Prof. Dr. Sinsi
|
Mısır Tanrıları Kimlerdi ?
Osiris
Ölülerin tanrısı, ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı, kuralkoyucu, koruyucu, ölülerin yargıcı ve ölünün prototipi olmuştur (Ölü tarihte “Osiris” olarak görülürdü) Lahidinin bulunduğu yer, Abidos’ta kültünün oluştuğu yerdir Osiris Nut ve Geb’in ilk çocuğuydu, Set, Nephthys ve İsis’in kardeşiydi, aynı zamanda İsis’in kocasıydı Horus, İsis’ten oğluydu Bir hikayeye göre Nephthys İsis gibi davranmış ve Osiris’i baştan çıkararak Anubis’i doğurmuş Osiris başka erkeklerin dünyasının kuralkoyucusu olmuş ve Ra gökyüzüne kural koymak için dünyayı bıraktığında kardeşi Set Osiris’i öldürdü İsis’in sihiri sayesinde tekrar yaşama döndü İlk ölen yaşayan canlı olduğu için sonraları ölülerin lordu oldu Oğlu Horus onun ölümünün öcünü aldı Set’i yenmişti ve onu Batı Mısır’ın çölüne (Sahra) gönderildi Tüm Mısır tarihi boyunca dualar ve büyüler Osiris’e yöneltilmişti, onu kutsama ve kendisinin kural koyduğu öbür dünyaya girmesi umulmuştu, ama orta krallık süresinde popularitesi arttı 18 Sülale döneminde Mısır’da en çok tapılan tanrı olmuştu Osiris’in popularitesi Mısır tarihinin en son evrelerine kadar dayanmaktadır (sürmüştür) Mısır’ı fetheden Roma imparatorlarında bile hala onun etkisi görülüyormuş Firavun kıyafetlerini giyerek ona tapınaklarda adak adıyorlarmış
Geb (Seb)
Yeryüzünün tanrısı, Shu ve Tefnut’un oğlu Nut’un kardeşi ve kocası, Osiris, Set, İsis ve Nephthys’in babasıdır Kutsal hayvanı ve sembolü kazlardı Genelde yeşil ve siyah tenli olarak gösterilmiştir Yeşil yaşayan canlıların rengi ve siyah ise Nil’in bereketli çamururun rengidir Geb kötülerin ruhlarını tutuklu tutacak ve onları cennede çıkarmayacaktı Diğer geleneklerde yeryüzünün dişi olmasıyla çelişerek Geb’in erkeğe özgü (erkeksi) olmasıyla göze çarpar
Khnum
Koç başlı insan olarak görünürdü Antinoe ve Elefantin’de tapılıyordu Çömlekçi çarkında insanlara şekil veren, yaratıcı tanrılardan biriydi Onun arkadaşları(partnerleri) Heqet, Neith ve Sati’ydi
Khons(Chons)
Teb’in büyük (triad)larının 3 Üyesi (ailesi Amen ve Mut’la) Khons ayın tanrısıydı Onun hakkında en çok bilinen hikaye Thoth’la senet (passage) denen eski bir oyun oynarken ışığının bir kısmına bahse girmiş Thoth kazanmış, ışığının bir kısmını kaybettiği için Khons bir ay boyunca tüm ihtişamını gösterememiş ve batıp tekrar büyümek için beklemesi gerekmiş Karnak’taki çevrili olan tapınak ona adanmıştır
Pharoah
En eski zamanlardan beri Mısır’da firavunlar tanrılar gibi tapılmışlardır: Ra’nın oğlu, Horus’un oğlu, Amen’in oğlu  Bu dönemde ve şehre bağlı olarak isimlendirilmiştir Firavunlara dualar ve adaklar adanması çok nadirdi Firavunun gerçek kültünü destekleyecek kanıt çok az veya yoktur Firavunlar tanrı babaları tarafından seçilmiş ve onlara benzetilmişlerdir
Ptah
Memphis’te tapılıyordu (M Ö 3100) Ptah evrenin yaratıcısı olarak görülmüş Öbür dünyada erkeklerin ruhlarının yerleşeceği vücutları şekillendirir Başka mitlere göre Thoth’un emrine çalışıyordu ve Thoth’un açıklamalarına uygun olarak cennetleri ve dünyayı yaratmaktı Ptah sakallı takke giymiş, mumya gibi sarmalanmış, elleri ambalajdan çıkmış, elinde asa, Ankh ve Djed (denge, istikrar, sağlamlık işareti) tutuyor Çoğunlukla Seker ve Osiris’le birlikte tapılırdı, Ptah-seker-ausar adı altında tapılırdı Sekhmet’in kocası ve Nefertum’un babası (sonra da Imhıtep’in babası) olduğu söylenir
Qebsenuef (Kabexnuf, Qebseneuef)
Horus’un dört oğlundan biri, Qebsenuef mumyalanmış şahin başlı bir adam olarak betimlenmiş Ölülerin bağırsaklarının koruyucusudur ve tanrıça Selket tarafından korunurdu
Qetesh
Suriyeli bir tanrı olduğuna inanılıyor, Qetesh aşkın ve güzelliğin tanrıçasıdır Qetesh güzel çıplak bir kadın olarak, bir aslanın üstünde ayakta durur veya onu sürer durumda, elinde çiçek, ayna veya yılanlarla resmedilmiştir Genelde yuvarlak yüzle gösterilmiştir (Mısır sanat ve geleneklerinde alışılmamış bir durum) Aynı zamanda erkekliğin tanrısı Min’in partneri olarak düşünülüyor
Ra-Horathky (Ra-Hoor-Khuit)
