Schelling

1 Mutlak, ilk şekli içinde bütün (tout);



2 Doğa (ikinci şekline göre mutlak) kendini gösterir ye bunda iki bağıntılı düzen içinde Gerçek Ülkü meydana gelir Bunlar şu güçlere sahiptirler: Ağırlık - Madde, Gerçek - Bilim, Işın - Hareket, İyilik - Din, Organizma - Hayat, Güzellik - Sanat



Evrenin düşünülmüş şekilleri olarak daha yukarda da: İnsan (Mikrokozm) - Devlet, Âlemin Sistemi (Dış Evren) - Tarih gelir Bu su*retle Schelling, zihinsel dalınca bağlanarak dü*şüncelerde eşyanın özünü ve zorunlu şeklini keşfettiğini zannettiği ve olaysal âlemin tamamıyla öznel bir kavramıyla, kendinden şeyler hakkında bağıntılı ve yalın bir inançtan başka bir şey vermemiş olan Kant'ı düzelttiğini iddia etti Aynı zamanda da ben'i gerçeklik sayan ve doğanın ruhsuz ve hayatsız bir gerçeklik olmadığını, sadece ben'in faaliyetine aykırı bir sınır ya da inkârı meydana getirdiğini sanan Fichte'yi reddettiğini iddia eder Bu suretle de bilime, evrenin yalnız bize görünenle değil, kendinden (ensoi) olanla da ilgili olan ülkü*sel bir yapısını vermiş olmakla övünür Schel*ling, kendi büyük görüşlerini yüksek bir us*talıkla ve zamanın felsefe sınırlamalarına uy*madan geliştirmiş, Eflatun, Bruno ve Spinoza' nm düşüncelerinden başarıyla yararlanmıştır Schelling, doktrininin doğa felsefesini inceleyen kısmına dair birçok eser yazdığı halde, ül*küsel (ideal) kısmı hakkında, yani özgürlük, şerrin kaynağı, Tanrı'nın doğası ve kimliği (mahiyet) vb sorunlar hakkında az eser yaz*dı



Schelling, ahlâk konusunda şöyle düşünür: Tanrı, ahlâklılığın birinci temelidir Eğer Tan*rı varsa, doğrudan doğruya bir ahlâk âleminin varlığı sonucuna ulaşılır Ruh, erdem sayesin*de yalnız kendi dışında bulunan bir kanuna uymaz; kendi niteliğinin iç zorunluluğuna da uyar Ahlâklılık, aynı zamanda saf mutluluk*tur Bu yüksek mutluluk (beatitude) asla bir erdem ilineği (accident) değildi Bu, erdemin kendinden başka bir şey değildir Ruhun mer*kezle, Tanrı ile birleşme eğilimi, ahlâklılığı oluşturur Ahlâk, din, bilim ve sanata oranla Tanrısal tipe uygun olarak düzenlenmiş olan kamul (commun) hayat, sosyal düzen, ya da devlettir Bu, dışsal bir mekanizma içinde zorunluluk ve özgürlüğün doğasıdır Tarih, bü*tünlüğü içinde, Tanrı'nın aralıksız olarak iler*lek bir surette gelişen bir ağaca çıkmasıdır Özgürlük hakkındaki eserinde Schelling, Tanrı'yı, Tanrı düşüncesinin tüm saflığı içinde, bi*ri mutlak var olan Tanrı, diğeri, kendini mey*dana çıkaran Tanrı olmak üzere bir ikilik için*de görür Kendini meydana çıkaran ya da gös*teren demek, kendinde bulunan varoluş ilkesi (Tanrı'da doğa ilkesi) sayesinde mutlak Tanrı'

dan meydana gelmek demektir Böylece Tanrı, âlemden örtük - belirtik Tanrı (Deus implicitus explicitus) kişiliği haline gelecek surette tamam*lanmış bir varolma koşuluna ulaşmış olur Doğa tarafından oluşturulan her varlık, iki ilkeyi kapsar: Biri karanlık, diğeri aydınlık olan iki ilke ki, bazı derecelerde bunlar birbirine karı*şırlar Bu ilke insanda, zihin ve iradeyle karış*mış kişiliktir Bu ilke, mutlak ve keyifsel bir özgürlük içine yerleştirilmiş gibi sayılırsa, bu suretle de, o ışından, yani tüm doğayı yönet*mesi gereken evrensel iradeden uzaklaşırsa, bi*reysel iradenin evrensel özgürlüğe karşı olan bu isyanından gerçekliği tamamıyle bağıntılı ve karşı olumdan ibaret saydığı şer doğar Schelling'in yalnız sanatla ilişkisi bakımından incelediği güzel, ona göre, sonluda tasarlan*mış olan sonsuzdur Düşüncelerin tasarımı olan sanat, Tanrı'nın kendini insel ruhta gösterme*sidir



Schelling, eserlerinin birinci cildine yazmış olduğu Önsöz'de, sistemini tamamlamadığını, bilimsel olan genel açıklamaların pek geniş ol*mayan yalın parçalardan başka bir yerde bu*lunmadığını kaydeder (Spekülatif Fizik gaze*tesinin 2 cilt, II defterinde, s 164)



Schelling, düşüncelerini ifade etmek için Saint-Martin, Fichte, Schlegel, J Boehme, Grenzer, Baader gibi filozofların dilini kullanmış Romantik Okulun ileri bir filozofu olmuştur 1803'ten itibaren, "âlemdeki tinsel güçlerin ey*leminden kendisini spiritizme ulaştıran bir ha*yal kurdu ve tüm çabasını, türlü evrelerini doğa ve insanlığın tepelediği (tenkil) büyük Tanrısal dramı hayal etmeye sarf etti" (E Bre-hier, cilt II, s 712-713) Onun düşünceleri, mi*toloji, tarih, sanat, estetik ve doğa araştırma*larında önemli bir etki yaptı Schlegel kardeş*lerden başka, H Steffens, Jose Goerres, Fr von Baader, L Öken, I P V Troxler, Cr J Windischmann vb onun etkisi altında geniş bir külliyat meydana getirmişlerdir Schelling' in Alman felsefe tarihine mal olmuş olan diğer çıraklarının adları Tennemann'ın felsefe tari*hinde yazılıdır (cilt II, s 312-320) Onun me*tafiziği üzerinde Fransız ahlâkçısı Lamennais, uzun tartışmalara girişmiş; V Cousin de onun etkisinden kurtulamamıştır Schelling, Kierkegaard'ın da hayranlığını kazanmıştır