Kitap Eleştirisi Örneği

Yalın Halde Bir İnsanlık Öyküsü Yazan: Ali Ömer Akbulut
Okunma sırasına girmiş kitaplardan biri değildi Beklenmedik bir buluşmamız oldu kitapla Şöyle bir bakıp düşüncelerimi söylemem için elime tutuşturulmuştu Şöyle bir bakıp nasıl yorum yapabilirsiniz! Çaresiz okumaya koyuldum Ne mi oldu! Bu talihsiz buluşmaya sebep olan arkadaşa kocaman bir teşekkür borçluyum şimdi; son zamanların gözümü kırpmadan ve bırakamadan okuduğum nadir kitaplarından biri oldu Kayıp Yolcu Necati Göksel�in Altın Kitaplar�dan çıkan Kayıp Yolcu�sundan söz ediyorum Dupduru bir öyküyle karşı karşıyasınız Yalın, sade, sımsıcak, şefkatli, sevecen; sözün özü [Behçet Necatigil'in 'haller'ine öykünerek söyleyelim] insan halinde bir kitap Kayıp Yolcu Bu sözler sizi basitlik [ön]yargısına sürüklemesin sakın Başarılması asıl zor olan şey yalın insan halinin kurgusudur Kitap bunu yapabiliyor ve her köşe başında sizi şaşırtmayı başarıyor Kitabın bir başka güzel özelliği de dengesi Mümkün her iddiayı, durumu, olayı, yargıyı, hayat halini denge içinde buluyorsunuz Ne inkar ediliyor, ne kesin böyledir deniliyor �Her yol mümkün� meselesi değil elbet bu Hayatın neleri taşıyabileceği anlaşılmaya, anlatılmaya çalışılıyor Her şeyi bir çırpıda gördüğümüz, her şeyin �bizim gördüğümüz�den ibaret olduğu duygusundan kurtarmaya, hayatın zenginliğini göstermeye çalışıyor Kayıp Yolcu Bunu yaparken bizi yaşadığımız hali hazır gerçeklikten koparmamaya çalışıyor İnsan olmanın aynı mahallede, hatta aynı dünyada birlikte yaşıyor olmaktan daha derin bağları vardır Görmediklerimizin hepsini görmeden, göreceğimizin gördüğümüz kadar olduğunu söylemenin yanlışlığını anlıyorsunuz kitabı okudukça Aynı bağlamla yine çok önemli bir önesürümde bulunuyor kitap Görebileceklerimizin, dahası insan ve hayatın ne olduğu konusundaki dirayet, büyük şehirlerde ola ki akıllısı, zekisi yani entelektüeli [kitapta gazeteci Bülent örneğin] bile olsa daha zayıftır Çünkü şehir varolan hayat akışı, olası beklentileri, hızla değişebilen ilişki sirkülasyonu vd hakim unsurlarıyla insan halini yalınlığından çıkarmakta, özüne yabancılaştırmaktadır Beklenilenin aksine bu konudaki dirayet; insani özle barışık düşünme taşrada daha yüksektir Hatta çoğu zaman azıcık kendine, çevresinde olanlara ilgili, belki okuyan bir gençte bile bu insani özleşim [siz varın ona Heidegger'in Ereignis'i deyin] kendini daha çok açık edebilir, daha belirgin görülebilir Toplumun kendi zorunlulukları içerisinde, çoğu zaman insani kaygılarla şekillenmeden, olası bir menfaatin ardına düşerek üretip yaygınlaştırdığı kimi durumların, onun nenesi haline gelmiş taraflarda, başladığı gibi insanlık dışı algılayış ve davranışlarla devam etmeyebileceği, hatta ortaya çıkışıyla insanilik içermeyen bu durumların kimi zaman çok insanca tutumlarca şekillenebileceği [Berdel örneğin; kitapta Gani'nin annesi ve amcasının durumu] yollu gönderme kitabın artılarından biri Kitabın belki de en zayıf noktası şefkatle başlayan insani bir halin aşka dönüşecebileceği öngörümünden