yazar sorularıyla okuyucunun olaylar karşısındaki tavrını değerlendirmesini sağlıyor Kişiliği değil davranışı değerlendirin Bu bölümde kişilerin değerlendirilmesinde yapıcı kıstaslar örneklerle açıklanmış Çatışmayı başarıyla çözmek iyi ve yapıcı yönlendirmeye bağlıdır: Kişiler davranış, duygu ve düşüncelerinde birbirlerine ters düştüklerinde ya da karasızlık durumunda kaldıklarında genellikle iki olasılık vardır Ya bu durumdan zarar görmeden sıyrılabilmek için yapıcı bir yaklaşımla çözüm arayacaklar yada iletişimi zayıflatıp kopararak büsbütün çıkmaza gireceklerdir Çatışma konusunda yapılan birçok çalışma iyi yönlendirilen çatışmaların kişiyi başarılı bir çözüme götürdüğünü göstermiştir Çatışma insana neler kazandırır?: Çatışmanın sadece olumsuz değil olumlu yanlarını da düşünmek gerekir Şöyle ki: Dozu ayarlanmış bir baskı, üretimi harekete geçirir Mücadele koruyucu görev yapabilir Mücadele bir beraberlik duygusu oluşturabilir Mücadele görüş açımızın gelişmesini sağlar Mücadeleyi yaşamak kendimiz hakkında bilgi edinmemizi ve güçlükler karşısında başkalarıyla sürekli etkileşim içinde olmamızı sağlar Çatışmayı çözmek ne zaman güçleşir? Güç sadece “ güçlü “ kişilerin tekelinde değildir Çatışmayı çözme biçimleri Karşımızdaki kişilere nasıl davranacağımızı iyi öğrenelim Mücadele sırasında gösterilen herhangi bir tepkiyi ya da söylenen bir sözü şahsınıza karşı yapılmış olarak yorumlamayın İyi bir dinleyici olun Karşınızdakileri şaşırtmayın Mücadelede iletişim biçimini ağırlık, anlaşma ve pazarlık olarak üç ana temele bağlayabiliriz Basit ama etkili: İşte size başarılı çözüm için akılda tutulması gereken birkaç nokta: Bir şeyin yarısını elde etmek hiç yoktan iyidir Birisi saldırdığında yol değiştirin Sen bana yardımcı olursan, bende sana yardım ederim Konunun derinliğine indikçe, gerçeği daha kolay elde edebilirsiniz İyi sözler iyi yollar açar Başkalarının sizin gibi düşünmelerini sağlayamazsınız; ancak başkalarının düşündüklerinizi yapmalarını sağlayabilirsiniz Olasılıklar doğru sonuç yaratabilir Haklılık içeren durumları yansıtabilmek kavgayı önler Nazik kelimeler daha çok kazanç sağlar Dilinizi tutun Çok şey kaybetmezsiniz Ayağınızı basacağınız noktayı iyi seçin Karşınızdakinin işini bozmaya kalkmayın Ortak nedenler bulun Güven çok şey kazandırır Çocukluk ve aile yaşamındaki olumlu ya da olumsuz deneyimler evliliğe yansıyor Evlilik yaşamının duygusal yanları iş başarısını etkiliyor “Güvencede olmak şans değil sizin yarattığınız bir şeydir” Başarılı evlilik “genelde “ nasıl olur? Boşanma yeni bir uyum gerektirir Tek ebeveyn ve çocuk bugün bir aile türü sayılmaktadır Paylaşılamayan çocuklar ve “tebeşir dairesi”: Tebeşir dairesiyle yazar Pekin mahkemesinde geçen bir olayı anlatıyor Peygamberimiz (SAV) döneminde de aynı olay var Bir çocukla alakalı annesi olduğunu söyleyen iki kadından gerçek olanının bulunması olayı Ailesi boşanmış çocuklara farklı davranılmamalı Boşanan kadın hem parasal, hem toplumsal, hem de ruhsal sorunlarla başetmek durumunda Yaşantıyı suçluluk duygusu yönetmesin “Cici baba “ davranışı neden zararlı? 33- Her Şey Gibi Başarının da Bir Bedeli Vardır Günümüzde insanlar hangi sosyal sınıf içinde olursa olsun, bir üstteki sınıfın yaşam biçimlerini, onlarla aynı harcamalar ve tüketim düzeylerine ulaşırlarsa, gerçekleştireceklerine inanıyorlar Ne var ki, böyle büyük bir çalışma çabası içinde kendilerine ayıracak zamanın azlığı yüzünden insan ilişkilerinde başarısızlığa uğrayabiliyorlar Çalışmayla elde edilen teknik kolaylıklar artarken, psikolojik yorgunluk ve gerilimler de kişiyi önlenemez boyutlarda bir yalnızlığa itiyor Sonuçta, birey gençliğinde derslerin dışında bir hayatın varolduğunu öğrenmemişse, yetişkin yaşamında da işin dışında bir hayat olduğunu genellikle kabul edememektedir 20 yıl sonra kaygı düzeyleriyle başarı alanları arasındaki ilişkiyi araştırdığımız zaman, lise döneminde benlik bütünleşmesini tam yapamadığı ve iç benden gelen sesleri iyi duyamadığı için genel kaygı düzeyi yüksek olan öğrenciler, yetişkin yaşamlarında da aile ve sosyal başarı yönünden düşük puan almışlardır Sözün kısası, okul başarısı çok yüksek olan öğrenci, eğer sosyal yaşamını nasıl değerlendireceğini öğrenmemişse, potansiyel bir işkoliktir Başarının bedelini hesaplı ödeyin Düşük gerilimli yaşam biçimini öğrenin: Bu bölümde gerilimli yaşam tarzının özellikleri ve düşük gerilimli yaşam tarzının özellikleri anlatılmaktadır Yazar bu başlıkları madde madde açıklamış Geçmişte ya da gelecekte yaşamayın Girişken olun: Girişken olabilmenizin en önemli yardımcılarından biri, girişimde bulunacağınız olayı cesur karşılayabilmektir Bir başka şekilde söylersek, bizi bir şeyleri başarma girişiminden alıkoyan şey korkudur Ödüllendirici davranışlardan yararlanın, cezalandırıcı olanlardan sakının: İnsan ilişkilerinde ödüllendirici olabilirseniz, kısa bir süre içinde aranılan, sevilen, başarılı bir kişi olabilirsiniz Ödüllendirici ve cezalandırıcı davranışlar bu bölümde sıralanmış Dar bir amaçta başarılı olmak yerine çok yönlü bir kişi olmaya çalışın