Yaşlılık Döneminde Damar Hastalıkları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-17-2012

Toplardamar Hastalıkları

Yaşlılarda en sık karşılaşılan problemlerden birisi de ödem (bacakta şişlik)dir

Uzun süreli oturma veya ayakta durmaya bağlı olarak hemen hemen herkeste ödem görülebilir

Aşırı tuz alanlarda veya sıcak havalarda şişlikte artma da olabilir

Felçlilerde veya tekerlekli iskemleye bağımlı hastalarda da bacaklarda sıklıkla ödem görülebilir

Bunlarda tuz alımının kısıtlanması, elastik çorap giydirilmesi ve diüretik (idrara çıkartıcı ilaç) kullanılması ile sorun çözümlenebilir

Ancak bacaklarda ödeme yol açan ve tedavileri farklı olduğu için ayırıcı tanının iyi yapılması gereken çok sayıda neden vardır

Ödemin başlama şekli de nedeni hakkında fikir verebilir

Örneğin kısa sürede oluşan bir ödem derin veya yüzeyel damarlarda iltihabi tıkanma (flebit) , selülit veya gastroknemius adelesinin yırtılmasına bağlı olabilir

Yavaş gelişen ödem ise kronik toplar damar yetmezliği , lenfödem , sistemik hastalıklar veya ilaçlara bağlı olabilir

Tekrarlayan ataklar halinde ateş ve kızarıklıkla seyreden ödem ise daha çok selülit ve lenfanjitte görülür

Ödemle birlikte ağrı olup olmaması de ayrıcı tanıda önemlidir

Ayak bileğinden itibaren bacakta ödem olması da lipödem (yağ toplanması) için tipiktir

Yaşlılarda sık görülen bir damar rahatsızlığı da venöz tromboz ve buna bağlı olarak gelişebilen pulmoner embolidir (akciğer damarlarına pıhtı atılması ile oluşan tıkanma)

Herhangi bir nedenle uzun süre yatarak ilaç veya cerrahi tedavi uygulanan hastalarda yaşın ileri oluşu pıhtı gelişme ve atılma riskini artırmaktadır

Yaşın ilerlemesi ile birlikte baldır ve bacak venlerinde genişlemeler olması bu risk artışının temel nedenidir

Genellikle uzun süre yatmayı veya oturmayı gerektiren durumlarda tromboflebit gelişme olasılığı yüksektir

Baldır seviyesinde oluşan tromboflebitte :

-baldır venleri genişler ,

-baldır bölgesi şişmiştir,

- Hafif-orta derecede siyanoz (morarma) vardır

İliofemoral tromboflebitte ise:

- Bacak bütünü ile ödemlidir,

- Ağrı ve siyanoz vardır,

- Homan’s belirtisi (Ayağa pedal hareketi yaptırıldığında baldırda ağrı olması) + dir

- Uyluk üst-iç kısmı ile baldırda bastırmakla ağrı olur

Bacaktaki ödem genellikle atardamar sisteminde tıkanıklığa yol açmaz

Ancak bazen bu sistem de dıştan bası ve venöz dönüşün olmayışı nedeni ile olaya katılır ve bu durumda ani dolaşım bozukluğu bulguları da tabloya eklenir

Yüzeyel tromboflebitte tanı konulması daha kolaydır

Tutulan toplardamar cilt altında sert ve üzeri kızarmış olarak ele gelir

Beraberinde bir miktar ödem de gözlenir

Lenfanjit ve selülitte de benzer görünüm olabilir

Ancak yüzeyel tromboflebite oranla bunlarda daha yüksek ateş ve daha geniş alanda kızarıklık vardır

Derin toplardamar sisteminin tıkanmasının en sık görülen kötü sonucu kronik venöz yetmezlik veya postflebitik sendrom olarak isimlendirilen tablodur:

- Bu hastaların bacaklarında kalıcı şişlik vardır

- Daha ileri aşamada toplar damar sisteminde basıncın yüksekliğine bağlı olarak ayak bileği çevresinde ve iç tarafda kahverengi renk ortaya çıkar

- Ciltte kaşıntı olur ve hastanın kaşıması ile aynı bölgede yara açılır

- Tekrarlayan iltihaplar ile yara çevresinde yeni doku gelişimi olur ve çevresi sert, düzensiz, sızıntılı yaralar meydana çıkar

Kronik venöz yetmezlik tedavisinde hasta mutlaka elastik çorap giymelidir

Uzun süre ayakta dikilir şekilde durmaması veya bacaklarını sarkıtarak oturmaması gerekir

Yara açıldığında uygun lokal antibiyotikler ile enfeksiyon tedavi edilmeli, kesin yatak istirahati ve elevasyon ile tedavi edilmelidir

Cerrahi olarak yetersiz toplardamarların bağlanması ve greftleme yapılması da ülser tedavisinde düşünülmelidir

