Türkiyede Bulunan Tarihi Eserler Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Türkiyede Bulunan Tarihi Eserler-Tarihi Eserler Hakkında Bilgi-Türkiyedeki Tarihi Eserler

Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camii

Çanaklı mahallesindedir

1494 yılında yapılmıştır

1945 inde tümüyle yıkılmıştır

5 kubbeli son cemaat yeriyle 2 kubbeli ana mekandan oluşan özgün yapı sonradan düz çatı ile örtülmüştür

Ana mekanın yanlarındaki kubbeli zaviyeler özgündür

Ana mekanla zaviyeler arasındaki kemerli açıklıklar kapatılmıştır

Abdulgani (Namazgah) Camii

Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır

Mehmet Paşa mahallesindedir

1906 depreminde tamamen yıkılmış sadece minber ve mihrabı kalmıştır

Yıkılan caminin arsası üzerine mahalle sakinleri tarafından 1915 yılında bir cami yaptırılmıştır

Yörgüç Paşa Camii (Orta Camii)

Orta Cami mahallesi Kırımlı sokaktadır

Yörgüç Paşanın 1431 tarihli vakfiyesinden bu caminin masraflarını karşılayacak bir takım gelirler tayin ettiği anlaşılmaktadır

Kale Camii

Taşkale mahallesindedir

1659 yılında Köprülü Mehmet Paşanın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırılmıştır

Depremden fazla zarar görmediğinden orijinalliğini koruyabilmiştir

Üç kubbeli son cemaat yerinde ahşap oyma kapıyla ana mekana geçilir

Son cemaat yeri 1945’den sonra camekanla kapatılmıştır

Ahşap kapının sağında minareye açılan bir kapı solunda ise lar mahfiline çıkan basamakların bulunduğu bir dehliz vardır

Kare planlı ana mekan oldukça yüksek bir kasnağa oturan kubbeyle örtülüdür

Kubbe kasnağındaki üç vitraylı pencere sonradan yapılmıştır

Kadınlar mahfili ana mekanın kuzeyindedir

7 köşeli mihrap nişi mukarnaslıdır

Yağlı boyalı mihrabın döşemesi altıgen ve yıldızlarla bezenmiştir

Kıvrık dal baklava çiçek bezemeli abanoz ağacından minber geç dönem özelliğindedir

Kubbedeki kalem işleri orijinal değildir

Tek şerefeli silindir gövdeli minare depremde yıkılmış yeniden yapılmıştır

Taşhan

Ortacamii mahallesi 100

Yıl caddesi Taceddin Paşa sokağındadır

Eserin Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir

İki katlı olarak inşa edilen Taşhan'da dolgu taş malzeme kullanılmıştır

Üç kapısı mevcuttur

Kapılardan biri kullanılmamaktadır

2006 yılı içerisinde restorasyon çalışmalarına başlanmıştır

Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese)

Fazıl Ahmet Paşa mahallesindedir

1662 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır

Çatısı kurşunla kaplı iken daha sonra kiremitle örtülmüştür

1943 depreminde çatlamalar olmuşsa da restore edilmiştir

1964 yılına kadar çeşitli amaçlarla kullanılan medrese bu tarihten itibaren Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaya başlandı

1974 yılında çatısı bakırla kaplandı

Yapının içi ve dışında pembe Karacaviran taşı kullanılmıştır

Dilimli kurşun kaplı kubbelerin aralarında

tuğladan kare biçimli bacalar bulunmaktadır

Basık kemerli kapıdan aralarında medrese odalarının yer aldığı revaklı dikdörtgen avluya girilir

Kubbeli medrese odalarında ocak ve kitap rafları vardır

Kare planlı dershane-mescit kubbeyle örtülüdür

Kubbe kasnağındaki vitraylı pencereler sonradan yapılmıştır

2002 yılında mahalli olanaklarla restorasyon çalışmalşarına başlanarak 2003 yılının şubat ayında bitirilmiştir

