Başlıca Tarım Ürünlerimiz Nelerdir - Türkiye'deki Tarım Ürünleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Başlıca Tarım Ürünlerimiz Nelerdir - Türkiye'deki Tarım Ürünleri

TAHILLAR

Buğday

Yurdumuzda en çok üretilen ve tüketilen tahıldır

Un ekmek ve makarna üretiminde kulla*nılır

Buğday yetişme döneminde yağış ol*gunlaşma döneminde kuraklık ister

Ülkemizde en fazla İç Anadolu Bölgesi‘nde (başta Konya Ovası) yetiştirilir

Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de üretimi yapılır

Buğday sürekli yağış almasından dolayı Karadeniz kıyılarında düşük sıcaklıkların görül*mesinden dolayı da Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde yetişmez

Yağışların bol olduğu yıllarda üretim artarken kurak geçen yıllarda üretim azalır

Arpa

Buğdaydan sonra en çok yetiştirilen tahıl*dır

Soğuğa ve sıcağa dayanıklı olup buğda*ya göre daha kısa sürede yetişir

Bu nedenle buğdayın yetişemediği daha soğuk ve yüksek yerlerde de üretimi yapılır

Arpa hayvan yemi olarak ve ekmek yapı*mında kullanılır

Bira sanayisinin ham maddesi*dir

En çok İç Anadolu Güneydoğu Anado*lu ve Ege bölgelerinde yetiştirilir

Çavdar

Buğdayın ve arpanın iyi yetişemediği yer*lerde yetişir

İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde yetiştirilir

Fazla sıcaklıklardan zarar görür

Yayla ik*limini sever düşük ısıya dayanabilir

Bunun için buğdaya göre daha fakir topraklarda ve yüksek*lerde tarımı yapılmaktadır

Tanesinden ekmek ve bira saplarından hasır şapka yapılır

Sandalye yapımında ve hay*van yemi olarak da yararlanılır

Yulaf

Serin yüksek nemli bölgeler ile sıcak ve kurak yörelerde yetiştirilir

Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan yulaf İç Anadolu Akdeniz ve Marmara bölgele*rinde ekilir

Yulaf unu besin maddesi olarak da kulla*nılır

Mısır

Fazla su ve sıcaklık isteyen mısır bu özelliğiyle diğer tahıllardan ayrılır

Yaz yağışları*nın ve sulama imkânlarının bulunduğu yerlerde yetiştirilir

Akdeniz Karadeniz Marmara ve Ege bölgelerinde üretilir

Doğal yetişme alanı Karadeniz Bölgesi’dir

Ancak temel besin maddesi olarak tüketildi*ği için bölge ticaretinde önemli yer tutmaz

Mısır üretiminin yaklaşık yarısı Akdeniz Bölgesi’nde yapılır

Mısır üretiminin son yıllarda artış göstermesinde sanayi ham maddesi olarak alkol ve yağ imalatında kullanılması etkilidir

Yemeklik yağ üretiminde ve hayvan yemi olarak kullanılır

Pirinç

Çeltik bitkisinin tohumlarının kabukların*dan ayrılması ile elde edilir

Sıcak ve nemli iklim koşullarında yetişen bir tarım ürünü olduğundan akarsu boylarında ve sulak ovalarda yetişir

Ülkemizde pirinç üretimi tüketimi karşıla*yamamaktadır

Bu nedenle yurt dışından pirinç it*hal edilmektedir

Ülkemizde en fazla Marmara (Meriç Ova*sı) Karadeniz (Tosya - Boyabat) ve Akdeniz bölgelerinde üretilir

UYARI:
Çeltik tarlaları sivrisinek ve kurbağa gibi canlıların üremesi için uygun ortam olduğu için üretimi yerleşim merkezlerine yakın kesimlerde yapılmamaktadır

Bu nedenle üretim alanları devlet tarafından sınır*landırılmıştır

SANAYİ (ENDÜSTRİ) BİTKİLERİ
Türkiye’de tahıllardan sonra en çok yetiş*tirilen tarım ürünleridir

Sanayi bitkileri doğrudan tüketilmeyip fabrikalarda işlenerek kullanıma ha*zır hâle getirilen ürünlerdir