haraketle mutlaka cinsellikle sonuçlanacağı düşüncesini doğurabilecek bir anlatıma izin vermesidir Gani ile arkadaşı Erhan�ın �ışıklı ablası� Birsen arasındaki beraberliğin �beklenmeyen� bir cinsellikle sonuçlanması mümkün bir durum olsa da �karşı cinsler� arasındaki her şefkat dostluğunun doğal olarak cinsellikle sonuçlanacağı önyargısını güçlendirmeye yarayacaktır Bütün bunlardan sonra romanın konusunun hayli ilginç olduğunu söylememize gerek var mı bilmem Şehir ortalığı birdenbire hareketlendiriveren �söylenti� çıkmadan önce olağan günlerini yaşamaktadır Zamanla ortalıkta dolaşan sözlerin söylenti mi, gerçek mi olduğu da karışmıştır Yıllar önce zorlu bir kış günü kaybolan ve bir daha da hiçbir izine rastlanmayan otobüsü gördüğünü söylemiştir [Deli] Yılmaz Bunu şehrin gelecek vadeden, hakikatli, okur-yazar lise öğrencisi Gani�ye söylemiştir [Deli] Yılmaz O da çalıştığı mahalli gazete İleri�nin sahibi Rasim Bey�e durumu iletince gazetede yayımlanan haberle tüm ahali duymuştur Gani�nin babası da o otobüsle kaybolanlar arasındadır Bir umut yeniden tüllenmiştir Otobüste kaybolan yakınlarına kavuşma ihtimali belirenlerin umudu değildir sadece bu, ya da hayli hararetle konuşulabilecek bir konu bulabilen istirahat ehlinin umudu Bu aynı zamanda şehrin ahalisinin derununda gizlediklerinin depreşmesine sebep olacak, hayatın gizemini kollama fırsatı verecek, durağanlığıyla süren insani paylaşımların hızlanmasını sağlayacak, kısacası kendi halinde sürüp giden hayatın her yandan ve yönden devinim kazanmasına sebep olacaktır Lakin bu alışıldık yapının sabit kalmasından ekmek yiyenlerin ekmeklerine taş koyacağından durum onların hiç hoşuna gitmeyecek ve derin muhalefetleriyle karşılaşacaktır Bu her durum ve kurumdaki örtülmüş ayrışmaları da ortaya çıkaracaktır Gani�nin statükocu, �hal bilmez, dil bilmez� edebiyat öğretmeni Şahin Bey�le; halden anlayan, dil ve gönül ehli biyoloji öğretmeni Ömer Bey arasındaki farktan tutun da aynı kurumda, aynı işkolunda çalışan insanlar hatta aynı mahallede oturan insanlar arasındaki farklara kadar birçok ayrışma gizlenemeyecektir artık Dinlerin kendi önsürümleriyle varlığına inanılan şeylerle, halkın ihtiyaçları ve çaresizlikleri sebebiyle ürettikleri de tersine birbirine karışacaktır Bu karışıklığa doğal, yapmacıksız insan halleriyle; yapay, uydurulmuş insan halleri de eklenecektir Bir şeyin aslıyla gölgesini ayırt etmek pek mümkün gibi görünmemektedir Ama hayatın ve insan halinin hep vaat ettiği gibi en zor, en karanlık, en olmaz zamanlarda belirir çözüm, aydınlık Sonuçta insan çabucak tükettiği, uzaklaştığı, ıskaladığı insanlık; varlık haliyle yeniden buluşabilecek ve insan olmanın yalın, ayrıcalıklı güzelliğini zevketme bahtiyarlığına erişecektir Bir var bir yok, bir yok bir var insanlık halleri arasında dönenip duracaktır hayat [Deli] Yılmaz�ın romanın bitiminde aktarılan sözleri gibi: � Bir nefes gibi her şey, bir nefes gibi; bir var, bir yok� Bir var, bir yok��
(Necati Göksel, Kayıp Yolcu, Altın Kitaplar, İstanbul Ekim 2008 )