İç avludaki sütunların arası ahşap malzeme ve çerçeve ile kapatılarak geniş kapalı kullanım alanları kazanılmıştır

Boya badana yapılmış olup elektrik tesisatı yenilenmiş kaloriferli hale getirilmiş ve kapalı alanların tabanları laminant parke ile kaplanmıştır

Kurt Köprü

Vezirköprü ilçesinin Tekkekıran köyüne 3 km

mesafede olan ve İstavroz çayı üzerinde yer alan Kurt Köprü bir yüksek ayak üzerine iki büyük sivri kemerli gözden oluşmuştur

İki kemer arasında ve yanlarında olmak üzere sivri kemerli pencere şeklinde toplam üç adet kemer bulunmaktadır

Çayın iki yamacına gelen kısım doğal kaya ve toprakla desteklenmiştir

Köprünün geçit kısmı düz olup diğer yerlerinde olduğu gibi bir hayli tahrifata uğramıştır

Köprü ayağı kalın paye şeklinde olup alt kısmında dikdörtgen beş adet dalgakıranı mevcuttur

Köprünün pencere görünümü küçük kemerlerin başlangıcına kadar

olan kısma yer yer Roma ve Bizans dönemine ait mezar stelleri ve mimari parçaları yer yer kesme taş yer yer de düzensiz taşlardan oluşan moloz taş örgü sistemindedir

Kemer başlangıçlarından itibaren 13

-14

yy

da sıkça görülen ve Bizans dönemi mimarisinde de rastlanan 3 sıra tuğla bir sıra kesme taştan oluşan sağlam bir örgü sistemi görülmektedir

Üç sıra tuğla bir sıra taş örgü sistemi ana kemer gözlerinde de tuğlaların dikine yerleştirilmiş şekliyle tekrarlanmıştır

Küçük kemerde ise tamamen tuğla malzeme kullanılmıştır

Köprüdeki mimari tarz ve örgü sistemi incelendiğinde 13

-14

yy

da yapılmış olabileceği izlenimini vermektedir

Ancak aynı dönemde aynı yerde bir köprü olduğundan bahsedilmektedir

Köprüye 1 km

mesafede anik bir köprü kalıntısı daha mevcuttur

Antik köprünün tahrip olması sonucu ve 13

yy

da yapıldığı ve çeşitli onarımlarla bu güne kadar ulaştığı daha akla yakındır

Vezirköprü’nün Tekkekıran ve Havza’nın Kayabaşı (Tahna) köylerini birbirine bağlayan köprü küçük onarımlarla kullanılabilir hale gelebilecek niteliktedir

Bedesten Ve Arasta

İlçe merkezindedir

Ayşe Hanımın babası Yusuf Ağanın H

1160 yılında yaptırdığı bilinmektedir

İç ve dış bedesten olmak üzere iki bölümdür

Dört kapısı ve içinde 110 dükkan vardır

İç bedesten kervansaray olarak kullanılmıştır

Ayşe tarafından vakfedilmiştir

Arasta bölümü bedestenin çevresinde gelişmiştir

Dört yandan basık kemerli kapılarla girilen bedesten kare planlı dört kubbeyle örtülü bir yapıdır

Kubbeler duvarlara bitişik tuğla kemerlere oturtulur

Kemer pandantif ve kubbeler düzgün tuğla örgüsüyle güzel bir görünüm kazanmıştır

Ana kubbeyi taşıyan tuğla kemerin ortada dayandığı bölümde içeri girinti

yapan kare mekan küçük kubbeyle örtülüdür

Dışarıdan ana kubbeler arasında görülen bu bölüm dua kubbesidir

Yuvarlak kemerli kapılarla girilen arastanın kuzeyinde tonozlu dükkanlar yer alır

Bedestene bakan yüzdeki dükkanlar yer kazanmak amacıyla üçgen biçiminde yapılmıştır