Pamuk

Dokuma sanayinin ham maddesidir

Alüvyal toprakları sever

Yetişme döne*minde bol su ve yüksek sıcaklık olgunlaşma ve hasat döneminde tam kuraklık ister

Türkiye dünyanın sayılı pamuk üreticileri arasında yer alır

Pamuk ve pamuklu dokuma ürünlerinin bir bölümü ihraç edilir

En çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi (Büyük Menderes Küçük Mende*res Gediz ovaları) Akdeniz Bölgesi (Çukurova Antalya Ovası) Güney Marmara Bölümü ve Do*ğu Anadolu Bölgesi’nde (Malatya Elazığ Iğdır ovaları) yetiştirilir

Tütün

Sigara sanayinin ham maddesidir

Yetişme döneminde bol su olgunlaşma döneminde de yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar

Türkiye dünyanın kaliteli tütün üreten ül*keleri arasında yer alır

Tütün üretimi belli bölgelerde toplanmış*tır

Bu durum kaliteli tütün üretimi sağlamak için üretimin devlet kontrolünde olmasından kaynak*lanır

Ülkemizde en çok Ege Bölgesinde yetiş*tirilir

Bu bölgemizi sırasıyla Güneydoğu Anado*lu Karadeniz ve Marmara bölgeleri izler

UYARI:
Yüksek kaliteli ürün almaya elverişli olmayan sahalarda üretimi devlet tarafından engellenmiştir

Şeker pancarı

Şeker sanayinin ham maddesidir

Şeker pancarı yurdumuzun hemen her yerinde yetiştirilebilmesine rağmen kıyıya yakın alanlarda tarımı yaygın değildir

Nemli topraklarda iyi gelişir

Yağışların yetersiz olduğu yerlerde ise sulama yapılarak üretilir

En çok İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştiri*lir

Daha sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri gelir

UYARI:
Şekerpancarı hasat edildikten hemen sonra tüketilmesi gerektiğinden şeker fabrikalarıüretim alanlarına yakın yerlerde kurulmaktadır

Çay

Sıcaklık farkları fazla olmayan ılıman ya*ğışlı bir iklim ile kireçsiz ve yıkanmış toprak ister

Türkiye’de sadece Doğu Karadeniz Bölümü‘nde Giresun‘dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı şeridinde yetişir

Üretilen çayın büyük bölümü Rize’den sağlanır

Çay ekim alanı en dar olan sanayi bitkimizdir

Ayçiçeği

Alüvyonlu toprakları ve sıcağı sever

Tohumlarından yağ çıkarılan bitkiler ara*sında en önemlisidir

Ayçiçeğinin artığı aynı zamanda hayvan yemi olarak değerlendirildiği için ayçiçeği işleyen yağ fabrikalarının çevresinde hayvancılık faaliyet*leri de gelişmiştir

Ekim alanı yaygındır

Başta Marmara Bölgesi’nin Trakya kesimi olmak üzere İç Ana*dolu ve Karadeniz (doğu kıyıları hariç) bölgele*rinde de yetiştirilir

Keten – Kenevir

Ilık ve nemli iklimlerde daha çok yetişir

Keten lifleri keten kumaş ve kâğıt yapı*mında kullanılır

Tohumlarından boya yapımında kullanılan bezir yağı elde edilir

Kenevir bitkisinin lifleri ise halat ip pas*pas gibi kaba dokumalarda kullanılır

Enfazla Batı Karadeniz Bölümü‘ndeüretimi yapılır

Haşhaş

Yazları sıcak geçen ve orta derecede yağışların görüldüğü yerlerde yetişir

Haşhaş ilaç sanayinde kullanılır ve tohumlarından yağ elde edilir

Haşhaş bitkisinin meyvesinde bulunan ve afyon sakızı adı verilen maddeden uyuşturucu özelliği olan morfin elde edilir

Bu nedenle haşhaş üretimi devlet kontrolünde yapılır

Haşhaş üreti*miinin büyük bir bölümü Ege Bölgesi‘nde yapılır

Afyon Denizli Kütahya Uşak Konya Isparta ve Burdur’da üretimi yapılır

Zeytin

Kışların ılık geçtiği Akdeniz ikliminde yeti*şen ve ekonomik değeri yüksek olan bir bitkidir