Horizonların Horus’u olan Ra’dır Ra’nın başka bir tanımlaması da onu Horus’la bir tutmaktır Bu ikisi solar gücün göstergesi olarak gösterilmiştir “Ra-Hoor-Khuit”in yazılışı Aleister Crowley tarafından önce Book of Law kitabında popüler edilmiştir
Sekhmet
Dişi aslan tanrıçası, Ptah’ın tanrısı olarak takip edilmiş Ra’nın gözündeki ateşten insanları günahlarından dolayı cezalandıracak olan bir intikam yaratığı olarak yaratılmıştır Sonra da doğrunun barışçıl bir koruyucusu olmuştur Yardımsever Bast ile yakından ilgilidir (bağlantılıdır)
Maat
Çeşitli geleneklere göre Thoth’un karısı Ra’nın kızı olduğu düşünülmüştür Maat’ın adı “gerçek” ve “adalet” hatta “kozmik sıralamayı” ifade eder İngilizce’de net bir söylenişi yoktur Maat’ın konseptiyle bir kişileştirme ve biraz da mitoloji vardır Maat saçında devekuşu tüyü olan uzun boylu bir kadın olarak belirtilmiştir O ölümün kararı için vardı ve tüyü ölünün saf ve dürüst bir hayat yaşamış olup olmadığına karar vermek için ölünün kalbini dengelerdi
Min (Menu, Amsu)
Elinde yıldırım taşıyan Amen’ın bir formu olarak resmedilmiştir (Mısır sanatında yıldırım olarak belirtilmeye çalışılmış) ve ereksiyon halindeki penisiyle resmedilmiştir Tam adı Menu-kamuf-f (Min, Annesinin Boğası) Erkekliğin (güç ve iktidar) tanrısı olarak tapıldı, Ona marul (lahana) hediye edilmiştir(sunulmuştur) ve sonra erkekliği elde etme umuduyla bunlar yenmiştir Kadınlığın (feminenliğin) ve aşkın tanrıçası Qetesh’in kocasıdır
Month (Mentu, Men Thu)
Amen kültünün doğmasından önce Teb’in baş tanrısıydı Şahin başlı adam olarak gösterilir ve Horus’la birleşmiştir Aslında savaş tanrısıdır
Mut (Golden Dawn, Auramooth)
Teb geleneklerinde Amen’in karısı, Mısır dilinde mut “anne” ve ay tanrısı Khons’un annesidir
Nefertum
Ptah ve Sekhmet’in genç oğlu, doğan güneşle bağlantılı olarak zambak çiçekleriyle taçlandırılmıştır veya zambak çiçeğinin üstünde oturtulmuştur olarak resmedilmiştir
Neith (Net; Golden Dawn, Thoum-aesh-neith)
Eski bir savaş tanrıçası, Delta’da tapıldı Bilgelik tanrıçası olarak saygı gösterildi, Yunan mitine göre Athena olarak gösterilmiş daha sonraki inanışlara göre İsis, Nephthys, Selket’in kız kardeşiydi ve ölülerin midesinin tanrısı Duamutef’in koruyucusuydu Timsah tanrı Sobek’in annesiydi
Nekhbet
Yukarı Mısır’ın büyük tanrıçasıdır, ikonu akbaba ve firavunun tacının bir parçasıdır Aşağı Mısır’ın tanrıçası olan Edjo’nun tamamlayıcısıdır
Nephthys (Nebt-het)
Geb ve Nut’un en genç çocuğu, Set’in kardeşi ve karısıdır ve İsis ve Osiris’in kardeşidir Anubis’in annesidir (Set veya Osiris’in oğlu) Set Osiris’i öldürdüğünde onu terketmişti ve İsis’e Horus’un bakımında ve Osiris’in dirilişinde yardımcı olmuştu Kardeşiyle birlik olmuş ve ölülerin özel koruyucu tanrıçası olarak düşünülmüş ve ciğerlerin koruyucusu olan Hapi’nin gardiyanı olmuştur
Nut (Nuit)
Gökyüzü tanrıçası, Shu ve Tefnut’un kızı, Geb’in kızkardeşi ve karısı, Osiri, Set, İsis ve Nephthys’in annesidir Crowley Magic in Theory and Practice kitabında “sınırsız uzaya tanrıça NUİT denirdi” demiş Nut genelde mavi tenle ve vücudu yıldızlarla kaplı, 4 ayak üzerinde ve kocasının üzerine eğilerek resmedilmiştir Gökyüzü olarak dünyanın üzerinde kemer gibi uzanmıştır
Nut’un Hadit’le olan ilişkisi Crowley’in bir buluşudur Bu Ejiptolojide bir temele bağlı değildir Hadit genelde Nut’un altında resmedilmiş- birisi Nut’un bir resim üst karesinin oluşturduğunu buluyor ve kanatlı disk Hadit sessizce aşağıdan uçuyor Bu sanatsal bir gelenek ve iki Mısır mitinin arasında evlilik yoktu
Sati
Elefantin’in tanrıçası, Khunum’un eşi, Soğuk su dağıtıcısı Anuket ile beraber eş olmuşlardır İnsan başı, Yukarı Mısır’ın tacıyla ve gazellerin boynuzlarıyla betimlenmiştir
Seker
Işığın tanrıçası yeraltından başlayan öbür dünyaya giden ölülerin ruhlarının koruyucusudur Seker Ptah’ın bir formu veya Ptah-seker veya Ptah-seker-ausar’ın bileşik tanrılarının bir parçası olarak Memphis’te tapılırdı Seker genelde şahin kafasıyla ve Ptah’ınkine benzer bir şekilde mumyalanmış olarak resmedilmiştir
|