08-17-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Yaşlılık Döneminde Damar Hastalıkları Toplardamar Hastalıkları Yaşlılarda en sık karşılaşılan problemlerden birisi de ödem (bacakta şişlik)dir Uzun süreli oturma veya ayakta durmaya bağlı olarak hemen hemen herkeste ödem görülebilir Aşırı tuz alanlarda veya sıcak havalarda şişlikte artma da olabilir Felçlilerde veya tekerlekli iskemleye bağımlı hastalarda da bacaklarda sıklıkla ödem görülebilir Bunlarda tuz alımının kısıtlanması, elastik çorap giydirilmesi ve diüretik (idrara çıkartıcı ilaç) kullanılması ile sorun çözümlenebilir Ancak bacaklarda ödeme yol açan ve tedavileri farklı olduğu için ayırıcı tanının iyi yapılması gereken çok sayıda neden vardır Ödemin başlama şekli de nedeni hakkında fikir verebilir Örneğin kısa sürede oluşan bir ödem derin veya yüzeyel damarlarda iltihabi tıkanma (flebit) , selülit veya gastroknemius adelesinin yırtılmasına bağlı olabilir Yavaş gelişen ödem ise kronik toplar damar yetmezliği , lenfödem , sistemik hastalıklar veya ilaçlara bağlı olabilir Tekrarlayan ataklar halinde ateş ve kızarıklıkla seyreden ödem ise daha çok selülit ve lenfanjitte görülür Ödemle birlikte ağrı olup olmaması de ayrıcı tanıda önemlidir Ayak bileğinden itibaren bacakta ödem olması da lipödem (yağ toplanması) için tipiktir Yaşlılarda sık görülen bir damar rahatsızlığı da venöz tromboz ve buna bağlı olarak gelişebilen pulmoner embolidir (akciğer damarlarına pıhtı atılması ile oluşan tıkanma) Herhangi bir nedenle uzun süre yatarak ilaç veya cerrahi tedavi uygulanan hastalarda yaşın ileri oluşu pıhtı gelişme ve atılma riskini artırmaktadır Yaşın ilerlemesi ile birlikte baldır ve bacak venlerinde genişlemeler olması bu risk artışının temel nedenidirGenellikle uzun süre yatmayı veya oturmayı gerektiren durumlarda tromboflebit gelişme olasılığı yüksektir Baldır seviyesinde oluşan tromboflebitte : -baldır venleri genişler , -baldır bölgesi şişmiştir, - Hafif-orta derecede siyanoz (morarma) vardır İliofemoral tromboflebitte ise: - Bacak bütünü ile ödemlidir, - Ağrı ve siyanoz vardır, - Homan’s belirtisi (Ayağa pedal hareketi yaptırıldığında baldırda ağrı olması) + dir - Uyluk üst-iç kısmı ile baldırda bastırmakla ağrı olur Bacaktaki ödem genellikle atardamar sisteminde tıkanıklığa yol açmaz Ancak bazen bu sistem de dıştan bası ve venöz dönüşün olmayışı nedeni ile olaya katılır ve bu durumda ani dolaşım bozukluğu bulguları da tabloya eklenir Yüzeyel tromboflebitte tanı konulması daha kolaydır Tutulan toplardamar cilt altında sert ve üzeri kızarmış olarak ele gelir Beraberinde bir miktar ödem de gözlenir Lenfanjit ve selülitte de benzer görünüm olabilir Ancak yüzeyel tromboflebite oranla bunlarda daha yüksek ateş ve daha geniş alanda kızarıklık vardır Derin toplardamar sisteminin tıkanmasının en sık görülen kötü sonucu kronik venöz yetmezlik veya postflebitik sendrom olarak isimlendirilen tablodur: - Bu hastaların bacaklarında kalıcı şişlik vardır - Daha ileri aşamada toplar damar sisteminde basıncın yüksekliğine bağlı olarak ayak bileği çevresinde ve iç tarafda kahverengi renk ortaya çıkar - Ciltte kaşıntı olur ve hastanın kaşıması ile aynı bölgede yara açılır - Tekrarlayan iltihaplar ile yara çevresinde yeni doku gelişimi olur ve çevresi sert, düzensiz, sızıntılı yaralar meydana çıkar Kronik venöz yetmezlik tedavisinde hasta mutlaka elastik çorap giymelidir Uzun süre ayakta dikilir şekilde durmaması veya bacaklarını sarkıtarak oturmaması gerekir Yara açıldığında uygun lokal antibiyotikler ile enfeksiyon tedavi edilmeli, kesin yatak istirahati ve elevasyon ile tedavi edilmelidir Cerrahi olarak yetersiz toplardamarların bağlanması ve greftleme yapılması da ülser tedavisinde düşünülmelidir