Bir kısmından yağ elde edilir bir kısmı ise sofralık olarak tüketilir

Ege Bölgesi (Edremit Ayvalık arası) yağlık Marmara Bölgesi sofralık zeytin üretimin*de başta gelir

Akdeniz Bölgesi’nde daha fazla gelir getiren ürünlerin ekilmesi tercih edildiğinden zeytin üretimi az yapılmaktadır

Az miktarda olmakla birlikte Doğu Karadeniz Bölümü’nde de zeytin üretilmektedir

Susam

Akdeniz ikliminde yetişir

Yağ ve tahin üretiminde kullanılır

Güneydoğu Anadolu Akdeniz Ege ve Marmara bölgelerinde üretilir

UYARI: Zeytin ayçiçeği susam keten mısır fındık ve pamuk yağ elde edilen sanayi bitkileridir

Anason

Rakı ve içki yapımında kullanılır

Burdur (% 50) üretimde birincidir

Burdur’u Muğla ve An*talya illeri izler

BAKLAGİLLER

Fasulye

Yetişme döneminde yağış veya sulama ister

Ege ve Marmara bölgelerimizdeki ovalar ile Çukurova ve Batı Karadeniz Bölümü‘nde fa*sulye tarımı yaygındır

Nohut

Baklagiller içinde üretim bakımından ilk sırayı alır

İç Anadolu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir

Mercimek

Baklagiller içinde nem isteği en az ve ku*raklığa en dayanıklı olan bitkidir

Kırmızı mercimek üretiminde Güneydo*ğu Anadolu yeşil mercimek üretiminde ise İç Anadolu Bölgesi başta gelir

UYARI: İç Anadolu Bölgesi baklagil üretiminde ilk sırada yer alır

Soya Fasulyesi

Yazları sıcak ve yağışlı geçen iklim şart*larında yetişir

En çok Akdeniz Bölgesi‘nde üretilir

Or*ta ve Batı Karadeniz kıyıları ile Ege ve Marma*ra’da üretimi yapılır

Bakla

Başlıca yetişme alanları Güney Marmara ve Ege Bölgesi’dir

Mercimek

Kuraklığa çok dayanıklı bir bitkidir

Yeşil mercimek en fazla İç Anadolu Bölgesi‘nde kırmızı mercimek ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde üretilir