Çifte Hamam

Ganioğlu mahallesinde Hacıköy caddesi üzerindedir

1660 yılında Ayşe Hanım tarafından vakfedilmiştir

Bedestenin (arastanın) güney duvarına bitişiktir

Giriş kapısı önüne içerisi görünmesin diye duvar örülmüştür

Kapıdan kubbeli soyunmalığa girilir

Ortasında sekizgen şadırvan bulunan soyunmalığın camekanlı bölümünde ayakkabı bulunan nişler vardır

Dikdörtgen planlı soğukluk geniş bir kemerle kubbeli kare mekana ayrılmıştır

Sıcaklık

ortada kubbeyle örtülü kare mekan ile haç planlı eyvandan oluşmaktadır

Kare mekanın ortasında sekizgen göbek taşı eyvanların arasındaki halvet odacıklarda ikişer kurna vardır

Hamamların ikisi de birbirine benzemektedir

Bir tarafı kadın bir tarafı da erkek olarak halen kullanmaktadır

Saat Kulesi

İlçe merkezindedir

1906 yılında Abdülhamit devrinde Sivas valisi Reşat Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır

1943 depreminde büyük hasar görmüş 1959 yılında tamiratı tamamlanmıştır

Dört taraflı saatleri çalışır durumdadır

Ayrıca Vezirköprü Kentsel Sit Alanı içerisinde sivil mimarlığa teşkil edecek bir çok Türk evi bulunmaktadır

Namezgah Çeşmesi

Taşkale mahallesi Havza caddesi üzerinde bulunmaktadır

Namazgah caminin bitişiğindedir

Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırıldığı bilinmektedir

Halen kullanılır durumdadır

Kurşunlu - Taceddin Paşa Çeşmesi

Çanaklı mahallesi Taceddin sokağında bulunmaktadır

Kurşunlu caminin avlusundadır

Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir

Taceddin Paşa Hamamı

1491-1495 de Taceddin Paşa tarafından yaptırılmıştır

Şifa Hamamı

Mehmet Paşa Mahallesindedir

Mehmet Paşa tarafından ailesi için özel olarak yaptırıldığı söylenmektedir

Ahşap dikdörtgen soyunmalık sonradan eklenmiştir

Şadırvanlı kubbeli soğukluğun kuzeyinde tuvalet ve usturalık yan yanadır

İl halvet kare planlı sıcaklığın duvarlığı dikdörtgen nişlidir

Sıcaklığın doğusunda beşik tonozlu küçük bir mekan batısında başka bir halvet odacığı vardır

Halen çalışır durumdadır

Ganioğlu Çeşmesi

Mehmet Paşa mahallesi Hacıköy caddesi üzerindedir

Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir

Şu anda kullanılmamaktadır

Kale Hamamı

Mehmet Paşa mahallesindedir

Kale Camine bitişiktir

Ayşe Hanım yaptırmıştır

Moloz taş malzeme ile yapılmıştır

Soyunmalık bölümündeki kubbesi dikkat çekicidir

Kesme taş ve tuğladan yapılmış kasnağın üstündeki kubbe ters dizilmiş kiremitlerle örtülüdür

Sivri kemerli kapıdan ortasında sekizgen şadırvanı olan soyunmalığa girilir

Soyunmalığı çeviren setlerin önünde ayakkabıların konulduğu nişler vardır

Soyunmalığın girişi beşik tonozlu diğer bölüm kubbe ile örtülüdür

Sıcaklık ortada kubbeli kare mekanı ile hac planlı eyvanlardan oluşur

Eyvanlar arasındaki halvet odacıkları kubbelidir

Halen kullanılmaktadır

EsenKöy Kaya Mezerı

İlçeye 12 km uzaklıktaki Esenköy Zindankaya arkeolojik alanındadır

Yapı tekniği açısından Paflagon tipi mezardır

Üç sütun ve iki odadan oluşmaktadır

Demir Çağı eseridir

İlçenin en dikkate değer eserlerindendir

Ayrıca Vezirköprü Kentsel Sit Alanı içerisinde sivil mimarlığa örnek teşkil edecek bir çok Türk evi bulunmaktadır

