İnyupikler Diyalekt Ve Kabileleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Diyalekt ve kabileleri
Eskimo kabile adları tipik olarak -miut ('halk') ekiyle biter

İnyupikler ve İnyupikçe çoğu zaman bir bütün olarak ele alınır

Bazen, iki ayrı dil ve halk olarak ele alındığı da olur ve Seward Yarımadasındakiler Qawiaraq adıyla, diğerleri (North Slope ve Northwest Alaska) de Inupiaq adı altında toplanır

Kültürel açıdan İnyupikler iki ana gruba ayrılır:

İçbölge İnyupikleri (kendilerince Nunatamiut ya da Nunamiut ; İng

Interior :North Inupiat) : Temel geçim kaynağı ren geyiği avcılığıdır

Sahil İnyupikleri (kendilerince TaÄ¡iumiut ; İng

North Alaska Coast Inupiat) : Temel geçim kaynağı balina ve fok avcılığıdır

Geçmişte, giyim tarzı, beden süslemesi ve konuştukları şive, kabileler arası ayrımın belirlenmesinde önemli bir ayıraçtı

Günümüzde bu ayıraç daha çok şivede görülebilmektedir

Seward Yarımadası İnyupikçesi [İngilizce Seward Peninsula Inupiaq]

Bering Boğazı İnyupikçesi [İngilizce Bering Strait Inupiaq]

Diomede şivesi [İngilizce Diomede subdialect]

Wales İnyupikçesi [İngilizce Wales subdialect]

KiÅ?ikmiut
TapqaÄ¡miut

UkiuvaÅ?miut [İngilizce King Island subdialect]

Qawiaraq İnyupikçesi [İngilizce Qawiaraq, Kawerak]

Batı Qawiaraq İnyupikçesi [İngilizce Teller subdialect, Qawiaraq proper]

SiÃ±Ä¡aÄ¡miut
QaviaraÄ¡miut
AyaqsaaÄ¡iaaÄ¡miut
Aziagmiut

Sledge (Aziak, Ayak) adasında konuşulur

Doğu Qawiaraq İnyupikçesi [kendilerince IÄ¡aÅ?uiÅ?miut; İngilizce Fish River subdialect]

İnyupikçe [İngilizce Northern Alaskan IÃ±upiaq]

Malimiut İnyupikçesi [İngilizce Malimiutun, Northwest Alaska Inupiatun]

Malimiut adı komşuları olan Yupikler tarafından verilmiştir

Kotzebue şivesi [İngilizce Kotzebue subdialect, Southern Malimiut Inupiatun]

PittaÄ¡miut
KaÅ?iÄ¡miut
QikiqtaÄ¡ruÅ?miut

Kobuk şivesi [İngilizce Kobuk subdialect, Northern Malimiut Inupiatun]

KuuÅ?miut
KiitaaÅ?miut ya da KiitaaÄ¡miut
Siiá¸·viim KaÅ?ianiÄ¡miut
Nuurvinmiut
Kuuvaum KaÅ?iaÄ¡miut
AkuniÄ¡miut
NuataaÄ¡miut
NapaaqtuÄ¡miut
KivalliÃ±iÄ¡miut

Kuzey Alaska İnyupikçesi [kendilerince IÃ±upiatun (dil), IÃ±upiaq (sg), IÃ±upiak (dual), IÃ±upiat (pl); İngilizce North Alaskan Inupiatun]

Tikiğaq İnyupikçesi [kendilerince TikiÄ¡aÄ¡miut; İngilizce Point Hope Inupiatun]
North Slope İnyupikçesi [İngilizce North Slope Inupiatun]

UtuqqaÄ¡miut
Siá¸·aliÃ±aÄ¡miut

Kukparungmiut
Kunmiut

Kakligmiut

Sidarumiut
Utkiavinmuit
Nuwukmiut

KuulugruaÄ¡miut
Ikpikpagmiut
Kuukpigmiut

KaÃ±ianermiut
Killinermiut
Kagmalirmiut

Nunataağmiut İnyupikçesi [kendilerince NunataaÄ¡miut; İngilizce Anaktuvuk Pass Inupiatun, Nunamiut]
Uummarmiut İnyupikçesi [kendilerince Uummarmiut, Uummarmiutun; İngilizce Uummarmiut IÃ±upiaq, West Arctic Inupiatun, Canadian IÃ±upiaq]

Kanada'da Mackenzie deltasında yeralan Aklavik ve Inuvik şehirlerinde konuşulur

Kökenleri Nunamiut'lara dayanır

Etnik olarak "Inupiaq" olsa da Kanada'da siyasi sebeplerle "Inuvialuit" adı altında toplanır