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Başlıca Tarım Ürünlerimiz Nelerdir - Türkiye'deki Tarım Ürünleri Başlıca Tarım Ürünlerimiz Nelerdir - Türkiye'deki Tarım Ürünleri TAHILLAR Buğday Yurdumuzda en çok üretilen ve tüketilen tahıldır Un ekmek ve makarna üretiminde kullanılır Buğday yetişme döneminde yağış olgunlaşma döneminde kuraklık ister Ülkemizde en fazla İç Anadolu Bölgesi‘nde (başta Konya Ovası) yetiştirilir Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de üretimi yapılır Buğday sürekli yağış almasından dolayı Karadeniz kıyılarında düşük sıcaklıkların görülmesinden dolayı da Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde yetişmez Yağışların bol olduğu yıllarda üretim artarken kurak geçen yıllarda üretim azalır Arpa* Buğdaydan sonra en çok yetiştirilen tahıldır Soğuğa ve sıcağa dayanıklı olup buğdaya göre daha kısa sürede yetişir Bu nedenle buğdayın yetişemediği daha soğuk ve yüksek yerlerde de üretimi yapılır Arpa hayvan yemi olarak ve ekmek yapımında kullanılır Bira sanayisinin ham maddesidir En çok İç Anadolu Güneydoğu Anadolu ve Ege bölgelerinde yetiştirilir Çavdar Buğdayın ve arpanın iyi yetişemediği yerlerde yetişir İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde yetiştirilir Fazla sıcaklıklardan zarar görür Yayla iklimini sever düşük ısıya dayanabilir Bunun için buğdaya göre daha fakir topraklarda ve yükseklerde tarımı yapılmaktadır Tanesinden ekmek ve bira saplarından hasır şapka yapılır Sandalye yapımında ve hayvan yemi olarak da yararlanılır Yulaf* Serin yüksek nemli bölgeler ile sıcak ve kurak yörelerde yetiştirilir Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan yulaf İç Anadolu Akdeniz ve Marmara bölgelerinde ekilir Yulaf unu besin maddesi olarak da kullanılır Mısır Fazla su ve sıcaklık isteyen mısır bu özelliğiyle diğer tahıllardan ayrılır Yaz yağışlarının ve sulama imkânlarının bulunduğu yerlerde yetiştirilir Akdeniz Karadeniz Marmara ve Ege bölgelerinde üretilir Doğal yetişme alanı Karadeniz Bölgesi’dir Ancak temel besin maddesi olarak tüketildiği için bölge ticaretinde önemli yer tutmaz Mısır üretiminin yaklaşık yarısı Akdeniz Bölgesi’nde yapılır Mısır üretiminin son yıllarda artış göstermesinde sanayi ham maddesi olarak alkol ve yağ imalatında kullanılması etkilidir Yemeklik yağ üretiminde ve hayvan yemi olarak kullanılır Pirinç Çeltik bitkisinin tohumlarının kabuklarından ayrılması ile elde edilir Sıcak ve nemli iklim koşullarında yetişen bir tarım ürünü olduğundan akarsu boylarında ve sulak ovalarda yetişir Ülkemizde pirinç üretimi tüketimi karşılayamamaktadır Bu nedenle yurt dışından pirinç ithal edilmektedir Ülkemizde en fazla Marmara (Meriç Ovası) Karadeniz (Tosya - Boyabat) ve Akdeniz bölgelerinde üretilir UYARI: Çeltik tarlaları sivrisinek ve kurbağa gibi canlıların üremesi için uygun ortam olduğu için üretimi yerleşim merkezlerine yakın kesimlerde yapılmamaktadır Bu nedenle üretim alanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır SANAYİ (ENDÜSTRİ) BİTKİLERİ* Türkiye’de tahıllardan sonra en çok yetiştirilen tarım ürünleridir Sanayi bitkileri doğrudan tüketilmeyip fabrikalarda işlenerek kullanıma hazır hâle getirilen ürünlerdir Pamuk Dokuma sanayinin ham maddesidir Alüvyal toprakları sever Yetişme döneminde bol su ve yüksek sıcaklık olgunlaşma ve hasat döneminde tam kuraklık ister Türkiye dünyanın sayılı pamuk üreticileri arasında yer alır Pamuk ve pamuklu dokuma ürünlerinin bir bölümü ihraç edilir En çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi (Büyük Menderes Küçük Menderes Gediz ovaları) Akdeniz Bölgesi (Çukurova Antalya Ovası) Güney Marmara Bölümü ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde (Malatya Elazığ Iğdır ovaları) yetiştirilir Tütün* Sigara sanayinin ham maddesidir Yetişme döneminde bol su olgunlaşma döneminde de yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar Türkiye dünyanın kaliteli tütün üreten ülkeleri arasında yer alır Tütün üretimi belli bölgelerde toplanmıştır Bu durum kaliteli tütün üretimi sağlamak için üretimin devlet kontrolünde