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiyede Bulunan Tarihi Eserler Hakkında Bilgi Türkiyede Bulunan Tarihi Eserler-Tarihi Eserler Hakkında Bilgi-Türkiyedeki Tarihi Eserler Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camii Çanaklı mahallesindedir 1494 yılında yapılmıştır 1945 inde tümüyle yıkılmıştır 5 kubbeli son cemaat yeriyle 2 kubbeli ana mekandan oluşan özgün yapı sonradan düz çatı ile örtülmüştür Ana mekanın yanlarındaki kubbeli zaviyeler özgündür Ana mekanla zaviyeler arasındaki kemerli açıklıklar kapatılmıştır Abdulgani (Namazgah) Camii Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Mehmet Paşa mahallesindedir 1906 depreminde tamamen yıkılmış sadece minber ve mihrabı kalmıştır Yıkılan caminin arsası üzerine mahalle sakinleri tarafından 1915 yılında bir cami yaptırılmıştır Yörgüç Paşa Camii (Orta Camii) Orta Cami mahallesi Kırımlı sokaktadır Yörgüç Paşanın 1431 tarihli vakfiyesinden bu caminin masraflarını karşılayacak bir takım gelirler tayin ettiği anlaşılmaktadır Kale Camii Taşkale mahallesindedir 1659 yılında Köprülü Mehmet Paşanın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırılmıştır Depremden fazla zarar görmediğinden orijinalliğini koruyabilmiştir Üç kubbeli son cemaat yerinde ahşap oyma kapıyla ana mekana geçilir Son cemaat yeri 1945’den sonra camekanla kapatılmıştır Ahşap kapının sağında minareye açılan bir kapı solunda ise lar mahfiline çıkan basamakların bulunduğu bir dehliz vardır Kare planlı ana mekan oldukça yüksek bir kasnağa oturan kubbeyle örtülüdür Kubbe kasnağındaki üç vitraylı pencere sonradan yapılmıştır Kadınlar mahfili ana mekanın kuzeyindedir 7 köşeli mihrap nişi mukarnaslıdır Yağlı boyalı mihrabın döşemesi altıgen ve yıldızlarla bezenmiştir Kıvrık dal baklava çiçek bezemeli abanoz ağacından minber geç dönem özelliğindedir Kubbedeki kalem işleri orijinal değildir Tek şerefeli silindir gövdeli minare depremde yıkılmış yeniden yapılmıştır Taşhan Ortacamii mahallesi 100 Yıl caddesi Taceddin Paşa sokağındadır Eserin Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir İki katlı olarak inşa edilen Taşhan'da dolgu taş malzeme kullanılmıştır Üç kapısı mevcuttur Kapılardan biri kullanılmamaktadır 2006 yılı içerisinde restorasyon çalışmalarına başlanmıştır Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese) Fazıl Ahmet Paşa mahallesindedir 1662 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Çatısı kurşunla kaplı iken daha sonra kiremitle örtülmüştür 1943 depreminde çatlamalar olmuşsa da restore edilmiştir 1964 yılına kadar çeşitli amaçlarla kullanılan medrese bu tarihten itibaren Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaya başlandı 1974 yılında çatısı bakırla kaplandı Yapının içi ve dışında pembe Karacaviran taşı kullanılmıştır Dilimli kurşun kaplı kubbelerin aralarında tuğladan kare biçimli bacalar bulunmaktadır Basık kemerli kapıdan aralarında medrese odalarının yer aldığı revaklı dikdörtgen avluya girilir Kubbeli medrese odalarında ocak ve kitap rafları vardır Kare planlı dershane-mescit