Hammurabi Kuralları İ.Ö 2500

Hammurabi Kuralları İÖ 2500

HAMMURABI KANUNLARI IÖ 2500


5 Eger bir yargiç bir davaya bakar ve bir karara varirsa verdigi hükmü yazili olarak takdim eder; daha sonra verdigi kararda bir hata ortaya çikarsa ve bu kendi hatasindan kaynaklanirsa o zaman davada onun tarafindan kararlastirilan para cezasinin on iki katini öder ve halka ilan edilerek yargiçlik makamindan el çektirilir ve bir daha asla yargiçlik icra etmek için oraya oturamaz

12 Eger tanik bulunamiyorsa yargiç azami sekiz ay olmak üzere bir süre tanir Sekiz aylik süre içinde tanik ortaya çikmamissa suçludur ve henüz karara baglanmamis davadaki para cezasini üstlenir

17 Eger bir kisi açik alanda kadin ya da erkek bir kaçak köle bulursa ve onu efendisine getirirse kölenin sahibi ona iki sikel gümüs ödeyecektir

18 Eger köle efendisinin adini söylemezse onu bulan kisi saraya getirecektir; daha fazla arastirma yapildiktan sonra efendisine geri götürülecektir

30 Eger bir kabile reisi ya da bir adam evini, bahçesini ya da arazisini terk eder ve ücret karsiligi kiraya verirse ve baska biri onun evinin, bahçesinin ve arazisinin zilyedi olursa ve onlari üç yil süresince kullanirsa onlarin ilk sahibinin geri dönüp evini, bahçesini ve arazisini geri istemesi halinde ona geri verilmez ve onlarin zilyedi olan ve kullanan kisi onlari kullanmaya devam eder

31 Eger onlari bir yilligina kiralar ve bir yil sonra geri dönerse evi, bahçesi ve arazisi ona geri verilecek ve onlara tekrar sahip olacaktir

32 Eger bir kabile reisi ya da bir adam savasta ele geçirilir ve bir tüccar onlarin özgürlügünü satin alirsa ve onlari saraya geri getirirse kendi evinde özgürlügünü satin almaya yetecek araçlarinin olmasi halinde kendisinin özgürlügünü satin alir; evinde kendi özgürlügünü satin almaya yetecek hiçbir sey yoksa kendi toplulugunun mabedi tarafindan özgürlügü satin alinir; onun özgürlügünü satin almak için tapinakta bir sey yoksa mahkeme onun özgürlügünü satin alir Arazisi, bahçesi ve evi özgürlügünü satin almak için verilemez

35 Her hangi bir kisi kralin kabile reislerine hediye ettigi sigiri ya da koyunu satin alirsa parasini kaybeder

36 Bir kabile reisinin, bir adamin ya da bir tebaanin kiraladigi arazisi, bahçesi ve evi satilamaz

37 Her hangi bir kimse bir kabile reisinin, bir adamin ya da bir tebaanin kiradaki arazisini, bahçesini ya da evini satin alirsa onun satis sözlesmesi tableti kirilir (geçersiz ilan edilir) ve parasi yanar Arazi, bahçe ve ev sahibine geri verilir

38 Bir mülkün kirasinin ödeyerek baska her türlü yükümlülükten muaf olma hakkina sahip olan bir kabile reisi, adam ya da tebaa tarlasi, evi ve bahçesi üzerindeki bu imtiyazini karisina ya da kizina devredemez; borcuna karsilik veremez

39 Ancak, satin aldigi bir tarlayi, bahçeyi ya da evi karisina ya da kizina devredebilir, onlarin mülkiyetine katabilir veya borcuna karsilik olarak verebilir

40 Tarlasini, bahçesini ve evini bir tüccara ya da baska bir kamu görevlisine satabilir, alici ise tarlayi, evi ve bahçeyi yararlanma hakki karsiliginda elinde tutabilir

42 Eger bir kisi islemek üzere bir tarlayi teslim alir ve o tarladan hiçbir mahsul elde edemezse bu onun tarlada çalismadigini ispatlar ve komsusunun yetistirdigi kadar tahili tarla sahibine teslim etmelidir

43 Eger tarlayi islemeyip nadasa birakmissa komsularinin ki kadar tahili tarla sahibine verecektir ve nadasa biraktigi tarlayi sabanla sürüp tohum ektikten sonra sahibine iade edecektir

44 Bir kimse çorak bir araziyi ekilebilir bir hale getirmek için teslim almis; ancak, tembellik yaparak o araziyi ekilebilir bir hale getirmemisse dördüncü yilda araziyi sabanla sürmeli, tirmiklamali ve çift sürmeli ve ondan sonra sahibine geri vermeli ve ayrica on gan (bir arazi ölçüm birimi)?lik bir arazi için on gur (bir ölçü birimi) tahili arazi sahibine vermelidir

45 Bir kimse tarlasini sabit bir kira karsiligi ziraat için kiraliyor ve kira bedelini de aliyorsa; ancak, havalarin kötü gitmesi nedeniyle ürün yok oluyorsa zarar topragi isleyene aittir

46 Tarladan sabit bir kira almaz ve ürünün yarisi ya da üçte biri karsiligi kiralarsa tarladan elde edilen mahsul mal sahibi ile araziyi isleyen arasinda orantili olarak taksim edilir