olmasından kaynaklanır Ülkemizde en çok Ege Bölgesinde yetiştirilir Bu bölgemizi sırasıyla Güneydoğu Anadolu Karadeniz ve Marmara bölgeleri izler UYARI:* Yüksek kaliteli ürün almaya elverişli olmayan sahalarda üretimi devlet tarafından engellenmiştir Şeker pancarı Şeker sanayinin ham maddesidir Şeker pancarı yurdumuzun hemen her yerinde yetiştirilebilmesine rağmen kıyıya yakın alanlarda tarımı yaygın değildir Nemli topraklarda iyi gelişir Yağışların yetersiz olduğu yerlerde ise sulama yapılarak üretilir En çok İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilir Daha sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri gelir UYARI:* Şekerpancarı hasat edildikten hemen sonra tüketilmesi gerektiğinden şeker fabrikalarıüretim alanlarına yakın yerlerde kurulmaktadır Çay Sıcaklık farkları fazla olmayan ılıman yağışlı bir iklim ile kireçsiz ve yıkanmış toprak ister Türkiye’de sadece Doğu Karadeniz Bölümü‘nde Giresun‘dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı şeridinde yetişir Üretilen çayın büyük bölümü Rize’den sağlanır Çay ekim alanı en dar olan sanayi bitkimizdir Ayçiçeği* Alüvyonlu toprakları ve sıcağı sever Tohumlarından yağ çıkarılan bitkiler arasında en önemlisidir Ayçiçeğinin artığı aynı zamanda hayvan yemi olarak değerlendirildiği için ayçiçeği işleyen yağ fabrikalarının çevresinde hayvancılık faaliyetleri de gelişmiştir Ekim alanı yaygındır Başta Marmara Bölgesi’nin Trakya kesimi olmak üzere İç Anadolu ve Karadeniz (doğu kıyıları hariç) bölgelerinde de yetiştirilir Keten – Kenevir Ilık ve nemli iklimlerde daha çok yetişir Keten lifleri keten kumaş ve kâğıt yapımında kullanılır Tohumlarından boya yapımında kullanılan bezir yağı elde edilir Kenevir bitkisinin lifleri ise halat ip paspas gibi kaba dokumalarda kullanılır Enfazla Batı Karadeniz Bölümü‘ndeüretimi yapılır Haşhaş Yazları sıcak geçen ve orta derecede yağışların görüldüğü yerlerde yetişir Haşhaş ilaç sanayinde kullanılır ve tohumlarından yağ elde edilir Haşhaş bitkisinin meyvesinde bulunan ve afyon sakızı adı verilen maddeden uyuşturucu özelliği olan morfin elde edilir Bu nedenle haşhaş üretimi devlet kontrolünde yapılır Haşhaş üretimiinin büyük bir bölümü Ege Bölgesi‘nde yapılır Afyon Denizli Kütahya Uşak Konya Isparta ve Burdur’da üretimi yapılır Zeytin Kışların ılık geçtiği Akdeniz ikliminde yetişen ve ekonomik değeri yüksek olan bir bitkidir Bir kısmından yağ elde edilir bir kısmı ise sofralık olarak tüketilir Ege Bölgesi (Edremit Ayvalık arası) yağlık Marmara Bölgesi sofralık zeytin üretiminde başta gelir Akdeniz Bölgesi’nde daha fazla gelir getiren ürünlerin ekilmesi tercih edildiğinden zeytin üretimi az yapılmaktadır Az miktarda olmakla birlikte Doğu Karadeniz Bölümü’nde de zeytin üretilmektedir Susam* Akdeniz ikliminde yetişir Yağ ve tahin üretiminde kullanılır Güneydoğu Anadolu Akdeniz Ege ve Marmara bölgelerinde üretilir UYARI: Zeytin ayçiçeği susam keten mısır fındık ve pamuk yağ elde edilen sanayi bitkileridir Anason Rakı ve içki yapımında kullanılır Burdur (% 50) üretimde birincidir Burdur’u Muğla ve Antalya illeri izler BAKLAGİLLER* Fasulye Yetişme döneminde yağış veya sulama ister Ege ve Marmara bölgelerimizdeki ovalar ile Çukurova ve Batı Karadeniz Bölümü‘nde fasulye tarımı yaygındır Nohut* Baklagiller içinde üretim bakımından ilk sırayı alır İç Anadolu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir Mercimek Baklagiller içinde nem isteği en az ve kuraklığa en dayanıklı olan bitkidir Kırmızı mercimek üretiminde Güneydoğu Anadolu yeşil mercimek üretiminde ise İç Anadolu Bölgesi başta gelir UYARI: İç Anadolu Bölgesi baklagil üretiminde ilk sırada yer alır Soya Fasulyesi Yazları sıcak ve yağışlı geçen iklim şartlarında yetişir En çok Akdeniz Bölgesi‘nde üretilir Orta ve Batı Karadeniz kıyıları ile Ege ve Marmara’da üretimi yapılır Bakla* Başlıca yetişme alanları Güney Marmara ve Ege Bölgesi’dir Mercimek Kuraklığa çok dayanıklı bir bitkidir Yeşil mercimek en fazla İç Anadolu Bölgesi‘nde kırmızı mercimek ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde üretilir