İ. Mengli Giray Osmanlı Devleti'yle İlişkiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Osmanlı Devleti'yle ilişkiler
Bazı tarihçilere göre, Osmanlı Devleti 1475 ve 1478 olayları sırasında Hanlığın kendisine tabi kılmıştır

Diğer bazı tarihçilere göre de Kırım Hanlığı ile Osmanlı Devleti yani Fatih Sultan Mehmet ile Mengli Giray bir anlaşma yapmış olmalıdır

Buna göre:

Kırım Hanları ancak Cengiz sülalesinden gelen Giraylar soyundan olabilir

Hanları Kırım Kurultayı (Han Divanı) inha eder

Padişah tayin eder

Hanlar Padişah tarafından azledilebilir

fakat idam edilemezler

Padişah Kırım Hanlarını düşmanlarıyla yapacağı savaşlarda yardıma çağırabilir

Kırım Hanları, Osmanlı Devleti'nin onayı olmadan, kendi başlarına düşmanlarıyla barış anlaşması yapabilirler
Kırım Hanları hutbelerde kendi adlarını zikrettirirler ve kendi adlarına para basarlar

Bir müddet sonra hutbelerde padişahların adları da okunmuştur

Yukarıda adları geçen Padişah ile Han arasında böyle bir anlaşmanın resmen ve yazılı olarak tespit ve imza edildiği hususunda bir belge henüz ortaya çıkarılmış değildir

Varlığı da bilinmemektedir

Mevcut olsaydı bunun Kırım Kurultayı (Han Divanı) tarafından tasdik edilmiş olması gerekirdi

Bununla beraber, zikredilen maddelerin hükümleri Osmanlı Padişahları ile Kırım Hanları arasında fiilen icra edilmiş ve yürütülmüştür

Osmanlı Padişahı II

Bayezid saltanatının son yıllarında yaşlanmış olduğundan tahta oğullarından birini geçirmek istedi

Vezirler ve bilhassa baş vezir padişaha yumuşak huylu olan oğlu Şehzade Ahmet'i tavsiye ettiler

Ahmet'in kardeşi Yavuz Sultan Selim bu teklife karşı çıktı ve bir miktar askerle İstanbul'un üzerine yürüdü

Fakat vuku bulan çatışmada yenildi

Kaçıp Kırım'a kayınbabası Mengli Giray'ın yanına geldi

Bunu öğrenen Şehzade Ahmet telaşa düşerek Mengli Giray'a bir mektup gönderdi

Kendisine sığınmış olan kardeşi Yavuz Sultan Selim'i hapsettiği takdirde Kefe'yi ve diğer kale şehirleri Kırım Hanlığı'na bırakacağını bildirdi

Mengli Giray, mektubu getiren elçiye şu cevabı verdi:

Memleketimize şerefli bir Hanedanın oğlu geldi

Sebep ve maksadı henüz anlayamadım

Ama Rumeli'ye geçmek isterse biz buna nasıl mani olabiliriz? Hapsetmek kardeşliğe yakışmaz

Mengli Giray'ın oğlu Mehmet Giray Şehzade Selim'in tutuklanmasını istedi

Mengli Giray buna razı olmadı

Küçük oğlu Saadet Giray'ın ve koruması altında kara yoluyla Rumeli'ye geçmesini sağladı

Feodal sisteme dayanan Kırım Hanlığı'nın merkeziyetçi, istikrarlı ve kuvvetli Osmanlı Devleti'nin himayesine girmesi Onun üçyüz yıldan fazla bir süre ayakta kalmasına imkan vermiştir

Osmanlı İmparatorluğu'nun 17

yüzyıldan itibaren zayıflayarak gerilemesi ve büyüyüp kuvvetlenen Rusya'nın saldırılanım karşı duramaması sonunda Kırım Hanlığı da varlığını koruyamamış ve Rus Çarlığının esaretine düşmüştür

Osmanlı Devleti'nin sınırlarından çok uzak olduğu için bunun askeri kuvvetinden yardım göremeyen Altınordu Devleti, Kazan Hanlığı ve Astrahan Hanlığı daha az süre hükümran olmuşlar ve Kırım'dan çok daha evvel Rusya'nın istilasına uğramışlardır

