Deprem Dalgaları

DEPREM DALGALARI

Deprem sarsıntıları; deprem odağında oluşan gerilimler ve hareketler sonucunda oluşan dalga hareketlerinden meydana gelir Yani deprem odağındaki potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür Deprem sırasında açığa çıkan enerji, ses veya su dalgalarına benzeyen ve sismik dalgalar adı verilen dalgalar ile yayılır Başlıca üç türlü deprem dalgası vardır



En hızlı yayılan bu yüzden deprem kayıt aletlerinde (sismograf) en önce görülen dalgalardır P dalgalarında, titreşim hareketi yayılma doğrultusu ile aynıdır P dalgaları esnek dalgalardır ve ses dalgaları gibi yayılırlar Yayıma hızları yere, kaya türüne ve derinliğe göre değişmekle birlikte 15 ile 8 km/sn arasında değişir Bütün geosferleri geçerler Fakat Manto ve Çekirdeği geçerken kırılarak yön değişikliğine uğrarlar Yıkım etkisi düşüktür



Kayıt aletlerinde ikincil olarak görülen ve titreşim hareketi yayılma doğrultusuna göre enine olarak meydana gelen salınım hareketleridir ve bir ucu bağlı bir ipin diğer ucundan tutarak sağa sola ve yukarı aşağı sallanması sonucunda görülen dalga hareketlerinin yayılması gibi ilerlerler Yayılma hızları düşüktür (3-4 km/sn) hızı P dalgası hızının % 60'ı ile % 70'i arasında değişir S dalgaları sıvı içinde yayılamazlar Bu sebeple de manto içine giremez ve deprem merkezinden 103° uzaklıkta bulunan yerlere kadar kaydedilirler Yapılarda yıkıma yol açan dalgalar S dalgaları ile yüzey dalgalarıdır



Hızı daha fazla olan Love ve genliği daha büyük olan Rayleigh dalgaları olarak ikiye ayrılırlar



Derine doğru etkileri azalır Yalnız yatay doğrultuda yayılan yüzey dalgalarına Love Dalgaları adı verilir





Deprem dalgaları; dünyanın iç kısımlarının özelliklerinin araştırılması bakımından son derece önemli bir araçtır Çünkü bunların yayılma hızları ile maddenin yoğunluğu ve cisim hali arasında ilişkileri vardır Öte yandan farklı dalgaların yayılma hızları birbirinin aynı değildir Bu özelliklerinden yararlanılarak ve farklı dalgaların bir kayıt istasyonuna varış zamanları arasındaki farka dayanması yoluyla depremin meydana geldiği yer saptanabilir Bu iş için en az iki tercihen iki istasyona gerek vardır