kubbeyle örtülüdür Kubbe kasnağındaki vitraylı pencereler sonradan yapılmıştır 2002 yılında mahalli olanaklarla restorasyon çalışmalşarına başlanarak 2003 yılının şubat ayında bitirilmiştirİç avludaki sütunların arası ahşap malzeme ve çerçeve ile kapatılarak geniş kapalı kullanım alanları kazanılmıştır Boya badana yapılmış olup elektrik tesisatı yenilenmiş kaloriferli hale getirilmiş ve kapalı alanların tabanları laminant parke ile kaplanmıştır Kurt Köprü Vezirköprü ilçesinin Tekkekıran köyüne 3 km mesafede olan ve İstavroz çayı üzerinde yer alan Kurt Köprü bir yüksek ayak üzerine iki büyük sivri kemerli gözden oluşmuştur İki kemer arasında ve yanlarında olmak üzere sivri kemerli pencere şeklinde toplam üç adet kemer bulunmaktadır Çayın iki yamacına gelen kısım doğal kaya ve toprakla desteklenmiştir Köprünün geçit kısmı düz olup diğer yerlerinde olduğu gibi bir hayli tahrifata uğramıştır Köprü ayağı kalın paye şeklinde olup alt kısmında dikdörtgen beş adet dalgakıranı mevcuttur Köprünün pencere görünümü küçük kemerlerin başlangıcına kadar olan kısma yer yer Roma ve Bizans dönemine ait mezar stelleri ve mimari parçaları yer yer kesme taş yer yer de düzensiz taşlardan oluşan moloz taş örgü sistemindedir Kemer başlangıçlarından itibaren 13-14 yyda sıkça görülen ve Bizans dönemi mimarisinde de rastlanan 3 sıra tuğla bir sıra kesme taştan oluşan sağlam bir örgü sistemi görülmektedir Üç sıra tuğla bir sıra taş örgü sistemi ana kemer gözlerinde de tuğlaların dikine yerleştirilmiş şekliyle tekrarlanmıştır Küçük kemerde ise tamamen tuğla malzeme kullanılmıştır Köprüdeki mimari tarz ve örgü sistemi incelendiğinde 13-14 yyda yapılmış olabileceği izlenimini vermektedir Ancak aynı dönemde aynı yerde bir köprü olduğundan bahsedilmektedir Köprüye 1 km mesafede anik bir köprü kalıntısı daha mevcuttur Antik köprünün tahrip olması sonucu ve 13 yyda yapıldığı ve çeşitli onarımlarla bu güne kadar ulaştığı daha akla yakındır Vezirköprü’nün Tekkekıran ve Havza’nın Kayabaşı (Tahna) köylerini birbirine bağlayan köprü küçük onarımlarla kullanılabilir hale gelebilecek niteliktedir Bedesten Ve Arasta İlçe merkezindedir Ayşe Hanımın babası Yusuf Ağanın H 1160 yılında yaptırdığı bilinmektedir İç ve dış bedesten olmak üzere iki bölümdür Dört kapısı ve içinde 110 dükkan vardır İç bedesten kervansaray olarak kullanılmıştır Ayşe tarafından vakfedilmiştir Arasta bölümü bedestenin çevresinde gelişmiştir Dört yandan basık kemerli kapılarla girilen bedesten kare planlı dört kubbeyle örtülü bir yapıdır Kubbeler duvarlara bitişik tuğla kemerlere oturtulur Kemer pandantif ve kubbeler düzgün tuğla örgüsüyle güzel bir görünüm kazanmıştır Ana kubbeyi taşıyan tuğla kemerin ortada dayandığı bölümde içeri girinti yapan kare mekan küçük kubbeyle örtülüdür Dışarıdan ana kubbeler arasında görülen bu bölüm dua kubbesidir Yuvarlak kemerli kapılarla girilen arastanın kuzeyinde tonozlu dükkanlar yer alır Bedestene bakan yüzdeki dükkanlar yer kazanmak amacıyla üçgen biçiminde yapılmıştır Çifte Hamam Ganioğlu mahallesinde