08-20-2012
|
#3
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türkiyedeki Madenler Ve Enerji Kaynakları Nelerdir?
Türkiye'de Öteki Madenler
Memleketimizde çeşitli birçok madenlerimiz daha" vardır Her birinin ekonomik değeri bulunmaktadır Burada bunların başlıcalarına değinilerek geçilecektir Bunlardan "kurşun", çoğunca gümüşle karışık olarak bulunmuştur ki, yakın zamanlara kadar birçokları işletilmiştir Çoğu kapanan bu madenlerden bugün Etibank tarafından "Keban Sirnli 'Kurşun işletmesi" çalışmaktadır Burası Elazığ'ın Keban ilçesinde Fırat nehri kenarındadır 1953 ten 1970 e kadar buradan 25 bin ton kurşun ve 26 bin çinko konsantresi (tuvönan cevherin mekanik yollarla zenginleştirilmesi işlemi) elde edilmiştir (1978 de 5450 t)
Önemli madenlerimizden biri de "kükürt" tür Isparta'nın Keçiborulu ilçesindeki işletme yerinde çıkarılır Burada 1900 de bulunan maden, 1933 e kadar yabancı bir şirket tarafından işletilmiştir Etibank'a bağlı bir müessese olarak 1943 den beri faaliyettedir 1978 de tuvönan miktarı 86 bin ton olup, ayıklanmış yıkanmış miktar 18 bin tondur
Memleketimizin türlü yerlerinde "cıva" madeni de vardır Bunlar içinde işletilen başlıcaları İzmir' in Ödemiş ilçesindeki "Habköy Cıva İşletmesi" ile Konya'nın Sarayönü ilçesindeki Konya Cıva işletmesi ve İzmir'in batısında Karaburun'dadır Etibank'a bağlı olarak birincisi 1961 den, ikincisi 1969 den beri faaliyettedir Özel sektöre bağlı işletmeler de vardır 1969 yılı tuvönan ceher üretimi 59000 tondur
1968 de işletmeye açılan Bandırma Boraks ve Asitborik Fabrikaları İşletmesinde ham madde olarak Kütahya'nın Emet ilçesinden çıkarılan kolemanit ile Eskişehir Seyitgazi ilçesinde çıkarılan sodyum tuzu cevheri kullanılmaktadır
Bunlardan başka Tokat ilinde çıkarılmakta bulunan "antimuvan" madeni (1978 tuvönan 46000 ton), Eskişehir yakınında çıkarılan "Iületaşı" (tuvönan 825 ton), ateş tuğlası yapımında yararlanılan ve Es*kişehir bölgesinde çakıra1ın "manyezit" (tuvönan 220 ton) söylenebilir "Zımpara" madeni de önemli yer tutar Yılda 50-55 bin ton cevher elde edilir Bundan başka, memleketimizin birçok yerlerinde bulunan "manganez" yıldan yıla çok değişik üretim miktarı göstermiştir (çoğunca 30*bin ton)
Bu arada "tuz elde edilmesi de memleketimizde önemli yer tutar Tuz, ençok denizden elde edilir İzmir' in Çamaltı Tuzlası bütün üretimin % 55 ini verir Ayrıca İç Anadolu'da Tuz Gölünden elde edilir (% 30'u) Bazı tuzlu su kaynaklarında da küçük ölçüde tuz çıkarılır: Tuz*luca, Kağızman, Gülşehir, Oltu gibi Kaya tuzu yataklarından da yararlanılır Son yıllarda elde edien tuz miktarı yarım milyon ton civarında değişmiştir
1970 - 1976 arasındaki dönemde Türkiye'nin tuz üretimi 5 milyon tona yaklaşmış, 1976 üretimi bunu da geçmiştir Tuz üretiminin çoğu deniz ve göl tuzlalarından sağlandığından, zaman zaman iklim özel*liğinin etkisi altında kalmıştır 1977 de ilk defa Mısır' dan tuz ithal edilmiştir Fabrikaların çoğalmasıyla tuz tüketimi artmıştır Günümüzde İzmir Çamaltı tuzlası (21 Km2; yıllık üretim 400000 ton), Tuzgölü tuzlaları ve değişik kapasiteli kayatuzu alanları (6 tuzla) olmak üzere 45 tuzla vardır Çamaltı tuzlasının modernize edilmesi için çalışılmıştır Tekel, 1976 da bir kısım tuzlaların modernize edilmeleri için 165 – 450 milyon lira harcamaya girişmiştir Bu arada Kaldırım rafine tuz tesisinin yapımına girişilmiş, Tuz1uca'da kurulması planlanan kaya tuzundan ra*fine tuz üretecek kuruluşun projesi yapılmıştır
Volfram (wolfram) maden tesisleri 1977 de Uludağ'da (2400 ın) hizmete açılmıştır Yaklaşık 650 milyon liraya malolan bu kuruluşta yılda 3000 ton konsantre üretilmektedir Gelişmiş sanayi ülkelerinden çok miktarda istenen ve çelik ile bazı kimya sanayiinde kullanılan volframdan yılda 300 milyon lira döviz sağlanacağı hesaplanmıştır
Madenler ve Enerji Kaynaklarının Türkiye Ekonomisindeki Yeri
Türkiye’nin her bölgesinde çeşitli madenler bulunmaktadır Ancak tüm madenlerimiz yeterince işletilmemektedir Madenlerimizin bir bölümü çok eskiden beri bilinmekte, hatta yabancı şirketler tarafından işletilmekteydi Ancak madenlerimiz hakkında yeterli bilgi yoktu Cumhuriyet döneminde madenlerin teknik ve bilimsel yöntemlerle araştırılması için Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kurulmuştur Çıkarılan madenlerimiz hem iç piyasada değerlendirilmekte hem de yurtdışına satılmaktadır
Kaynak: ekodialog
|
|
|
|