Hakkari Hakkında Bilgi

Hakkari Sarayları


Kelat Sarayı (Şemdinli)

Hakkari Şemdinli ilçesine 17 km uzaklıkta, eski ilçe merkezi Nehri'nin güney batısında dere kenarında Kelat Sarayı bulunmaktadır Saray büyük ölçüde yıkılmış, günümüze yalnızca iki kemeri ile bir duvar kalıntısı gelebilmiştirSarayın ne zaman yapıldığını belirten bir kitabe günümüze gelememiştir Burnunla beraber yerel kaynaklarda Seyit Ahmet Sıddık tarafından yaptırıldığı belirtilmiştir

Seyit Ahmet Sıddık Seyit Taha-i Hakkari’nin torunlarından Seyit Ubeydullah’ın oğludur Seyit Ahmet 1878-1903 yıllarında Hakkari’nin yönetiminde etkili olmuştur Büyük olasılıkla da bu sarayı o zaman yaptırmıştır

Sarayın düzgün kesme kireç taşından duvar kalıntılarına dayanılarak, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı üç katlı ve oldukça düzgün planlı bir yapı olduğu anlaşılmaktadır Günümüze kısmen ayakta kalmış güney duvarı gelebilmiş, diğer bölümleri tamamen yıkılmıştır Sarayın doğu cephesinin her katında dokuzar penceresi vardır Kuzey cephesinde ise üç katın yüksekliğine eş sivri kemerli iki açıklık, bunun dışında kalan katlarda da üçer penceresi bulunmaktadır

Sarayın günümüzde ayakta kalabilen güney duvarındaki izlerden ortada bir kapı ile bunun yanında da pencereler olduğu anlaşılmaktadır Cephenin ortasındaki bu kapı anıtsal bir portakal şeklinde düzenlenmiştir İç içe kademeleşen sivri kemerli açıklığı olan kapı dıştan bir kemer ile sınırlandırılmıştır Buradaki sivri kemer özengi seviyelerine kademeli olarak yerleştirilmiş iki kademeli çıkmalarla daha belirginleştirilmiştir Kapının iki yanındaki yüzeylerde biraz üst kısımda yer alan pencereler, dikdörtgen çerçeveler içerisine alınmış olup, sivri kemerlerle de sonlandırılmıştır


Kayme Sarayı (Şemdinli)

Kitabelerde isim geçmemekle beraber Seyit Übeydullah'ın oğlu Seyit Abdullah tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır

Kayme sarayı iki katlı bir yapı olup, 1880x2400 m ölçülerinde kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır Günümüze sarayın yalnızca kuzey ve batı duvarları iyi bir durumda, doğu ve güney duvarları ise kısmen ayakta kalabilmiştir Sarayın üst örtüsü tamamen yıkılmıştır

Yapının zemin ve birinci katları birbirinin eşi plan düzenindedir Bu plan düzeninde ortada dikdörtgen iki salon ve bunun batı taraflarında da dörder oda bulunmaktadır Kuzey ve güney cephelerine ortalarına açılmış kapılardan girilmekte olup, odalara hem salondan hem de birbirlerinin içerisinden geçilmektedir

Yapının doğu cephesi yıkıldığından bu cephe ile ilgili bilgilerimiz bulunmamaktadır Bununla beraber kuzey, güney ve batı cephelerinin kapı ve pencerelerle hareketlendirildiği açıkça görülmektedir Sarayın kuzey cephesine sivri kemerli büyük bir niş içerisindeki, sivri kemerli kapı ve bunun iki yanına altlı ve üstlü dört pencere açılmıştır Bu pencereler cephedeki niş şeklindeki girintinin içerisinde kalmıştır Cephedeki tek bezeme unsuru, kapı kemerinin sağ ve sol üst köşelerindeki kitabelerdir

Kitabeler mermer üzerine ikişer satır halinde sülüs yazı ile yazılmıştır
Bunlardan sağ taraftaki i kitabe üzerinde h1332 (1910) tarihi ve şu cümleler yazılıdır:

Deki kapılarında hamd vardır
Oraya emniyet ve selametle giriniz

Diğer kitabede:
Bu ev (girenlere) esenlik verir
Bakanlara hicri 1330 tarihini (1909) müjdele yazılıdır