Hacıköy caddesi üzerindedir 1660 yılında Ayşe Hanım tarafından vakfedilmiştir Bedestenin (arastanın) güney duvarına bitişiktir Giriş kapısı önüne içerisi görünmesin diye duvar örülmüştür Kapıdan kubbeli soyunmalığa girilir Ortasında sekizgen şadırvan bulunan soyunmalığın camekanlı bölümünde ayakkabı bulunan nişler vardır Dikdörtgen planlı soğukluk geniş bir kemerle kubbeli kare mekana ayrılmıştır Sıcaklık ortada kubbeyle örtülü kare mekan ile haç planlı eyvandan oluşmaktadır Kare mekanın ortasında sekizgen göbek taşı eyvanların arasındaki halvet odacıklarda ikişer kurna vardır Hamamların ikisi de birbirine benzemektedir Bir tarafı kadın bir tarafı da erkek olarak halen kullanmaktadır Saat Kulesi İlçe merkezindedir 1906 yılında Abdülhamit devrinde Sivas valisi Reşat Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır 1943 depreminde büyük hasar görmüş 1959 yılında tamiratı tamamlanmıştır Dört taraflı saatleri çalışır durumdadır Ayrıca Vezirköprü Kentsel Sit Alanı içerisinde sivil mimarlığa teşkil edecek bir çok Türk evi bulunmaktadır Namezgah Çeşmesi Taşkale mahallesi Havza caddesi üzerinde bulunmaktadır Namazgah caminin bitişiğindedir Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırıldığı bilinmektedir Halen kullanılır durumdadır Kurşunlu - Taceddin Paşa Çeşmesi Çanaklı mahallesi Taceddin sokağında bulunmaktadır Kurşunlu caminin avlusundadır Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir Taceddin Paşa Hamamı 1491-1495 de Taceddin Paşa tarafından yaptırılmıştır Şifa Hamamı Mehmet Paşa Mahallesindedir Mehmet Paşa tarafından ailesi için özel olarak yaptırıldığı söylenmektedir Ahşap dikdörtgen soyunmalık sonradan eklenmiştir Şadırvanlı kubbeli soğukluğun kuzeyinde tuvalet ve usturalık yan yanadır İl halvet kare planlı sıcaklığın duvarlığı dikdörtgen nişlidir Sıcaklığın doğusunda beşik tonozlu küçük bir mekan batısında başka bir halvet odacığı vardır Halen çalışır durumdadır Ganioğlu Çeşmesi Mehmet Paşa mahallesi Hacıköy caddesi üzerindedir Geç Osmanlı döneminde yapıldığı bilinmektedir Şu anda kullanılmamaktadır Kale Hamamı Mehmet Paşa mahallesindedir Kale Camine bitişiktir Ayşe Hanım yaptırmıştır Moloz taş malzeme ile yapılmıştır Soyunmalık bölümündeki kubbesi dikkat çekicidir Kesme taş ve tuğladan yapılmış kasnağın üstündeki kubbe ters dizilmiş kiremitlerle örtülüdür Sivri kemerli kapıdan ortasında sekizgen şadırvanı olan soyunmalığa girilir Soyunmalığı çeviren setlerin önünde ayakkabıların konulduğu nişler vardır Soyunmalığın girişi beşik tonozlu diğer bölüm kubbe ile örtülüdür Sıcaklık ortada kubbeli kare mekanı ile hac planlı eyvanlardan oluşur Eyvanlar arasındaki halvet odacıkları kubbelidir Halen kullanılmaktadır EsenKöy Kaya Mezerı İlçeye 12 km uzaklıktaki Esenköy Zindankaya arkeolojik alanındadır Yapı tekniği açısından Paflagon tipi mezardır Üç sütun ve iki odadan oluşmaktadır Demir Çağı eseridir İlçenin en dikkate değer eserlerindendir Ayrıca Vezirköprü Kentsel Sit Alanı içerisinde sivil mimarlığa örnek teşkil edecek bir çok Türk evi bulunmaktadır