47 Ilk yil ürün almada basarili olamadigi için baskalarinca islenen bir tarlayi teslim alirsa ilk tarlanin sahibi itiraz edemez, tarla islenir ve anlasmaya göre mahsulü toplanir

48 bir kimse borçlanmissa ve bir firtina tahillari yere yatirmis ya da hasat basarili olamamissa veya susuzluktan tahillar büyüyememisse o yil alacaklisina tahil vermesi gerekmez; borç tabletini suda yikar ve o yil için hiçbir kira ödemez

49 Bir kimse bir tüccardan para alir ve tüccara susam ya da misir ekilebilen bir tarlayi verir ve tarlaya susam ya da misir ekilmesini siparis ederse ve yetistirici tarlaya susam ve misir ekerse hasat edilen susamlar tarla sahibine aittir ve tarla sahibi tüccardan aldigi para ve yetistiricinin geçimini saglamak için tüccara misir ile ödemede bulunur

50 Ekili bir misir ya da susam tarlasi verilirse tarladaki misir ve susamlar tarla sahibine aittir ve kira olarak tüccara para ile ödeme yapar

51 Ödeme için hiç parasi yoksa o zaman kraliyet tarifesine göre tüccardan aldigina karsilik kira olarak para yerine susam ya da misir ile ideme yapar

53 Bir kimse su bendini uygun kosullarda tutmaz ve bakimini yapmaz ve bu nedenle bend yikilir ve tarlalar su altinda kalirsa, o zaman baraji yikilan kisi para karsiligi satilir ve elde edilen para harap olmasina yol açtigi misirin karsiligi olarak verilir

54 Eger bu misirlarin karsiligi olarak yeterli gelmiyorsa mallari da misirlari sular altinda kalan çiftçiler arasinda paylastirilir

55 Bir kimse misirlarini sulamak için ark açarsa; ancak, dikkatsizligi nedeniyle sular komsusunun tarlasini basarsa o zaman komsusunun misir kaybini öder

56 Bir kimse suyun önünü açar ve komsusunun arazisinde su taskinina yol açarsa her on gan?lik arazi için on gur misir ödemelidir

57 Eger bir çoban, arazi sahibinin izni ve koyunlarin sahibinin bilgisi olmaksizin otlamalari için koyunlarin tarlalara girmesine izin verirse, o zaman tarla sahibi mahsulünü hasat eder ve tarla sahibinin izni olmaksizin sürüsünü tarlada otlatan çoban her on gan?lik arazi için 20 gur?luk misiri tarla sahibine öder

58 Sürü otlamayi biraktiktan ve sehrin kapisinda ortak sürüye katildiktan sonra her hangi bir çoban onlarin tarlaya girmesine müsaade eder ve onlari orada otlatirsa bu çoban otlatmaya müsaade ettigi tarlanin zilyedi olur ve hasatta her on gan?lik arazi için 60 gur misir öder

59 Bahçe sahibinin izni olmaksizin her hangi bir adam bir agaci kesip bahçeye devirirse yarim mina para öder

60 Her hangi bir kimse bir tarlayi bahçivana bahçe haline getirmesi için birakirsa ve o da bahçede çalisip dört yil süre ile bahçeye bakarsa besinci yilda bahçivan ile bahçenin sahibi bu bahçeyi ikiye bölerler ve bahçe sahibi kendi payini alir

61 Bahçivan bahçenin bir kismini hiç kullanilmamis bir vaziyette birakarak tarlayi bahçe haline getirmeyi tamamlamamissa islenmemis kisim onun payi olarak tahsis edilir

62 Bahçe olarak ona verilen tarlayi ekip biçmiyorsa ve ekilebilir (misir ya da susam) bir arazi ise, komsu tarladaki ürünlere göre, nadasa biraktigi yillar süresince tarladan elde edilecek mahsulü arazi sahibine verir ve tarlayi ekilebilir konuma getirdikten sonra sahibine iade eder

63 Çorak arazileri ekilebilir hale getirdikten sonra sahibine geri verirse tarla sahibi ona bir yil için on gan basina on gur öder

64 Her hangi bir kisi bahçesini bir bahçivana islemesi için devrederse bahçivan bahçenin mülkiyetine sahip oluncaya dek bahçe sahibine bahçede üretilen ürünlerin 2/3?ünü verir

65 Eger bahçivan bahçeyi islemezse ve bahçedeki mahsul perisan olursa, bahçivan komsu bahçelerdeki ürünle orantili olarak ödemede bulunur (Burada paragrafin ¾?üne karsilik gelen bir kisim kayiptir

101 Gittigi ülkelerle ticaret anlasmasi yoksa kazandigi bütün parayi tüccara vermek amaciyla simsara birakacaktir

102 Bir tüccar yatirim için bir miktar parayi simsara emanet ederse ve simsar gittigi yerde bir miktar zarar ederse ana parayi tüccara vermek zorundadir

103 Seyahatte iken düsmanlar sahip oldugu her seyi ondan alirlarsa simsar Tanri adina yemin eder ve yükümlülükten kurtulur

104 bir tüccar nakletmesi için simsara misir, yün, yag veya baska bir mal verirse araci aldigi miktari belirten bir makbuzu tüccara vermelidir Bundan sonra tüccara verdigi para için de ondan bir makbuz alir

105 Simsar dikkatsiz ise ve tüccara verdigi para için bir makbuz almamissa faturalanmamis parayi kendi parasi olarak sayamaz