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İnyupikler Diyalekt Ve Kabileleri Diyalekt ve kabileleri Eskimo kabile adları tipik olarak -miut ('halk') ekiyle biter İnyupikler ve İnyupikçe çoğu zaman bir bütün olarak ele alınır Bazen, iki ayrı dil ve halk olarak ele alındığı da olur ve Seward Yarımadasındakiler Qawiaraq adıyla, diğerleri (North Slope ve Northwest Alaska) de Inupiaq adı altında toplanır Kültürel açıdan İnyupikler iki ana gruba ayrılır: İçbölge İnyupikleri (kendilerince Nunatamiut ya da Nunamiut ; İng Interior :North Inupiat) : Temel geçim kaynağı ren geyiği avcılığıdır Sahil İnyupikleri (kendilerince TaÄ¡iumiut ; İng North Alaska Coast Inupiat) : Temel geçim kaynağı balina ve fok avcılığıdır Geçmişte, giyim tarzı, beden süslemesi ve konuştukları şive, kabileler arası ayrımın belirlenmesinde önemli bir ayıraçtı Günümüzde bu ayıraç daha çok şivede görülebilmektedir Seward Yarımadası İnyupikçesi [İngilizce Seward Peninsula Inupiaq] Bering Boğazı İnyupikçesi [İngilizce Bering Strait Inupiaq] Diomede şivesi [İngilizce Diomede subdialect] Wales İnyupikçesi [İngilizce Wales subdialect] KiÅ?ikmiut TapqaÄ¡miut UkiuvaÅ?miut [İngilizce King Island subdialect] Qawiaraq İnyupikçesi [İngilizce Qawiaraq, Kawerak] Batı Qawiaraq İnyupikçesi [İngilizce Teller subdialect, Qawiaraq proper] SiÃ±Ä¡aÄ¡miut QaviaraÄ¡miut AyaqsaaÄ¡iaaÄ¡miut Aziagmiut Sledge (Aziak, Ayak) adasında konuşulur Doğu Qawiaraq İnyupikçesi [kendilerince IÄ¡aÅ?uiÅ?miut; İngilizce Fish River subdialect] İnyupikçe [İngilizce Northern Alaskan IÃ±upiaq] Malimiut İnyupikçesi [İngilizce Malimiutun, Northwest Alaska Inupiatun] Malimiut adı komşuları olan Yupikler tarafından verilmiştir Kotzebue şivesi [İngilizce Kotzebue subdialect, Southern Malimiut Inupiatun] PittaÄ¡miut KaÅ?iÄ¡miut QikiqtaÄ¡ruÅ?miut Kobuk şivesi [İngilizce Kobuk subdialect, Northern Malimiut Inupiatun] KuuÅ?miut KiitaaÅ?miut ya da KiitaaÄ¡miut Siiá¸·viim KaÅ?ianiÄ¡miut Nuurvinmiut Kuuvaum KaÅ?iaÄ¡miut AkuniÄ¡miut NuataaÄ¡miut NapaaqtuÄ¡miut KivalliÃ±iÄ¡miut Kuzey Alaska İnyupikçesi [kendilerince IÃ±upiatun (dil), IÃ±upiaq (sg), IÃ±upiak (dual), IÃ±upiat (pl); İngilizce North Alaskan Inupiatun] Tikiğaq İnyupikçesi [kendilerince TikiÄ¡aÄ¡miut; İngilizce Point Hope Inupiatun] North Slope İnyupikçesi [İngilizce North Slope Inupiatun] UtuqqaÄ¡miut Siá¸·aliÃ±aÄ¡miut Kukparungmiut Kunmiut Kakligmiut Sidarumiut Utkiavinmuit Nuwukmiut KuulugruaÄ¡miut Ikpikpagmiut Kuukpigmiut KaÃ±ianermiut Killinermiut Kagmalirmiut Nunataağmiut İnyupikçesi [kendilerince NunataaÄ¡miut; İngilizce Anaktuvuk Pass Inupiatun, Nunamiut] Uummarmiut İnyupikçesi [kendilerince Uummarmiut, Uummarmiutun; İngilizce Uummarmiut IÃ±upiaq, West Arctic Inupiatun, Canadian IÃ±upiaq] Kanada'da Mackenzie deltasında yeralan Aklavik ve Inuvik şehirlerinde konuşulur Kökenleri Nunamiut'lara dayanır Etnik olarak "Inupiaq" olsa da Kanada'da siyasi sebeplerle "Inuvialuit" adı altında toplanır Kaynak : Wikipedia