Kitap Eleştirisi Nasıl Yapılır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-19-2012

Basamaklayacak olursak kitap eleştirimizi aşağıda belirtilen 12 basamakta yapabiliriz :

1

Öncelikle yazarın yaşamı ve özellikle edebi kişiliği, diğer yapıtları hakkında araştırma yapılıp bilgi toplanmalıdır

Bu doğrultuda:
a) Eleştiri yazısı içinde yazar hakkında ilgi çekici tanıtım notları verilebilir

b) Elde edilen veriler, okunulan kitapla ilişkilendirilmeye çalışılmalıdır

c) Diğer yapıtlarıyla karşılaştırmalar yapılıp belirlenen benzerlik ya da farklılıklara yer verilebilir

2

Eleştirisi yazılacak kitap okunurken ilgi çekici noktalar işaretlenmiş ya da kitapla ilgili bazı notlar alınmış olmalıdır

Önceden belirlenen bu noktalardan bazıları, eleştiri yazısının ilgili yerlerinde kullanılmalıdır

3

Kitabın içeriği (konusu � teması � iletisi ) hakkında bilgiler ve görüşler yazılmalıdır

Bu yapılırken okuyucuya önemli ipuçları verilmemelidir

Daha çok okuyucuda merak uyandırmak ve onu bilgilendirmek hedeflenmelidir

4

Mümkünse kitap, günlük yaşamla ilişkilendirilmelidir

Böylece kitabın yazıldığı dönemle bağlantısı kurulabilir

5

Yazarın üslûbu (dil ve anlatımı) hakkında belirlenen özellikler yazılmalıdır

6

Kitabın içeriği ya da anlatımıyla ilgili özellikler kitaptan kısa alıntılarla desteklenmelidir

Bunun ölçüsüne dikkat etmek gerekir

Ayrıca yapılan alıntı, kanıtlanmaya çalışılan görüşü tam olarak örnekler nitelikte olmalıdır

7

Eleştiri, öznel de nesnel de olabilir

Ancak öznel ağırlıktan kaçınılmalıdır

Daha çok kanıtlı, örnekli nesnel � tarafsız yargılar tercih edilmelidir

Bunun yanında aşırıya kaçmayan ve okuyucuyu doğrudan yönlendirmeyen öznel görüşlerimize yer verilmelidir

8

Eleştiride yerine göre tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimleri bir arada kullanılabilir

9

Örnekleme, tanık gösterme, karşılaştırma, tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yolları rahatlıkla kullanılabilir

10

Eleştiride konu bütünlüğüne dikkat edilmeli, bölümler birbirinden kopuk olmamalıdır

11

Eleştiride yalın, açık bir anlatım kullanılmalı; uzun cümlelerle okuyucu konudan uzaklaştırılmamalıdır

12

Sonuç olarak tüm bunlara dikkat edildiğinde, bir de mantığımızı ve yaratıcılığımızı eklediğimizde bir EDEBİ ELEŞTİRİ kaleme almış oluruz

08-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Kitap Eleştirisi Nasıl Yapılır? Basamaklayacak olursak kitap eleştirimizi aşağıda belirtilen 12 basamakta yapabiliriz : 1 Öncelikle yazarın yaşamı ve özellikle edebi kişiliği, diğer yapıtları hakkında araştırma yapılıp bilgi toplanmalıdır Bu doğrultuda: a) Eleştiri yazısı içinde yazar hakkında ilgi çekici tanıtım notları verilebilir b) Elde edilen veriler, okunulan kitapla ilişkilendirilmeye çalışılmalıdır c) Diğer yapıtlarıyla karşılaştırmalar yapılıp belirlenen benzerlik ya da farklılıklara yer verilebilir 2 Eleştirisi yazılacak kitap okunurken ilgi çekici noktalar işaretlenmiş ya da kitapla ilgili bazı notlar alınmış olmalıdır Önceden belirlenen bu noktalardan bazıları, eleştiri yazısının ilgili yerlerinde kullanılmalıdır 3 Kitabın içeriği (konusu � teması � iletisi ) hakkında bilgiler ve görüşler yazılmalıdır Bu yapılırken okuyucuya önemli ipuçları verilmemelidir Daha çok okuyucuda merak uyandırmak ve onu bilgilendirmek hedeflenmelidir 4 Mümkünse kitap, günlük yaşamla ilişkilendirilmelidir Böylece kitabın yazıldığı dönemle bağlantısı kurulabilir 5 Yazarın üslûbu (dil ve anlatımı) hakkında belirlenen özellikler yazılmalıdır 6 Kitabın içeriği ya da anlatımıyla ilgili özellikler kitaptan kısa alıntılarla desteklenmelidir Bunun ölçüsüne dikkat etmek gerekir Ayrıca yapılan alıntı, kanıtlanmaya çalışılan görüşü tam olarak örnekler nitelikte olmalıdır 7 Eleştiri, öznel de nesnel de olabilir Ancak öznel ağırlıktan kaçınılmalıdır Daha çok kanıtlı, örnekli nesnel � tarafsız yargılar tercih edilmelidir Bunun yanında aşırıya kaçmayan ve okuyucuyu doğrudan yönlendirmeyen öznel görüşlerimize yer verilmelidir 8 Eleştiride yerine göre tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimleri bir arada kullanılabilir 9 Örnekleme, tanık gösterme, karşılaştırma, tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yolları rahatlıkla kullanılabilir 10 Eleştiride konu bütünlüğüne dikkat edilmeli, bölümler birbirinden kopuk olmamalıdır 11 Eleştiride yalın, açık bir anlatım kullanılmalı; uzun cümlelerle okuyucu konudan uzaklaştırılmamalıdır 12 Sonuç olarak tüm bunlara dikkat edildiğinde, bir de mantığımızı ve yaratıcılığımızı eklediğimizde bir EDEBİ ELEŞTİRİ kaleme almış oluruz