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İ. Mengli Giray Osmanlı Devleti'yle İlişkiler Osmanlı Devleti'yle ilişkiler Bazı tarihçilere göre, Osmanlı Devleti 1475 ve 1478 olayları sırasında Hanlığın kendisine tabi kılmıştır Diğer bazı tarihçilere göre de Kırım Hanlığı ile Osmanlı Devleti yani Fatih Sultan Mehmet ile Mengli Giray bir anlaşma yapmış olmalıdır Buna göre: Kırım Hanları ancak Cengiz sülalesinden gelen Giraylar soyundan olabilir Hanları Kırım Kurultayı (Han Divanı) inha eder Padişah tayin eder Hanlar Padişah tarafından azledilebilir fakat idam edilemezler Padişah Kırım Hanlarını düşmanlarıyla yapacağı savaşlarda yardıma çağırabilir Kırım Hanları, Osmanlı Devleti'nin onayı olmadan, kendi başlarına düşmanlarıyla barış anlaşması yapabilirler Kırım Hanları hutbelerde kendi adlarını zikrettirirler ve kendi adlarına para basarlar Bir müddet sonra hutbelerde padişahların adları da okunmuştur Yukarıda adları geçen Padişah ile Han arasında böyle bir anlaşmanın resmen ve yazılı olarak tespit ve imza edildiği hususunda bir belge henüz ortaya çıkarılmış değildir Varlığı da bilinmemektedir Mevcut olsaydı bunun Kırım Kurultayı (Han Divanı) tarafından tasdik edilmiş olması gerekirdi Bununla beraber, zikredilen maddelerin hükümleri Osmanlı Padişahları ile Kırım Hanları arasında fiilen icra edilmiş ve yürütülmüştür Osmanlı Padişahı II Bayezid saltanatının son yıllarında yaşlanmış olduğundan tahta oğullarından birini geçirmek istedi Vezirler ve bilhassa baş vezir padişaha yumuşak huylu olan oğlu Şehzade Ahmet'i tavsiye ettiler Ahmet'in kardeşi Yavuz Sultan Selim bu teklife karşı çıktı ve bir miktar askerle İstanbul'un üzerine yürüdü Fakat vuku bulan çatışmada yenildi Kaçıp Kırım'a kayınbabası Mengli Giray'ın yanına geldi Bunu öğrenen Şehzade Ahmet telaşa düşerek Mengli Giray'a bir mektup gönderdi Kendisine sığınmış olan kardeşi Yavuz Sultan Selim'i hapsettiği takdirde Kefe'yi ve diğer kale şehirleri Kırım Hanlığı'na bırakacağını bildirdi Mengli Giray, mektubu getiren elçiye şu cevabı verdi: Memleketimize şerefli bir Hanedanın oğlu geldi Sebep ve maksadı henüz anlayamadım Ama Rumeli'ye geçmek isterse biz buna nasıl mani olabiliriz? Hapsetmek kardeşliğe yakışmaz Mengli Giray'ın oğlu Mehmet Giray Şehzade Selim'in tutuklanmasını istedi Mengli Giray buna razı olmadı Küçük oğlu Saadet Giray'ın ve koruması altında kara yoluyla Rumeli'ye geçmesini sağladı Feodal sisteme dayanan Kırım Hanlığı'nın merkeziyetçi, istikrarlı ve kuvvetli Osmanlı Devleti'nin himayesine girmesi Onun üçyüz yıldan fazla bir süre ayakta kalmasına imkan vermiştir Osmanlı İmparatorluğu'nun 17 yüzyıldan itibaren zayıflayarak gerilemesi ve büyüyüp kuvvetlenen Rusya'nın saldırılanım karşı duramaması sonunda Kırım Hanlığı da varlığını koruyamamış ve Rus Çarlığının esaretine düşmüştür Osmanlı Devleti'nin sınırlarından çok uzak olduğu için bunun askeri kuvvetinden yardım göremeyen Altınordu Devleti, Kazan Hanlığı ve Astrahan Hanlığı daha az süre hükümran olmuşlar ve Kırım'dan çok daha evvel Rusya'nın istilasına uğramışlardır Kaynak : Wikipedia