Alp Er Tunga Çeşitli Kaynaklarda Alper Tunga

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Çeşitli kaynaklarda Alper Tunga
Orhun Yazıtlarında "Alp Er" ve "Tunga" isimleri

"tunga tigin yoghinda kiri ölürtimiz

"
Alp Er ismi, Altay Dağlarından bulunan eski runik Türk yazıtlarında da bahsedilmiştir

Orhun Yazıtlarıında (i, kuzey 7, ii, doğu 31), Kül Tigin 714 yılında Oğuzlara karşı beşinci defa yaptığı seferi başarı ile kazanınca, hitabeye şöyle yazdırmıştır;
Divanu Lügati't-Türk'te Alp Er Tunga
Kaşgarlı Mahmut, Divanu Lügati't-Türk'te Alp Er Tunga'yı şu ifadeyle tanımlar: ' Alp er Tonğa" "Türklerin ulusal kahraman ve büyük HakanıAyrıca Alp Er Tunga'nın ölümünü konu alan sagu Divanu Lügati't-Türkte örnek metin olarak yer alır

Bunun yanında, Kaşgarlı Mahmut, Efrasiyab'dan ve ailesinden çeşitli vesilelerle bahseder

Kazvin şehrinin kurucusu olan Kaz'ın Efrasiyab'ın kızı olduğunu belirttikten sonra; "Çünkü Kaz'ın babası olan " Tonğa Alp er" Afrasyap demektir; "Ú¤ Merv" şehrini yapan zattır" sözleriyle Efrasiyab ve Alp Er Tunga'nın aynı kişiler olduğunu bildirir

Kutadgu Bilig'de Alp Er Tunga
Yusuf Has Hacib'in Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a armağan olarak sunduğu Kutadgu Bilig adlı eserinde dünya hükümdarları içinde en adaletli olanların Türk hükümdarları olduğunu ve onların içinde adı meşhur olanın Taciklerin (İranlıların) Efrasiyab dedikleri Alp Er Tonga olduğunu belirtir

[10]

Ayrıca Efrasiyab'dan şu sözlerle bahseder: "Kent: Şeher

Bu kelmeden alınaraq şqar üçün "Ordu Kend" derlÉ?r

Hanın oturduğu şeher demekdir

Çünki Afrasiyab, havası gözel olduğu üçün burada otururdu

"

Ali Şir Nevai'nin Tarih-i Müluk-i Acem'inde Alp Er Tunga
Avesta'da "Arjasp" (Arjasp) şeklinde geçen karakterin Alp Er Tonga olduğunu Ali Şir Nevai'nin Tarih-i Müluk-i Acem (İran Padişahlarının Tarihi) adlı eserinde "Arjasp Binni Efrasiyab kim, Türk Padişahi erdi"[11]

şeklinde görülmektedir
Vasili Radloff'un tezi ve eleştiriler
XIX

yüzyıl sonunda eser vermiş olan Rus şarkiyatçı Radloff, Alp Er Tunga'nın "kahraman bir adam" manasında umumi bir kelime olduğunu belirtmiştir

Bu tez daha sonra eleştirilmiş ve Alp Er Tunga'nın tarihi şahsiyetin adı olduğu öne sürülmüştür

Bazı kaynaklarda da Efrasiyab'ın Türkçe adı olduğu ileri sürülmüştür

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Alp Er Tunga Çeşitli Kaynaklarda Alper Tunga Çeşitli kaynaklarda Alper Tunga Orhun Yazıtlarında "Alp Er" ve "Tunga" isimleri "tunga tigin yoghinda kiri ölürtimiz" Alp Er ismi, Altay Dağlarından bulunan eski runik Türk yazıtlarında da bahsedilmiştir Orhun Yazıtlarıında (i, kuzey 7, ii, doğu 31), Kül Tigin 714 yılında Oğuzlara karşı beşinci defa yaptığı seferi başarı ile kazanınca, hitabeye şöyle yazdırmıştır; Divanu Lügati't-Türk'te Alp Er Tunga Kaşgarlı Mahmut, Divanu Lügati't-Türk'te Alp Er Tunga'yı şu ifadeyle tanımlar: ' Alp er Tonğa" "Türklerin ulusal kahraman ve büyük HakanıAyrıca Alp Er Tunga'nın ölümünü konu alan sagu Divanu Lügati't-Türkte örnek metin olarak yer alır Bunun yanında, Kaşgarlı Mahmut, Efrasiyab'dan ve ailesinden çeşitli vesilelerle bahseder Kazvin şehrinin kurucusu olan Kaz'ın Efrasiyab'ın kızı olduğunu belirttikten sonra; "Çünkü Kaz'ın babası olan " Tonğa Alp er" Afrasyap demektir; "Ú¤ Merv" şehrini yapan zattır" sözleriyle Efrasiyab ve Alp Er Tunga'nın aynı kişiler olduğunu bildirir Kutadgu Bilig'de Alp Er Tunga Yusuf Has Hacib'in Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a armağan olarak sunduğu Kutadgu Bilig adlı eserinde dünya hükümdarları içinde en adaletli olanların Türk hükümdarları olduğunu ve onların içinde adı meşhur olanın Taciklerin (İranlıların) Efrasiyab dedikleri Alp Er Tonga olduğunu belirtir[10] Ayrıca Efrasiyab'dan şu sözlerle bahseder: "Kent: Şeher Bu kelmeden alınaraq şqar üçün "Ordu Kend" derlÉ?r Hanın oturduğu şeher demekdir Çünki Afrasiyab, havası gözel olduğu üçün burada otururdu" Ali Şir Nevai'nin Tarih-i Müluk-i Acem'inde Alp Er Tunga Avesta'da "Arjasp" (Arjasp) şeklinde geçen karakterin Alp Er Tonga olduğunu Ali Şir Nevai'nin Tarih-i Müluk-i Acem (İran Padişahlarının Tarihi) adlı eserinde "Arjasp Binni Efrasiyab kim, Türk Padişahi erdi"[11] şeklinde görülmektedir Vasili Radloff'un tezi ve eleştiriler XIX yüzyıl sonunda eser vermiş olan Rus şarkiyatçı Radloff, Alp Er Tunga'nın "kahraman bir adam" manasında umumi bir kelime olduğunu belirtmiştir Bu tez daha sonra eleştirilmiş ve Alp Er Tunga'nın tarihi şahsiyetin adı olduğu öne sürülmüştür Bazı kaynaklarda da Efrasiyab'ın Türkçe adı olduğu ileri sürülmüştür Kaynak : Wikipedia