Erzurum Hakkında Bilgi

Erzurum Kiliseleri


Hınıs Kilisesi (Hınıs)

Erzurum Hınıs ilçesinde, Kilise Deresi denilen yerde bulunan bu kilisenin kitabesi günümüze ulaşamamıştır Aynı zamanda kaynaklarda da onunla ilgili yeterli bir bilgiye rastlanmamıştır Kilise harap ve yıkık durumda olduğundan mimari yapısından da hangi döneme ait olduğu kesin olarak anlaşılamamaktadır

Temel ve duvar kalıntılarına dayanılarak kilisenin kapalı Yunan haçı planında olduğu anlaşılmaktadır Büyük olasılıkla bu kilise XI-XIIyüzyılda, Bizans döneminde yapılmıştır Kalıntılardan moloz ve kaba yontma taştan yapıldığı anlaşılmaktadır

Meryem Ana Kilisesi (Haho (Hahuli) Manastırı (Tortum)

Davut tarafından 976-1001 yıllarında yapılmıştır

Manastırı oluşturan yapılar bu kilisenin çevresinde yer almıştır Kilise kapalı Yunan haçı ile bazilika planının birleştirilmesi ile meydana gelmiş kendine özgü bir yapıdır Oldukça düzgün, kaliteli kesme taşlarla yapılan kilisenin üst örtüsü kırma çatılıdır Kilisenin içerisindeki kabartmalarda arslan, boğa, kartal, grifon gibi figürlere geniş ölçüde yer verilmiştir Ayrıca iç mekanın duvarları ve özellikle apsid İncil’den alınma sahneleri içeren ve Hzİsa ile Meryem’i tasvir eden fresklerle bezenmiştir

Kilisenin apsid bölümünün üzeri kule şeklinde yükselmiştir Ayrıca girişin yanında kesme taştan üç kat halinde çan kulesi bulunmaktadır Kulenin üst noktası yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış, üzeri kubbeli bir köşk şeklindedir Kilisenin içerisine uzun kenarların ortasındaki yuvarlak kemerli bir kapıdan girilmektedir

Öşvank Kilisesi (Uzundere)

Adenese tarafından 961 yılında yapımına başlanmış, Magistras Bagrat tarafından 966 yılında da tamamlanmıştır Kilisenin mimarı Öşklü Grigor Usta’dır

Hristiyan Gürcülerince önemli olan ve her yıl yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği bu kilise ile ilgili olarak halk arasında, “İşhanın nakışı, Vank'ın bakışı, Haho'nun oturağı” sözü yaygın bir deyiş haline gelmiştir

Öşvank Kilisesi iki renkli taş bezemeleri ve kabartma figürleri ile ünlüdür Haç planlı olan bu kilisenin dıştan transetli olmasına karşılık içeride apsidlerin oluşturduğu üç dilimli bir bölüm ve onun devamı olan uzun bir kol kilisenin planını tamamlamaktadır Haç planlı kilisenin kısa ucunda apsidi ile iki yandaki neflerden oluşmaktadır Bu bölümleri dört büyük konsol ve sütunlar taşımaktadır Sütunların kaideleri bitkisel, arabesk ve çam kozağı motifleri ile bezenmiştir
Kubbe kasnağında on iki pencere bulunmaktadır Apsidin karşı duvarında ortada bir büyük, yanlarda da birer küçük kemerli pencere bulunmaktadır Pencerelerin dış yüzleri kabartma silmelerle sınırlanmıştır Sivri kemerli ve ince uzun olan bu pencereler Gotik üslubu yansıtmaktadır Bu pencerelerin iç yüzlerinde Azizlerin renkli freskleri bulunmakta olup, bunlar günümüze çok harap durumda gelebilmiştir Apsidin üstü yıkılmış olan kilisenin ön cephesindeki portaldeki ilave bölüme ait sütunlardan birisi günümüze gelememiş ve onun yerine bir ağaç kütüğü konulmuştur Ayrıca yapı içerisinde duvarların ve kemerlerin bazı taşları yerinden sökülmüştür Bu arada içerideki figürlerden bazıları yurtdışına kaçırılmak üzere yerlerinden sökülmüş, ancak söken kişiler yakalanmıştır

Günümüzde haç planının uzun kolunun üstü bütünüyle açıktır Haçın uzun kollarının yüzlerinde düzgün kesme taşlardan örülmüş yuvarlak kemerli nişler bulunmaktadır Bunların üzerindeki ikinci katta da yine yuvarlak kemerli birer pencere açılmıştır Kilisenin müştemilatından hamam, yatakhane, vaftizhane, rahip evleri ve mutfak gibi bölümler bugün harap durumdadır Kilisenin üst örtüsü XIyüzyılın başlarında Bizanslılar döneminde onarılmıştır